Chăm sóc rau màu an toàn trong mùa mưa

Mùa mưa là thời điểm khó khăn đối với người trồng rau màu, khi cây trồng dễ bị giập lá, thối gốc, sâu bệnh hoành hành và năng suất sụt giảm. Nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ giai đoạn làm đất, chọn giống, kỹ thuật thoát nước, sử dụng phân bón hữu cơ, kiểm soát sâu bệnh bằng biện pháp sinh học… cũng giúp duy trì được năng suất và chất lượng rau ổn định trong giai đoạn thời tiết phức tạp.

Ngành nông nghiệp khuyến cáo nông dân luân canh cây trồng khác họ, chọn giống đạt tiêu chuẩn, chất lượng thích hợp.

HTX Sản xuất và Tiêu thụ rau an toàn Phước Hậu (huyện Long Hồ) hiện có khoảng 15ha chuyên canh rau màu, trong đó hơn 4,5ha đạt chuẩn VietGAP. Mỗi năm, HTX cung ứng khoảng 780 tấn rau an toàn cho các siêu thị, bếp ăn tập thể. Được xem là đơn vị tiên phong trong chuỗi sản xuất tiêu thụ rau an toàn của tỉnh, HTX luôn chú trọng đầu tư hạ tầng kỹ thuật và nâng cao tay nghề nông dân, đặc biệt trong thời điểm mùa mưa bão.

Theo ông Trần Văn Hiền- Chủ tịch HĐQT HTX Rau an toàn Phước Hậu, bước vào mùa này, mưa kéo dài dễ khiến rau bị giập lá, thối gốc, rễ kém phát triển, nếu không chủ động, năng suất có thể giảm đến 30%. “Mưa dầm, nắng gián đoạn khiến độ ẩm đất cao, rau rất dễ hư. Do đó, từ nhiều năm qua, HTX đã đầu tư thêm mái che hoặc dùng lưới trắng phủ trên luống rau để tránh bị mưa gió ảnh hưởng trực tiếp. Bên cạnh đó, các luống đều được làm cao, có rãnh thoát nước xung quanh. Những khu vực trũng còn bố trí máy bơm để xử lý kịp thời”- ông Hiền chia sẻ.

Theo ông Hiền, mùa mưa là điều kiện lý tưởng để nhiều loại sâu bệnh phát sinh như thán thư, sâu đục thân, bọ trĩ… Do đó, HTX áp dụng quy trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), chú trọng vệ sinh đồng ruộng, trồng đúng mật độ, tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học để phòng bệnh và nâng cao sức đề kháng cho cây. Ngoài ra, việc tăng cường sử dụng phân hữu cơ hoai mục, phân vi sinh cũng giúp cải tạo đất tơi xốp, giảm rửa trôi dinh dưỡng và giúp cây rau phục hồi nhanh sau mưa lớn. 

Ông Đặng Thanh Hùng- HTX Sản xuất và Tiêu thụ rau an toàn Phước Hậu, cho biết: “Trồng rau mùa này dễ bị sâu bệnh và chậm lớn do lá bị giập nát. Song nhờ một số thành viên có mái che và quy trình chăm sóc đúng kỹ thuật, chúng tôi vẫn duy trì sản lượng khoảng 700-800 kg/công. Chất lượng rau được đảm bảo nên vẫn giữ được đơn hàng với các đối tác”.

Dù năng suất giảm do thời tiết, nhưng bù lại, giá rau trong mùa mưa thường cao hơn từ 15-20% vì nguồn cung khan hiếm. Một số loại rau gia vị như húng, tía tô… có giá tăng gấp đôi so với ngày thường. Ông Hùng thông tin: “Nông dân không còn chạy theo sản lượng, mà tập trung kiểm soát chất lượng. Nhờ chủ động được đầu ra qua các hợp đồng đã ký kết, nên không bị áp lực bán tháo. Quan trọng là giữ được uy tín về rau sạch, rau an toàn”.

Nhiều nông dân trồng rau màu cũng cho biết, để sản xuất rau bền vững trong mùa mưa bão, cần kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp: đầu tư hạ tầng chống ngập, ứng dụng biện pháp sinh học, cải tạo đất hợp lý và xây dựng thị trường ổn định. Khi người trồng rau chủ động từ khâu kỹ thuật đến tiêu thụ, thì mùa mưa không còn là nỗi lo, mà là cơ hội để nâng cao giá trị nông sản.

Theo ông Hùng, để đảm bảo rau phát triển ổn định trong mùa mưa, trước khi xuống giống, bà con cần chọn nền đất cao ráo, tơi xốp, có bờ bao và hệ thống thoát nước tốt. Sau mỗi vụ, phải vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ, thu gom tàn dư cây, làm cỏ, xử lý vôi bột để tiêu diệt mầm bệnh còn tồn lưu trong đất. Khi trồng, cần đánh luống cao, chia luống nhỏ để dễ chăm sóc, bố trí rãnh thoát nước quanh luống, tránh để cây bị úng rễ sau mưa lớn.

Trong quá trình canh tác, HTX theo dõi sát tình hình sâu bệnh, chủ động sử dụng chế phẩm sinh học xử lý theo nguyên tắc; khuyến khích luân canh, xen canh các loại rau chịu ẩm tốt như tía tô, cải bẹ xanh, mồng tơi, rau dền, húng lủi... để tăng sản lượng trên 1 diện tích trồng, hạn chế phát sinh dịch hại. 

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, để bảo vệ rau màu trong mùa mưa bão, nông dân cần áp dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) tạo điều kiện cho cây phát triển khỏe, sức chống chịu điều kiện bất lợi do môi trường và sâu bệnh cao. Bón phân cân đối, nên bón tăng cường phân hữu cơ kết hợp với chế phẩm nấm Trichoderma nhằm cải tạo đất, diệt mầm bệnh hại, giúp ngừa được các bệnh thối rễ hoặc thối gốc rau màu (dưa, bầu, bí, nhóm rau cải) hoặc thối củ (trên nhóm rau màu lấy củ: củ cải trắng, khoai lang…).

Sử dụng màng phủ nông nghiệp trong sản xuất rau màu trong mùa mưa không chỉ hạn chế ảnh hưởng xấu của thời tiết trong giai đoạn mưa dầm, kiểm soát được độ ẩm trong đất, mà còn hạn chế cỏ dại, nấm và các sinh vật trong đất gây hại đến rau màu; đối với rau ăn lá thì sử dụng nhà lưới hoặc mái che giúp làm giảm tối đa tác động của mưa, gây hư hỏng mặt lá… Đồng thời, ưu tiên áp dụng các biện pháp kỹ thuật quản lý sâu bệnh hại theo hướng an toàn, sinh học. Khi sử dụng thuốc BVTV cần tuân thủ đúng thời gian cách ly trước khi thu hoạch để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Bài, ảnh: SONG THẢO