Phát huy vai trò “đòn bẩy” của kinh tế hợp tác

Thời gian qua, hoạt động kinh tế tập thể với nòng cốt là HTX tiếp tục chuyển biến tích cực. Chất lượng sản phẩm, dịch vụ của HTX ngày càng được cải thiện đáp ứng nhu cầu chung của thành viên trong HTX. Theo đó, nhiều mô hình HTX hoạt động hiệu quả góp phần nâng cao thu nhập, tạo việc làm ổn định và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn bền vững.

Một số HTX chủ động thực hiện liên kết, tạo được niềm tin cho nông dân, góp phần tích cực vào phát triển kinh tế nông thôn.

Nhiều hợp tác xã hoạt động hiệu quả

Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, những năm qua, hoạt động của các HTX cơ bản giải quyết tốt các quan hệ hợp tác, hỗ trợ nhau trong quá trình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và giải quyết việc làm; chủ động liên kết trong cung ứng và tiêu thụ sản phẩm cho thành viên. Năng lực nội tại của các HTX dần được cải thiện, hoạt động đa dạng, một số HTX đã mạnh dạn đầu tư máy móc, công nghệ qua đó nâng cao năng suất, thu nhập cho thành viên HTX.

Theo đó, các HTX từng bước khẳng định là nhân tố góp phần phát triển kinh tế- xã hội của địa phương. Trong đó, các HTX sản xuất lúa, gạo hoạt động khá hiệu quả, một số vụ đạt năng suất và giá bán cao.

Điển hình như, HTX Dịch vụ nông nghiệp Công Bằng Hưng Lễ (xã Hưng Nhượng) có 529 thành viên, ngành nghề hoạt động cung cấp các dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp thực hiện chuỗi giá trị cây dừa, diện tích vườn dừa của HTX được chứng nhận sản xuất hữu cơ theo tiêu chuẩn Faitrade.

HTX thực hiện liên kết chặt chẽ với các công ty, doanh nghiệp để cung ứng các dịch vụ đầu vào hỗ trợ thành viên sản xuất và đầu ra cho sản phẩm của HTX. Doanh thu 6 tháng đầu năm 2025 ước đạt 18 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 550 triệu đồng.

Là một trong những HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, ông Đoàn Văn Tài- Giám đốc HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Tấn Đạt (xã Trung Ngãi) cho biết: HTX đã thực hiện thành công phương thức sản xuất gắn với chuỗi giá trị. HTX thu hút 85 thành viên với 100ha đất sản xuất theo quy trình hữu cơ và đã được cấp chứng nhận theo chuẩn USDA, EU, JAS.

HTX đã nghiên cứu thành công các quy trình sản xuất lúa hữu cơ, hiện đang mở rộng diện tích tại các HTX khác. HTX còn ký hợp đồng liên kết sản xuất, cung ứng và bao tiêu sản phẩm 2.000ha lúa an toàn với Công ty Balance Life.

Theo đó, HTX cam kết sản xuất theo quy trình và đảm bảo chất lượng lúa, gạo theo thỏa thuận, công ty bao tiêu toàn bộ sản phẩm của HTX, đảm bảo lợi nhuận cho thành viên cao hơn nông dân sản xuất ngoài HTX trung bình từ 1,5-2 lần.

Ông Phạm Hùng Dũng- Giám đốc HTX Liên kết chuỗi thủy sản an toàn Vĩnh Long (xã An Bình) cho hay: Với quy mô sản xuất 4.320m2, HTX tổ chức sản xuất khoa học nhằm đáp ứng đầy đủ các tiêu chí đánh giá về chất lượng nuôi trồng thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP.

Tận dụng nguồn nước nhiễm mặn nhẹ ở vùng cù lao của địa phương, HTX thực hiện nuôi cá theo hình thức lồng bè nhằm phong phú nông sản cung cấp ra thị trường, trong đó tập trung sản phẩm chính là cá chép và cá điêu hồng.

Do nuôi theo quy trình khoa học, các thành viên thực hiện ghi chép nhật ký sản xuất, kỹ thuật nuôi, biện pháp phòng trị bệnh nên cá đều phát triển tốt, quá trình nuôi không phát sinh những thiệt hại về kinh tế và môi trường.

