Xây dựng hệ sinh thái công nghiệp hiện đại 

Thực hiện Chương trình hành động của Tỉnh ủy về phát triển công nghiệp (CN), Vĩnh Long đã đạt nhiều kết quả nổi bật trong quy hoạch, thu hút đầu tư và phát triển hạ tầng các khu, cụm công nghiệp (KCN, CCN).

Vượt qua khó khăn, với những giải pháp đồng bộ, tỉnh đặt mục tiêu xây dựng hệ sinh thái CN hiện đại, xanh và bền vững, tạo sức bật mới trong tiến trình hội nhập.

Nhiều kết quả nổi bật

Theo Sở Công Thương, thực hiện Chương trình hành động số 13-CTr/TU về phát triển KCN, CCN giai đoạn 2021-2025, ngành công thương đã đạt nhiều kết quả nổi bật, góp phần khẳng định vị trí là một trong những địa phương có bước tiến nhanh trong công nghiệp hóa của vùng ĐBSCL. 

Các khu công nghiệp và khu kinh tế của tỉnh đã thu hút 219 dự án đầu tư thứ cấp, trong đó có 86 dự án FDI. Trong ảnh: KCN Bình Minh.

Theo quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, tỉnh được xác định có một khu kinh tế khoảng 39.020ha (trong số 8 khu kinh tế ven biển trọng điểm cả nước), cùng 17 KCN với hơn 3.515ha. Trong đó, đã có 6 KCN đi vào hoạt động ổn định, trở thành hạt nhân thu hút đầu tư và tạo việc làm cho lao động địa phương.

Đến cuối năm 2024, các KCN và khu kinh tế của tỉnh thu hút 219 dự án đầu tư thứ cấp, với tổng vốn đăng ký đạt 84.761 tỷ đồng và 4.043 triệu USD, trong đó có 86 dự án FDI. Riêng đóng góp ngân sách năm 2024 đạt trên 4.561 tỷ đồng, kim ngạch xuất khẩu vượt 2,02 tỷ USD, đồng thời giải quyết việc làm cho hơn 104.000 lao động.

Đây là con số thể hiện rõ vai trò động lực của ngành CN trong tăng trưởng kinh tế và an sinh xã hội của tỉnh.
Tỉnh cũng đã quy hoạch phát triển 31 CCN với 1.655ha. Đến nay, có 9 CCN được thành lập, trong đó 4 CCN đã đi vào hoạt động, 3 CCN đang đầu tư hạ tầng và 2 CCN chờ nhà đầu tư. Các CCN thu hút 23 dự án thứ cấp, tổng vốn đầu tư khoảng 3.000 tỷ đồng, tỷ lệ lấp đầy trên 75%, tạo việc làm cho hơn 3.000 lao động.

Ông Trần Quốc Tuấn- Giám đốc Sở Công Thương cho biết, tốc độ tăng trưởng CN giai đoạn 2020-2025 của tỉnh đạt bình quân 6,84 %/năm. Cơ cấu ngành CN đang chuyển dịch tích cực theo hướng gia tăng tỷ trọng CN chế biến, chế tạo, công nghệ cao, từng bước giảm dần CN gia công, sơ chế.

Đặc biệt, tỉnh chú trọng phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới phù hợp với xu thế tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. “Có thể khẳng định, CN không chỉ góp phần quan trọng vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm và tăng thu ngân sách, mà còn đang mở ra cơ hội bứt phá mạnh mẽ về liên kết vùng và hội nhập quốc tế. Vĩnh Long còn hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm CN xanh, bền vững, hội nhập của cả khu vực ĐBSCL”- ông Tuấn nhấn mạnh.

Một số khó khăn cần tháo gỡ 

Bên cạnh những kết quả tích cực, tỉnh cũng đang đối diện nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ để bảo đảm các mục tiêu phát triển CN giai đoạn 2025-2030. Trong đó, quỹ đất sạch dành cho CN của tỉnh chưa nhiều, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng còn chậm do vướng mắc về giá đất và tái định cư.

Nhiều KCN, CCN chưa có hạ tầng đồng bộ, chưa sẵn sàng tiếp nhận dự án thứ cấp. Điều này đòi hỏi tỉnh phải xây dựng cơ chế tạo quỹ đất sạch tập trung, có phương án tái định cư hợp lý, đồng thời khuyến khích nhà đầu tư hạ tầng tham gia sớm và đồng bộ.

Bên cạnh đó, một số CCN chưa hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải tập trung, ảnh hưởng đến việc cấp phép môi trường. Hạ tầng giao thông kết nối KCN, CCN với quốc lộ, cảng, dịch vụ logistics chưa đồng bộ, làm tăng chi phí cho doanh nghiệp. Ngoài ra, thiếu hụt dịch vụ xã hội như nhà ở công nhân, trường nghề, y tế và thương mại nên khó giữ chân lao động. 

Theo ông Trần Quốc Tuấn, hiện nay, thời gian giải quyết các thủ tục chấp thuận chủ trương, giao đất, thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường còn kéo dài, nhiều tầng nấc. Chưa có cơ chế rút gọn cho các dự án quy mô lớn, công nghệ cao.

Vì vậy, việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, đồng thời nghiên cứu cơ chế “một cửa đặc thù” cho các dự án chiến lược là yêu cầu cấp thiết. Bên cạnh, cần ưu tiên vốn đầu tư hạ tầng kết nối và hạ tầng xử lý môi trường, đồng thời lồng ghép chính sách phát triển nhà ở xã hội, dịch vụ công cộng vào quy hoạch KCN, CCN.

Các giải pháp trọng tâm

“Hiện nay, chính sách ưu đãi đầu tư của tỉnh chưa có sự khác biệt lớn so với các địa phương có lợi thế hơn. Chưa có cơ chế riêng cho các ngành CN mũi nhọn, CN sạch hay doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, tỉnh cần xây dựng gói chính sách cạnh tranh, tập trung ưu đãi về đất đai, thuế, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực và có chính sách đặc thù cho doanh nghiệp đầu ngành, CN cao”- ông Trần Quốc Tuấn nói và cho rằng, để vượt qua thách thức, ngành công thương xác định 3 giải pháp trọng tâm. 

Đó là, tập trung rà soát và điều chỉnh quy hoạch KCN, CCN gắn với lợi thế địa phương, đồng thời đẩy nhanh đầu tư hạ tầng giao thông- logistics, tái định cư và nhà ở công nhân. Tham mưu xây dựng gói chính sách ưu đãi cạnh tranh, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, rút ngắn quy trình cấp phép, tạo môi trường minh bạch và thuận lợi cho doanh nghiệp. Đồng thời chú trọng đào tạo nhân lực chất lượng cao, gắn kết với nhu cầu thực tế, đồng thời ưu tiên thu hút dự án CCN xanh, ít phát thải, bảo đảm phát triển bền vững.

Doanh nghiệp và nhà đầu tư đánh giá cao môi trường đầu tư của tỉnh thuận lợi, cạnh tranh.

Vĩnh Long quyết tâm xây dựng hệ sinh thái CN hiện đại, bền vững, hấp dẫn nhà đầu tư. Đây cũng là bước đi quan trọng để tỉnh khẳng định vị thế trung tâm CN của khu vực, đồng thời góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh, hội nhập quốc tế sâu rộng và phát triển lâu dài.

  Bài, ảnh: KHÁNH DUY