Chủ động phòng ngừa ứng phó mưa lớn, triều cường, bảo vệ sản xuất

Theo Viện Quy hoạch thủy lợi Miền Nam, mực nước vùng ĐBSCL trong tháng 8 dự báo ở mức khá cao và có xu thế tăng. Ngành chức năng khuyến cáo, cần chủ động phương án tiêu thoát nước, bơm chống úng, bảo vệ sản xuất khi có mưa lớn trùng thời điểm triều dâng.

Dự báo mực nước sẽ có xu hướng tăng cao trong thời gian tới.

Mực nước xu hướng tăng cao

Theo ngành chức năng, trong tháng 7, trên Biển Đông xuất hiện 2 cơn bão (số 2 và số 3) gây mưa khá lớn trên lưu vực hạ lưu sông Mekong, đặc biệt là cơn bão số 3. Lượng mưa lũy tích tháng 7 trên lưu vực ở mức cao phổ biến từ 100-500mm. Đây là yếu tố chính làm lũ trên dòng chính sông Mekong tăng mạnh, đặc biệt trong thời kỳ cuối tháng 7.

Trong tháng 7, dung tích Biển Hồ ở mức khá cao và có xu thế tăng khá mạnh với cường suất trung bình 0,40 tỷ m3/ngày. Tại trạm Tân Châu và Châu Đốc, diễn biến mực nước chịu tác động mạnh bởi chế độ thủy triều và mưa lũ thượng nguồn.

Mực nước lũ ở mức khá cao và có xu thế tăng với cường suất trung bình 2,5 cm/ngày. Mực nước nội đồng cũng ở mức khá cao và biến đổi mạnh theo triều, ở mức cao hơn trung bình nhiều năm.

Theo dự báo, trong tháng 8 có 2 đợt triều cường. Đợt 1 vào thời kỳ giữa tháng 8, đợt 2 vào thời kỳ cuối tháng 8. Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam nhận định, mực nước vùng ĐBSCL trong tháng 8 dự báo ở mức khá cao và có xu thế tăng.

Đến ngày 31/8, mực nước lũ trên dòng chính ĐBSCL khu vực đầu nguồn được dự báo ở mức cao nhất đạt 3,2m tại Tân Châu (xấp xỉ trung bình nhiều năm; cao hơn cùng kỳ năm 2024 0,8m), 3m tại Châu Đốc (cao hơn cùng kỳ trung bình nhiều năm 0,18m; cao hơn cùng kỳ năm 2024 0,5m).

Tại khu vực trung tâm, mực nước dự báo ở mức 1,88m tại Cần Thơ (cao hơn cùng kỳ trung bình nhiều năm 0,23m; xấp xỉ cùng kỳ năm 2024), 1,83m tại Mỹ Thuận (cao hơn cùng kỳ trung bình nhiều năm 0,31m; xấp xỉ cùng kỳ năm 2024).

Bên cạnh đó, nội đồng vùng thượng, mực nước lớn nhất tháng 8 ở mức cao hơn cùng kỳ năm 2024 bình quân khoảng 0,4-0,5m, phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm. Ở vùng giữa, mực nước lớn nhất tháng 8 ở mức xấp xỉ và thấp hơn không nhiều so với cùng kỳ năm 2024, cao hơn khá nhiều so với trung bình nhiều năm.

Còn ở vùng ven biển, mực nước lớn nhất tháng 8 ở mức thấp hơn khá nhiều so với cùng kỳ năm 2024 do triều cường dự báo năm 2025 ở mức thấp, cao hơn so với trung bình nhiều năm.

Chủ động giải pháp bảo vệ sản xuất nông nghiệp

Năm 2025, kế hoạch xuống giống vụ Hè Thu ở ĐBSCL khoảng 1,45 triệu hecta, xấp xỉ diện tích xuống giống năm 2024. Ước tính đến đầu tháng 8, sẽ thu hoạch xong khoảng 50% diện tích lúa Hè Thu. Kế hoạch xuống giống vụ Thu Đông năm 2025 là 691.000ha, thấp hơn 3% so với diện tích xuống giống năm 2024.

