Nghị quyết số 57: Tăng cường hợp tác giữa “3 nhà”

Xác định phát triển khoa học- công nghệ (KH-CN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) là động lực phát triển, tỉnh đã có nhiều giải pháp đẩy mạnh triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH-CN, ĐMST và CĐS quốc gia; chuyển nhanh từ nhận thức sang hành động, từ thí điểm sang nhân rộng, từng bước hình thành hệ sinh thái ĐMST gắn kết giữa Nhà nước- nhà khoa học- doanh nghiệp (DN).

Đội ngũ nhân lực chất lượng cao từng bước hình thành, giữ vai trò nòng cốt trong nghiên cứu, chuyển giao tri thức và triển khai đổi mới sáng tạo tại các viện, trường.

Những bước chuyển mạnh mẽ

Thời gian qua, tỉnh đã chỉ đạo triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, tạo chuyển biến tích cực về nhận thức và chính sách KH-CN, ĐMST và CĐS.

Trong đó, KH-CN giữ vai trò tạo tri thức và công cụ mới, ĐMST là khâu trung gian chuyển hóa tri thức, công nghệ thành các sản phẩm, quy trình và mô hình kinh doanh mới, còn CĐS mở ra không gian tăng trưởng mới dựa trên dữ liệu, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo.

Thiết lập hợp tác với viện, trường, tổ chức khoa học trong và ngoài tỉnh, đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, xây dựng trung tâm dữ liệu và các nền tảng số dùng chung; đồng thời, phát triển 3 trụ cột: chính quyền số, kinh tế số, xã hội số.

Theo đó, Chỉ số ĐMST cấp địa phương (PII) năm 2025 đạt 38,93 điểm, xếp 17/34 cả nước, phản ánh năng lực cạnh tranh ĐMST cấp địa phương, vừa là thước đo hiệu quả thực hiện Nghị quyết số 57, cũng như đánh giá chất lượng phục vụ Nhân dân và phát triển kinh tế- xã hội.

Theo Sở KH-CN, tỉnh hiện có 14 DN KH-CN với hơn 60 sản phẩm được thị trường chấp nhận; hơn 4.200 văn bằng bảo hộ sở hữu công nghiệp và 11 chỉ dẫn địa lý. Hoạt động nghiên cứu khoa học đã và đang bám sát nhu cầu thực tiễn của xã hội, nhiều mô hình nông nghiệp công nghệ cao được áp dụng, giúp giảm chi phí, nâng chất lượng, gia tăng giá trị nông sản.

Hạ tầng số tiếp tục được nâng chuẩn: 100% xã/phường phủ cáp quang 3G/4G và hơn 500 trạm BTS 5G, 81% hộ gia đình dùng băng thông rộng; hệ thống dữ liệu dùng chung, mạng truyền số liệu chuyên dùng được triển khai đồng bộ đến 124/124 xã.

Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, trụ cột KH-CN, ĐMST và CĐS vẫn còn gặp khó khăn, hạn chế như sự liên kết giữa khu vực nghiên cứu và DN chưa thật sự chặt chẽ; hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu còn nhiều khó khăn.

Theo Giám đốc Sở KH-CN- Đoàn Hồng Hạnh: tỉnh luôn xác định KH-CN, ĐMST và CĐS là một trong những trụ cột quan trọng thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững.

Tỉnh sẽ tiếp tục đồng hành cùng các nhà khoa học, các viện, trường và DN; chủ động tạo điều kiện thuận lợi nhất về cơ chế, chính sách, hạ tầng và môi trường để các hoạt động KH-CN, ĐMST, CĐS được triển khai hiệu quả, đồng bộ và có chiều sâu.

Tăng cường liên kết 3 nhà

Trong tiến trình hiện đại hóa và hội nhập, mối quan hệ nhà nước- nhà khoa học- DN đã trở thành động lực cốt lõi định hướng phát triển hệ sinh thái ĐMST.

Không chỉ là mô hình hợp tác mang tính học thuật, liên kết 3 nhà ngày càng thể hiện rõ vai trò thực tiễn khi tri thức, chính sách và thị trường gặp nhau tại cùng một điểm: thúc đẩy năng lực cạnh tranh quốc gia, thương mại hóa công nghệ và nuôi dưỡng những phát minh, sáng chế.

Theo ông Nguyễn Tiến Tài- Vụ Khoa học kỹ thuật và công nghệ (Bộ KH-CN), trong bối cảnh hiện nay, KH-CN không còn là lĩnh vực hỗ trợ tăng trưởng mà đã trở thành động lực phát triển.

Ông cho rằng các công nghệ chiến lược vừa mang ý nghĩa ngoại giao- an ninh, vừa quyết định tương lai kinh tế, bởi từ nền tảng công nghệ lõi sẽ hình thành công nghệ mới, mô hình sản xuất mới và cả những ngành công nghiệp chưa từng xuất hiện. Điều này đòi hỏi Việt Nam không chỉ tiếp nhận mà phải làm chủ, sáng tạo và dẫn dắt những hướng đi kết hợp mới.

PGS.TS Huỳnh Thanh Công- Phó Trưởng Ban KH-CN (ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh: Mối liên kết 3 nhà chỉ thực sự vận hành hiệu quả khi 3 vai trò được xác định rõ: Nhà nước kiến tạo thể chế, nhà khoa học tạo tri thức và DN chuyển tri thức thành giá trị thương mại. Ông cho rằng, nhà trường với nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và cung cấp tri thức khoa học, là “hạt nhân tri thức” của hệ thống.

Đây là nơi sản sinh các ý tưởng, nghiên cứu và giải pháp công nghệ. Đồng thời, DN được đặt ở vị trí trung tâm của quá trình ĐMST, vì chỉ DN mới có năng lực đưa sản phẩm khoa học ra thị trường, kiểm chứng nhu cầu tiêu dùng và tạo “đời sống thực” cho công nghệ.

Nhà nước giữ vai trò then chốt trong việc hoàn thiện thể chế cho ĐMST. Theo PGS.TS Huỳnh Thanh Công, chính quyền địa phương cần chuyển từ tư duy “quản lý hành chính” sang tư duy “người đặt hàng lớn nhất” của khoa học.

Ông nhấn mạnh, Nghị quyết số 57 chỉ trở thành động lực tăng trưởng khi được hiện thực hóa bằng các mô hình bám sát thế mạnh của địa phương, lựa chọn đúng ngành mũi nhọn và sản phẩm chủ lực, đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường.

Theo ông Nguyễn Việt An- Phó Giám đốc Phụ trách Trung tâm ĐMST, Cục ĐMST (Bộ KH-CN), DN cần được hỗ trợ tiếp cận vốn, dữ liệu và thị trường công nghệ; đồng thời, được kết nối trực tiếp với các sáng chế trong nước và mạng lưới sáng chế nước ngoài.

Khi môi trường trung gian, môi giới công nghệ được hình thành bài bản, bên cung và bên cầu mới có thể gặp nhau trên nền tảng dữ liệu minh bạch. Việc tái khởi động sàn giao dịch công nghệ và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về ĐMST sẽ giữ vai trò then chốt trong giai đoạn tới.

Bài, ảnh: THIỆN CHÍ