Tiếp tục phát huy vai trò “đòn bẩy”

Để hỗ trợ các HTX, Liên minh HTX tỉnh đã tích cực tuyên truyền, phổ biến đến thành viên, HTX tăng cường liên kết trong sản xuất, áp dụng quy trình sản xuất nông nghiệp tốt, ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ mới để đảm bảo nâng cao năng suất, chất lượng an toàn thực phẩm nông sản, hướng dẫn HTX rà soát và đăng ký mã vùng trồng, xây dựng thương hiệu, truy suất nguồn gốc sản phẩm.

Qua đó, tạo động lực giúp HTX mạnh dạn kinh doanh nông sản trên các sàn thương mại điện tử. Các HTX nông nghiệp sản xuất, sơ chế, chế biến, làm ra trên 50 sản phẩm thành phẩm từ lúa, gạo, tôm, thủy sản khác, các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp từ nguyên liệu nông nghiệp (tre, lục bình,…).

Các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp được làm từ nguyên liệu nông nghiệp, giúp tạo việc làm cho lao động nông thôn.

Nhiều HTX chủ động mở rộng quy mô, ngành nghề hoạt động, làm tốt công tác phát triển thành viên, tăng vốn điều lệ, vốn hoạt động, tạo thêm nhiều việc làm, mang lại lợi ích thiết thực cho thành viên.

Có thể thấy, nhờ thực hiện liên kết, tiêu thụ mà nhiều HTX góp phần giảm tình trạng “được mùa, mất giá”, giúp thành viên, nông dân tăng lợi nhuận, kinh tế phát triển ổn định. Tuy nhiên, phát triển kinh tế tập thể cũng đang đứng trước không ít khó khăn, thách thức.

Cụ thể, số lượng HTX thành lập mới tăng nhưng số lượng HTX hoạt động hiệu quả còn ít; số lượng HTX có sản phẩm chất lượng tham gia chương trình OCOP chưa nhiều, sản phẩm chủ yếu chưa qua chế biến.

Việc HTX thực hiện hợp tác, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp với doanh nghiệp còn chậm, quy mô nhỏ, thiếu bền vững, thị trường tiêu thụ hạn chế…

Chia sẻ về những khó khăn của HTX, ông Đoàn Văn Tài cho hay: Thị trường tiêu thụ gạo hữu cơ trong nước còn hạn chế do giá thành cao, cạnh tranh từ các sản phẩm không đạt chuẩn nhưng gắn mác “hữu cơ” gây ảnh hưởng niềm tin người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, việc sản xuất và duy trì chứng nhận quốc tế có chi phí cao; HTX cũng thiếu nguồn vốn dài hạn để mở rộng vùng trồng và đầu tư máy móc công nghệ cao trong khâu chế biến sâu.

Để HTX thực sự trở thành “đòn bẩy” phát triển kinh tế nông thôn, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp về năng lực quản lý HTX, các chính sách hỗ trợ vốn, đất đai, khoa học công nghệ; thực hiện liên kết giữa HTX với doanh nghiệp, đồng thời nông dân cần mạnh dạn tham gia vào mô hình HTX kiểu mới.

Ông Nguyễn Quốc Phong- Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: Thời gian tới, sẽ tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị giữa doanh nghiệp và HTX, phấn đấu có khoảng 10% HTX nông nghiệp liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực nông nghiệp, phấn đấu đến cuối mỗi năm có 3-5 HTX ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và tiêu thụ nông sản.

Đồng thời, tích cực vận động các HTX trên địa bàn tỉnh tập trung liên kết, phải tự lực, tự cường trong việc huy động thành viên góp vốn tạo nguồn lực lớn cho phát triển; hỗ trợ các HTX tham gia các chương trình hội chợ triển lãm, xúc tiến thương mại, các chương trình kết nối giao thương, khuyến khích hỗ trợ các HTX tham gia quảng bá sản phẩm đưa lên sàn thương mại điện tử.

Hiện toàn tỉnh có 631 HTX, trong đó có 416 HTX nông nghiệp, 41 HTX thủy sản, 36 HTX công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp, 27 HTX xây dựng, 36 HTX thương mại, dịch vụ, 40 HTX vận tải, 6 HTX khác và 29 quỹ tín dụng nhân dân. Toàn tỉnh hiện có 3.150 tổ hợp tác (2.899 tổ hợp tác nông nghiệp, 251 tổ hợp tác lĩnh vực khác).

Bài, ảnh: THẢO LY