Đến nay đã xuống giống trên 307.600ha, hoàn thành 45% kế hoạch. Đánh giá mức đảm bảo của hệ thống ô bao bờ bao trên vùng ngập lũ thuộc vùng thượng và vùng giữa ĐBSCL ứng với mức lũ cao nhất tháng 8 đạt 3,2m tại Tân Châu cho thấy, toàn bộ hệ thống ô bao kiểm soát lũ cả năm (sản xuất 3 vụ Đông Xuân, Hè Thu và Thu Đông) đều an toàn.

Đối với hệ thống ô bao kiểm soát lũ tháng 8 (sản xuất 2 vụ Đông Xuân và Hè Thu, hiện nay vụ Hè Thu còn khoảng 59% diện tích xuống giống chưa thu hoạch) có khoảng 88 ô bao có nguy cơ bị ảnh hưởng, với tổng diện tích khoảng 21.933ha.

Để ứng phó và giảm thiểu thiệt hại do lũ, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi khuyến cáo, các địa phương cần tập trung rà soát các tuyến bờ bao xung yếu, có phương án gia cố, nâng cấp kịp thời. Đối với diện tích lúa Hè Thu đã đến kỳ thu hoạch, cần khẩn trương thu hoạch sớm.

Việc xuống giống vụ Thu Đông chỉ nên thực hiện tại những khu vực có hệ thống ô bao đảm bảo an toàn. Đối với các tiểu vùng thủy lợi có cao trình bờ đê bao thấp trên vùng ven biển và TP Cần Thơ cần theo dõi chặt chẽ dự báo mưa và diễn biến thủy triều để có phương án vận hành tiêu thoát nước kịp thời và chuẩn bị các phương án bơm tiêu nước khi xảy ra ngập úng.

Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV, tỉnh đang trong đợt xuống giống cao điểm, phân bố tập trung ở các xã Trung Ngãi, Cái Nhum và phần còn lại diện tích của các xã Trung Thành, Tân Long Hội, Nhơn Phú, Bình Phước, Càng Long, An Trường, Nhị Long, Thạnh Hải, Thạnh Phú…

Để bảo vệ sản xuất vụ lúa Thu Đông này, ông Lê Văn Dũng- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, đã chỉ đạo các địa phương rà soát lại hệ thống đê bao, thủy lợi nhanh chóng tu sửa những nơi xung yếu, xuống cấp, khẩn trương hoàn thành các công trình, đê bao thủy lợi nhằm đảm bảo cho sản xuất nông nghiệp.

Đồng thời, Chi cục Thủy lợi cũng theo dõi chặt chẽ và thông tin kịp thời tình hình diễn biến nguồn nước, thời tiết, mưa lũ, triều cường để các địa phương và nông dân chủ động thực hiện có hiệu quả các biện pháp bảo vệ sản xuất lúa.

Với kết quả đánh giá nguy cơ ảnh hưởng đến sản xuất, theo ông Phạm Văn Mạnh- Phó Viện Quy hoạch Thủy lợi Miền Nam, do lũ trên dòng chính sông Mekong và đầu nguồn sông Cửu Long đang lên khá mạnh, dự báo mực nước lớn nhất tại trạm Tân Châu đến ngày 20/8 có thể đạt 3m, đến 31/8 có thể đạt 3,2m tương đương đỉnh lũ cùng kỳ trung bình nhiều năm.

Lũ đầu vụ khá cao sẽ có nguy cơ ảnh hưởng đến một số khu vực sản xuất vụ Hè Thu trong các ô bao kiểm soát lũ tháng 8 có cao trình thấp và các khu vực sản xuất ngoài ô bao.

Các địa phương cần hết sức lưu ý và chủ động đề ra các kế hoạch, giải pháp ứng phó kịp thời. Thời tiết diễn biến ngày càng bất thường, vì vậy các địa phương cần theo dõi chặt chẽ các thông tin dự báo từ các tổ chức như MRC, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh, dự báo nguồn nước vùng ĐBSCL của Viện Quy hoạch thủy lợi Miền Nam... để kịp thời xây dựng kế hoạch ứng phó phù hợp.

Bài, ảnh: NGUYÊN KHANG