Siết chặt xử lý vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử

Thương mại điện tử (TMĐT) đang phát triển mạnh, làm thay đổi phương thức kinh doanh và thói quen mua sắm của người tiêu dùng (NTD). Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhanh cũng đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý thị trường (QLTT), nhất là kiểm soát chất lượng hàng hóa, ngăn chặn các hành vi gian lận, vi phạm pháp luật trên môi trường số. Trước thực tế đó, lực lượng chức năng đang tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm, hướng tới xây dựng thị trường TMĐT minh bạch và lành mạnh.

Lực lượng chức năng ứng dụng các giải pháp chuyển đổi số trong công tác kiểm tra, giám sát, góp phần phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi gian lận thương mại.

Làm sạch môi trường “chợ mạng”

TMĐT phát triển nhanh mang lại nhiều tiện ích, song cũng bị một số đối tượng lợi dụng để gian lận. Các chiêu trò như quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng, “hô biến” hàng trôi nổi thành hàng ngoại nhập, sử dụng hình ảnh không đúng thực tế hoặc tạo tương tác ảo trong các phiên livestream đã khiến NTD đối mặt rủi ro mua phải hàng kém chất lượng, đồng thời làm ảnh hưởng đến doanh nghiệp (DN) kinh doanh chân chính.

Theo Chi cục QLTT tỉnh, vi phạm trong kinh doanh TMĐT thời gian qua diễn biến phức tạp, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Vừa qua, Đội QLTT số 6 đã phát hiện một hộ kinh doanh trên địa bàn xã Lộc Thuận sử dụng Zalo, Facebook để kinh doanh mỹ phẩm không rõ nguồn gốc.

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng thu giữ 1.156 hộp mỹ phẩm vi phạm, trị giá hơn 92 triệu đồng, trong đó có 1.080 hộp mỹ phẩm nhập lậu và 76 hộp không nhãn mác, không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ.

Gần đây, một DN sản xuất tại phường Phú Tân kinh doanh thực phẩm bao gói sẵn bị xử phạt trên 50 triệu đồng do thiết lập website bán hàng trực tuyến nhưng chưa thực hiện thủ tục thông báo theo quy định.

Thực tế, không ít đối tượng lợi dụng môi trường số để né tránh quy định pháp luật. Nhiều trường hợp thiết lập website bán hàng nhưng không thực hiện thủ tục thông báo, thậm chí đăng ký tên miền, giao diện gần giống DN chính hãng để gây nhầm lẫn, tiêu thụ hàng giả, hàng kém chất lượng.

Khi bị kiểm tra, các đối tượng thường nhanh chóng gỡ nội dung, xóa dữ liệu hoặc chuyển kênh kinh doanh, gây khó khăn cho công tác xác minh, xử lý.

Chị Kiều Vinh (xã An Trường) chia sẻ, gần đây chị mua 1 túi xách được quảng cáo là hàng hiệu, giảm giá sâu trong một phiên livestream. “Khi nhận hàng, sản phẩm không chỉ khác màu mà chất liệu cũng kém xa so với hình ảnh giới thiệu.

Liên hệ phản ánh thì người bán đưa ra nhiều lý do để né tránh trách nhiệm đổi trả, thậm chí viện cớ do mua hàng qua livestream nên không áp dụng chính sách hoàn tiền. Những trải nghiệm như vậy khiến NTD mất niềm tin”- chị Vinh cho biết.

Thương mại điện tử mang lại nhiều tiện ích, song cũng tiềm ẩn rủi ro nếu người tiêu dùng thiếu thông tin và kỹ năng mua sắm an toàn.

Ông Lê Thanh Phong- Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh cho biết, thời gian qua, các đội QLTT đã triển khai đồng bộ công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường theo kế hoạch, chuyên đề và kiểm tra đột xuất; qua đó kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm, góp phần bảo vệ quyền lợi NTD.

