Sử dụng phân bón hữu cơ: hướng đi tất yếu

Sử dụng phân bón hữu cơ mang lại nhiều hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp.

Nhằm hướng tới một nền nông nghiệp (NN) bền vững, Vĩnh Long đã và đang tích cực thực hiện các mô hình sản xuất NN hữu cơ và khuyến khích tăng cường sử dụng phân bón (PB) hữu cơ.

Sử dụng phân bón hữu cơ: Nhiều lợi ích

Theo ngành chức năng, trong trồng trọt, PB là thành phần quan trọng được sử dụng với một lượng lớn mỗi năm, góp phần đáng kể trong việc tăng năng suất, chất lượng nông sản và nâng cao giá trị kinh tế NN. Tuy nhiên, việc lạm dụng PB hóa học trong chăm sóc cây trồng cùng với hóa chất BVTV (các loại hóa chất diệt sâu, bệnh) đang khiến người nông dân và ngành NN phải đối mặt với các nguy cơ nông sản mất an toàn thực phẩm, ô nhiễm môi trường đất, nước- tư liệu sản xuất, làm giảm khả năng cạnh tranh của nông sản trên thị trường. Vì vậy, việc sử dụng PB hữu cơ đang là hướng đi ngày càng được người sản xuất lựa chọn để hướng đến sản xuất NN xanh, hiệu quả và bền vững.

Sử dụng phân hữu cơ cho vườn bưởi nhiều năm nay, chú Phạm Văn Minh (xã Mỹ Hòa, TX Bình Minh) cho hay: “Trước đây tôi sử dụng nhiều phân hóa học, xịt thuốc nhiều nên vườn bưởi của tôi bị suy yếu, vàng lá, cành nhánh không phát triển, thậm chí có cây còn bị chết nhánh và chết luôn cả cây. Sau khi được cán bộ NN hướng dẫn các biện pháp chăm sóc, phục hồi vườn bưởi, sử dụng phân hữu cơ thì vườn bưởi đã hồi phục, đến nay đã cho năng suất tốt”.

Theo chú Minh, PB hữu cơ có rất nhiều lợi ích với đất, cây trồng, môi trường và con người, không chỉ cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cho cây trồng, giúp cây phát triển cân đối, ổn định, làm tăng chất lượng nông sản mà còn tăng hàm lượng dinh dưỡng, cung cấp chất mùn, cân bằng vi sinh vật trong đất, cải tạo đất trồng, không gây ô nhiễm môi trường.

Dẫn chúng tôi tham quan vườn thanh long, anh Lâm Hoàng Chí (xã Thanh Đức, huyện Long Hồ) cho hay: Nhờ bón phân hữu cơ mà vườn thanh long mới xanh tốt, chất lượng trái cũng đẹp hơn. Bởi phân hữu cơ có tác dụng làm tơi xốp đất, giúp tăng khả năng giữ nước, khả năng chịu đựng các điều kiện bất lợi cũng tốt hơn. Do vậy, cây ít bị sâu bệnh gây hại, năng suất, chất lượng trái cũng tốt hơn.

Tuy nhiên, theo ngành NN, tỷ lệ nông dân sử dụng PB hữu cơ trong sản xuất chưa nhiều. Nguyên nhân là do áp lực thâm canh tăng năng suất và những tiện dụng như gọn nhẹ, tác động nhanh đến sinh trưởng cây trồng nên nông dân chủ yếu sử dụng PB vô cơ. Bên cạnh đó, phân hữu cơ có tác dụng chậm, chỉ có một số ít các vùng trồng cây ăn trái, trồng rau, nông dân vẫn còn duy trì việc sử dụng phân chuồng, phân có nguồn gốc thực vật để chăm bón. Còn lại trên các cây trồng khác, đặc biệt là lúa hầu như bà con chỉ sử dụng phân hóa học. 

Sử dụng phân bón hữu cơ: hướng đi tất yếu

Theo Sở NN-PTNT, phát triển sản xuất và sử dụng PB hữu cơ trên nền sử dụng tối đa phụ phẩm NN là hướng đi tất yếu, kể cả trước mắt và lâu dài để tiến đến nền NN sinh thái, tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phát thải và tạo ra nông sản an toàn, có giá trị gia tăng cao. Cơ quan nhà nước đóng vai trò định hướng, dẫn dắt, doanh nghiệp là hạt nhân chủ chốt và người nông dân là trọng tâm. Bên cạnh đó phải coi sản xuất, sử dụng PB hữu cơ là giải pháp lâu dài dựa trên cơ sở ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ hiện đại kết hợp với kinh nghiệm truyền thống, khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế về nguồn nguyên liệu hữu cơ sẵn có tại địa phương để thay thế một phần PB vô cơ, giảm sự phụ thuộc vào PB nhập khẩu, phục vụ phát triển NN bền vững.

Mới đây, UBND tỉnh vừa phê duyệt kế hoạch triển khai Đề án Phát triển sản xuất và sử dụng PB hữu cơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, mục tiêu đến 2030, lượng PB hữu cơ công nghiệp sử dụng chiếm tối thiểu 30% so với tổng lượng PB sử dụng trong sản xuất NN; đến 2050 phấn đấu tăng tỷ lệ diện tích trồng trọt có sử dụng PB hữu cơ chiếm 50%...

Để đạt được mục tiêu đó, ngành NN và các địa phương trong tỉnh đang và sẽ tích cực thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, hiểu biết của cộng đồng về NN hữu cơ, từng bước thay đổi nhận thức về sản xuất truyền thống, tiến đến nền NN hữu cơ an toàn, bền vững. Đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn về sử dụng PB, bón phân cân đối, hiệu quả theo nguyên tắc “5 đúng”. Đổi mới phương thức, hướng dẫn người dân sử dụng PB thông qua các mô hình thực tế, hội thảo đầu bờ. Phối hợp với chính quyền địa phương, doanh nghiệp, hiệp hội, tổ chức đoàn thể, đại lý kinh doanh PB, hướng dẫn người dân kiến thức sử dụng PB hữu cơ hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng, tiết kiệm chi phí và hạn chế ô nhiễm môi trường. Tăng cường công tác khuyến nông, trong đó chú trọng đến PB hữu cơ có hiệu quả sử dụng cao, hướng dẫn nông dân áp dụng các giải pháp khoa học công nghệ, tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất NN…

Theo ông Nguyễn Văn Liêm- Phó Giám đốc Sở NN-PTNT, hiện nay, diện tích sản xuất các loại cây trồng toàn tỉnh sử dụng PB hữu cơ chiếm khoảng 25% trên tổng lượng PB sử dụng. Trong đó, có khoảng 72% là PB hữu cơ công nghiệp và 28% là phân hữu cơ nông dân tự ủ sử dụng. Vì vậy, việc xác định mục tiêu và định hướng các nội dung cho kế hoạch sản xuất và sử dụng PB hữu cơ trong thời gian tới là rất cần thiết nhằm góp phần xây dựng nền NN sản xuất hàng hóa dựa trên lợi thế hiện có của tỉnh, theo hướng hiện đại hóa, có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao, có sức cạnh tranh, góp phần đảm bảo an ninh lương thực, ổn định kinh tế- xã hội, bảo vệ môi trường và ứng phó được với biến đổi khí hậu.

Bài, ảnh: NGUYÊN KHANG