Hiệu quả mô hình ứng dụng giá thể hữu cơ vi sinh trên dưa leo

Việc ứng dụng giá thể hữu cơ vi sinh trên dưa leo được triển khai tại xã Ngãi Tứ không chỉ giúp nông dân đồng bào dân tộc Khmer tăng thu nhập mà còn góp phần hạn chế sử dụng phân hóa học, thuốc BVTV, tạo thói quen ủ phân hữu cơ, tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp. Đây cũng là cơ sở để nhân rộng thêm các mô hình trong thời gian tới.

Mô hình sử dụng giá thể hữu cơ vi sinh đem lại hiệu quả kinh tế khá, góp phần nâng cao nhận thức sản xuất theo hướng hữu cơ, an toàn cho đồng bào dân tộc Khmer.

Giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh tế

Trong năm 2025, thực hiện chủ trương về chuyển đổi phương thức sản xuất nông nghiệp theo hướng xanh, an toàn và bền vững, Sở Dân tộc và Tôn giáo phối hợp với Sở KH-CN triển khai mô hình ứng dụng giá thể hữu cơ vi sinh trên cây dưa leo.

Mô hình được thực hiện với sự tham gia của 21 hộ đồng bào dân tộc thiểu số trên diện tích 6ha, tại xã Ngãi Tứ. Định mức hỗ trợ là 200kg giá thể hữu cơ vi sinh trên mỗi 1.000m2, với tổng kinh phí 128 triệu đồng; trong đó, vốn sự nghiệp khoa học hỗ trợ 80 triệu đồng và phần đối ứng của người dân là 48 triệu đồng.

Cách làm này thể hiện rõ quan điểm hỗ trợ có điều kiện, khuyến khích người dân cùng tham gia, cùng đầu tư và cùng chịu trách nhiệm đối với hiệu quả của mô hình.

Trong suốt quá trình triển khai, các đơn vị phối hợp chặt chẽ theo dõi, kiểm tra và hướng dẫn kỹ thuật thường xuyên cho các hộ dân tham gia mô hình.

Bảo đảm mô hình được triển khai đúng quy trình kỹ thuật, nhằm giúp người dân từng bước làm chủ công nghệ, yên tâm áp dụng và mạnh dạn thay đổi phương thức canh tác.

Tham gia mô hình trồng 3 công dưa leo, cô Thạch Thị Sương (xã Ngãi Tứ) cho biết: “Sử dụng phân hữu cơ vi sinh theo hướng dẫn, thấy phân hữu cơ vi sinh giúp cây dễ hấp thu, phát triển tốt hơn, chỉ từ 35 ngày là có dưa thu hoạch, năng suất tăng 20-30%, lợi nhuận tăng gần 2 lần. Sau đợt này sẽ tiếp tục mua phân hữu cơ vi sinh để trồng tiếp diện tích đất trồng màu còn lại của gia đình”.

Đang bắt dây cho vụ dưa thứ 2 áp dụng phân vi sinh, anh Thạch Bách (xã Ngãi Tứ) cho hay: “Vụ trước tôi ứng dụng giá thể hữu cơ vi sinh trên cây dưa leo đã giảm lượng sử dụng phân bón hóa học và thuốc BVTV khoảng 30 %/vụ, góp phần tiết kiệm chi phí sản xuất. Dưa phát triển xanh tốt hơn, môi trường xung quanh cũng an toàn hơn, làm đất tơi xốp, ít bị chết cây con, thời gian thu hoạch dài hơn, do đó lợi nhuận cũng cao hơn gấp 1,5-2,5 lần. Vụ này tôi tiếp tục áp dụng sử dụng phân vi sinh”.

Chú Trịnh Văn To- Trưởng ấp Tổng Hưng (xã Ngãi Tứ) cho biết: Toàn ấp có 70% là đồng bào dân tộc Khmer. Thời gian qua, các hộ dân rất chí thú làm ăn, áp dụng tiến bộ khoa học và sản xuất theo hướng hữu cơ, an toàn. Trong đó, mô hình ứng dụng giá thể hữu cơ vi sinh trên cây dưa leo đã đem lại hiệu quả kinh tế khá cho nông dân”.

Từng bước nhân rộng mô hình

Theo ngành chức năng, mô hình sử dụng giá thể hữu cơ vi sinh trên dưa leo được triển khai cho đối tượng là đồng bào dân tộc thiểu số qua 3 giai đoạn: tập huấn hướng dẫn kỹ thuật sử dụng giá thể hữu cơ vi sinh; hỗ trợ xây dựng mô hình ứng dụng giá thể hữu cơ vi sinh và bàn giao giá thể hữu cơ vi sinh cho các hộ đã đăng ký tham gia mô hình; đánh giá kết hợp tuyên truyền nhân rộng mô hình sử dụng giá thể hữu cơ vi sinh.

Kết quả cho thấy việc sử dụng phân bón giảm, thuốc BVTV giảm đáng kể, giảm tỷ lệ chết héo cây con, kéo dài thời gian thu hoạch.

Bà con nhận định việc sử dụng mô hình giá thể hữu cơ năng suất có phần cao hơn những hộ trồng thông thường. Hiệu quả trên 50% hộ có lợi nhuận cao hơn từ 1-1,5 triệu đồng/1.000m².

Không chỉ vậy, đất trồng được cải tạo tơi xốp hơn, tăng khả năng giữ ẩm và dinh dưỡng; giảm ô nhiễm môi trường do hạn chế sử dụng phân bón hóa học và thuốc BVTV; góp phần thay đổi dần tập quán canh tác truyền thống sang hướng hữu cơ bền vững; người dân biết tận dụng phụ phẩm nông nghiệp như rơm rạ, mụn dừa hoặc các phụ phẩm trong nông nghiệp làm phân bón hữu cơ.

Ông Lê Hoàng Tân- Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Ngãi Tứ cho biết: Các hộ dân tham gia mô hình ứng dụng giá thể hữu cơ năng suất, sản lượng tăng trên cùng một diện tích đất canh tác và kéo dài thời gian thu hoạch; đây là cơ sở để địa phương nhân rộng mô hình trong thời gian tới.

Ông Thạch Dương- Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo cho biết: Ngay từ khi bắt đầu, mô hình được xác định với mục tiêu rõ ràng: không chỉ nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng, mà quan trọng hơn là tạo ra sự chuyển biến căn bản trong nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số về vai trò của khoa học- công nghệ trong sản xuất nông nghiệp; từng bước giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học, bảo vệ môi trường, cải tạo đất canh tác, giảm chi phí sản xuất và hướng đến nền nông nghiệp an toàn, bền vững.

Đây chính là định hướng lâu dài mà ngành dân tộc và tôn giáo tỉnh kiên trì theo đuổi trong các chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Thời gian tới, sở tiếp tục đồng hành cùng địa phương và người dân trong suốt quá trình triển khai và nhân rộng mô hình; tiếp tục phối hợp với các sở, ngành liên quan để tham mưu, đề xuất các cơ chế, chính sách phù hợp; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh; bảo đảm các mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện đúng mục tiêu, đúng đối tượng và mang lại hiệu quả bền vững.

Bài, ảnh: NGUYÊN KHANG