Cùng với đó, phối hợp với các ban, ngành, địa phương trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân. Các vi phạm phổ biến hiện nay tập trung vào kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng nhập lậu, vi phạm về nhãn hàng hóa, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, vi phạm điều kiện kinh doanh và hoạt động TMĐT.

Các mặt hàng vi phạm chủ yếu là nhóm có sức tiêu thụ lớn như thời trang, mỹ phẩm, phân bón, thuốc BVTV, đồ gia dụng, phụ kiện điện thoại di động…

Tăng cường kiểm tra, giám sát

Bên cạnh vi phạm về hàng hóa, vấn đề tuân thủ pháp luật thuế trong kinh doanh TMĐT cũng đang đặt ra nhiều thách thức.

PGS.TS Phạm Thị Thúy Hằng- Trường Kinh tế, Trường ĐH Vinh cho rằng, chính sách thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng số đang có nhiều thay đổi theo hướng chặt chẽ hơn, yêu cầu cá nhân, hộ kinh doanh và DN phải chủ động cập nhật để tránh rủi ro pháp lý.

Những sai phạm mà hộ kinh doanh, DN hoạt động trong lĩnh vực TMĐT thường gặp gồm: không đăng ký thuế; kê khai sai hoặc thiếu doanh thu; che giấu giao dịch không qua ngân hàng; không sử dụng hóa đơn hợp pháp; trốn thuế hoặc không nộp thuế theo quy định; hợp tác với các sàn, kênh bán hàng chưa đầy đủ thủ tục pháp lý…

Bà Trần Thị Thu Trang- cố vấn Trung tâm Tư vấn pháp luật Clead, nhấn mạnh, DN khi tham gia TMĐT cần đặc biệt quan tâm đến việc đăng ký kinh doanh, đăng ký ngành nghề phù hợp và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế.

Đối với hóa đơn điện tử, thời điểm lập hóa đơn phải đúng theo từng giao dịch, từng đơn hàng; việc gom nhiều đơn để xuất hóa đơn 1 lần có thể dẫn đến sai sót không đáng có.

Theo Thuế tỉnh, tính đến quý III/2025 có hơn 2.000 hộ đăng ký trên cổng thông tin điện tử cho hộ kinh doanh nộp thuế TMĐT, với tổng số thuế nộp vào ngân sách gần 11 tỷ đồng.

Qua công tác rà soát, lũy kế đến tháng 8/2025 đã có 53 DN và cá nhân bị truy thu, xử lý vi phạm với hơn 1,7 tỷ đồng.

Bà Lê Thị Hồng Lĩnh- Phó Trưởng Thuế tỉnh cho biết, thời gian tới, ngành thuế sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động TMĐT, triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý thu, tập trung vào những lĩnh vực còn tiềm năng và có nguy cơ thất thu cao; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật thuế để người dân và DN hiểu, tự giác tuân thủ.

Mục tiêu là tạo dựng một môi trường TMĐT công bằng, minh bạch, nơi DN yên tâm phát triển thương hiệu và NTD được bảo vệ quyền lợi chính đáng trên nền tảng số.

Theo các chuyên gia, để phát huy hiệu quả các hoạt động bảo vệ quyền lợi của NTD cần triển khai giải pháp quản lý tổng thể, phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng QLTT, cơ quan thuế và các sàn TMĐT. Đồng thời ứng dụng công nghệ để nhận diện, truy vết, cảnh báo sớm hành vi gian lận và nâng cao tính minh bạch của người bán.

Theo ông Lê Thanh Phong- Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh, cao điểm mua sắm lễ, Tết, lực lượng QLTT sẽ tăng cường kiểm tra, kiểm soát hoạt động kinh doanh trên môi trường TMĐT, tập trung vào các mặt hàng thiết yếu, nhóm hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe NTD.

Đẩy mạnh phối hợp liên ngành, chủ động nắm tình hình, phát hiện và xử lý vi phạm từ sớm, từ xa; đồng thời, tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ DN và người dân tuân thủ pháp luật, góp phần xây dựng thị trường minh bạch, lành mạnh.

Bài, ảnh: THIỆN CHÍ