Độc đáo sản phẩm mỹ nghệ từ gỗ dừa

Cùng với sự phát triển của ngành dừa, những năm qua, với đôi bàn tay khéo léo, các nghệ nhân xứ dừa đã tạo ra sản phẩm thủ công mỹ nghệ (TCMN) từ gỗ dừa rất đa dạng và độc đáo. Với kiểu dáng đẹp, gần gũi với thiên nhiên và môi trường, sản phẩm từ dừa sử dụng linh hoạt trong đời sống, làm quà lưu niệm và trưng bày…

Sản phẩm đa dạng

Ông Châu Công Minh (khu phố Long Hiệp, phường An Hội) cho biết, cách đây hơn 15 năm, ông cùng với người thân phát triển 3 cơ sở sản xuất hàng TCMN từ gỗ dừa. Năm 2010, cơ sở của ông Minh chỉ sản xuất đũa dừa vì dễ làm và rất thông dụng, được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Theo thời gian, cơ sở của ông Minh đã phát triển 15 loại sản phẩm như: vỏ bình trà, chén, ly… với kích cỡ đa dạng, đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng.

Ông Châu Công Minh (bên trái) giới thiệu các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ gỗ dừa.

Nguyên liệu làm ra sản phẩm là thân của cây dừa. Năm 2013-2014, ông Minh chế tạo thành công máy tiện, với chi phí khoảng 20 triệu đồng/máy. Một công nhân lành nghề có thể điều khiển cùng lúc 3 máy tiện. Thân cây dừa được xả ra thành từng đoạn rồi đưa vào máy tiện cho ra sản phẩm, bên cạnh một vài công đoạn phải làm thủ công. Nhờ vậy, cơ sở của ông Minh giảm đáng kể số công nhân nhưng vẫn tạo ra số lượng lớn sản phẩm.

Ông Minh cho biết: “Trước đây, nhận đơn hàng vài ngàn sản phẩm thì cơ sở phải mất gần 1 tháng mới hoàn thành. Khi có máy tiện, chỉ cần vài ngày là có thể hoàn thành đơn hàng”. Trong sản xuất, cơ sở luôn quan tâm đến việc tạo ra sản phẩm mới, trung bình mỗi năm có từ 4 -5 sản phẩm mới, hướng đến thị hiếu người tiêu dùng. Giá bán trung bình từ 4.000-70.000 đ/sản phẩm. Như chun uống trà giá thấp nhất 4.000 đ/cái, các vật dụng đựng thức ăn, nước chấm cho bữa cơm, kích cỡ đa dạng như tô, chén, muỗng, đũa, đĩa (phục vụ 10 người), chỉ khoảng 2 triệu đồng.

Tại phường An Hội còn có nghệ nhân làng nghề Việt Nam là ông Phạm Vân Thanh- hộ kinh doanh hàng TCMN từ dừa Trường Ngân, được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài nước biết đến, với đa dạng sản phẩm hàng gia dụng như: tô, chén, đũa, bộ tách, khay, ấm trà… làm bằng thân dừa hàng chục năm tuổi. Cao điểm, hộ kinh doanh Trường Ngân tung ra thị trường hơn 300 loại sản phẩm từ dừa, gồm: đũa, muỗng, nĩa, đĩa, bình, ly, tách, hộp đựng thuốc, gương, lược, túi xách tay, đồi mồi, lồng đèn…

Sản phẩm được tiêu thụ nội địa và xuất khẩu qua trung gian sang Mỹ, Pháp, Nhật, Na Uy. Anh Phạm Điền Linh (con của nghệ nhân Phạm Vân Thanh) cho biết, “gần đây, gia đình tập trung sản xuất khoảng 30 sản phẩm TCMN làm từ nguyên liệu dừa, là những dòng sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng nhất”.

Cần xây dựng thương hiệu làng nghề

Cơ sở Trường Ngân sản xuất đa dạng sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ dừa.

Theo ông Châu Công Minh, từ sau đại dịch COVID-19 đến nay, cơ sở sản xuất hàng TCMN từ dừa gặp không ít khó khăn. Số lượng sản phẩm tiêu thụ giảm đáng kể. Từ đầu năm 2025 đến nay, cơ sở chỉ nhận 1 đơn đặt hàng, với 5.000 sản phẩm để xuất khẩu sang thị trường Hawaii. Trung bình mỗi tháng doanh thu chỉ còn khoảng 20 triệu đồng. Số nhân công lao động từ vài chục người giảm còn vài người. “Vấn đề cần quan tâm hiện nay là sự gắn kết giữa những người sản xuất hàng TCMN thông qua tổ hợp tác, HTX, làng nghề... Cơ quan quản lý nhà nước cần có cơ chế hợp lý trong bảo vệ mẫu mã sản phẩm của các cơ sở sản xuất”- ông Minh nói.

Để nghề sản xuất TCMN từ dừa phát triển bền vững, theo các chủ cơ sở làng nghề TCMN, cơ quan nhà nước cần hỗ trợ thông qua chương trình khuyến công để đầu tư, nâng cấp thiết bị; hỗ trợ vay vốn ưu đãi; hỗ trợ về hạ tầng, mặt bằng cơ sở sản xuất. Bên cạnh, có chính sách khuyến khích khởi nghiệp trong lĩnh vực TCMN từ dừa. 

Bên cạnh, các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất tích cực tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối giao thương để mở rộng đầu ra cho sản phẩm. Tận dụng các khu du lịch để giới thiệu sản phẩm. Khuyến khích đổi mới sáng tạo trong thiết kế mẫu mã sản phẩm, đi đôi với việc đầu tư máy móc hiện đại để tăng năng suất, giảm lao động thủ công nặng nhọc, kết hợp công nghệ với kỹ thuật thủ công truyền thống, nhằm nâng cao giá trị sản phẩm. Xây dựng thương hiệu sản phẩm TCMN từ dừa trên thị trường trong nước và quốc tế, cũng là yêu cầu cấp thiết hiện nay.

Bài, ảnh: TRẦN QUỐC