ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Tập trung phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế số, hoạt động khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) đóng vai trò then chốt trong nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định: “Phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất”. Đối với vùng ĐBSCL, việc thúc đẩy phát triển KHCN, ĐMST và CĐS càng trở nên quan trọng, nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững.

Ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất tôm giống tại Công ty TNHH Bio Blue Việt Nam tại xã Đông Hải. Ảnh BÁ THI

Những bước tiến rõ nét

Thực tiễn phát triển KHCN, ĐMST và CĐS ở vùng ĐBSCL thời gian qua đã cho thấy những nỗ lực đáng kể của các địa phương, với những điểm sáng cụ thể tại Cà Mau, An Giang, Cần Thơ và Vĩnh Long.

Các tỉnh đã tích cực ứng dụng công nghệ vào các ngành kinh tế trọng điểm, đẩy mạnh xây dựng chính quyền số và từng bước hình thành xã hội số góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, cải thiện hiệu quả quản lý, điều hành và chất lượng cuộc sống người dân trong vùng.

ThS Phạm Đình Tuyên- Trường Chính trị TP Cần Thơ cho biết: ĐBSCL với vị trí địa lý kinh tế chiến lược và tiềm năng to lớn về nông nghiệp, thủy sản, đang đứng trước những cơ hội và thách thức chưa từng có trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập sâu rộng.

Với những nỗ lực không ngừng, các địa phương trong vùng đã tích cực và chủ động trong việc phát triển KHCN, ĐMST và CĐS. Đây được xem là 3 trụ cột quan trọng, không chỉ góp phần cơ cấu lại kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn định hình một diện mạo mới cho vùng đất này trong kỷ nguyên số.

Theo ThS Trần Thị Phương Huỳnh- Học viện Chính trị khu vực IV, thời gian qua, thực tiễn phát triển KHCN, ĐMST và CĐS ở ĐBSCL đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, thể hiện qua những bước tiến rõ nét tại các tỉnh, thành phố tiêu biểu như Cần Thơ, An Giang, Cà Mau và Vĩnh Long.

Những địa phương này đã ứng dụng công nghệ vào các ngành kinh tế, xây dựng chính quyền số và phát triển xã hội số, góp phần nâng cao đời sống người dân và năng lực cạnh tranh của khu vực.

Phát triển nông nghiệp và kinh tế biển bền vững tại ĐBSCL được tập trung vào việc ứng dụng KHCN, ĐMST để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp, thủy sản, đồng thời hướng đến các mô hình bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu.

Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để ĐBSCL vượt qua thách thức, phát triển bền vững.

Có thể kể đến tỉnh Cà Mau: ứng dụng công nghệ sinh học và quy trình tuần hoàn nước trong nuôi tôm siêu thâm canh, nuôi tôm- lúa, nuôi tôm- rừng. Hay như tỉnh An Giang: ứng dụng giống lúa chất lượng cao, quy trình canh tác bền vững (VietGAP, GlobalGAP), công nghệ tưới tiêu tiết kiệm nước, quản lý dịch hại thông minh.

Tại tỉnh, cũng thực hiện ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất cây ăn trái (nhãn, bưởi), chăn nuôi, thủy sản; chú trọng quản lý dịch bệnh, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Bên cạnh đó, việc xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số và xã hội số, tỉnh đã ban hành nghị quyết về CĐS, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục; đầu tư hạ tầng số, phát triển kinh tế số và xã hội số thông qua các nền tảng phân phối nội dung trên mạng xã hội, số hóa di sản văn hóa tại Bảo tàng Vĩnh Long.

Theo ThS Dương Thị Tuyết Trinh- Trường CĐ Vĩnh Long, đối với ĐBSCL- vùng kinh tế trọng điểm, trung tâm sản xuất lương thực, thủy sản lớn nhất cả nước, việc ứng dụng KHCN, thúc đẩy ĐMST và CĐS không chỉ giúp nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm, mà còn là giải pháp quan trọng, đây chính là “chìa khóa” để ĐBSCL chuyển mình mạnh mẽ, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững.

Cần thực hiện đồng bộ các giải pháp

Bên cạnh những thành tựu đạt được, ĐBSCL vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức đáng kể trong quá trình phát triển KHCN, ĐMST và CĐS. Đó là hạ tầng số chưa được đầu tư đồng bộ và thiếu các nền tảng dữ liệu dùng chung cấp vùng.

Nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là các chuyên gia về công nghệ mới vẫn còn thiếu hụt trầm trọng, đồng thời kỹ năng số của phần lớn người dân và doanh nghiệp còn hạn chế, dẫn đến khoảng cách số đáng kể. Năng lực nghiên cứu, đổi mới và chuyển giao công nghệ còn yếu.

Những tác động ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu và đặc thù sản xuất phân tán của vùng càng tạo thêm rào cản cho việc ứng dụng KHCN và CĐS trên diện rộng...

Để vùng ĐBSCL có thể bứt phá phát triển với trụ cột KHCN, ĐMST và CĐS trong kỷ nguyên mới, cần có các giải pháp mang tính tổng thể và đồng bộ, phù hợp với yêu cầu phát triển về mặt địa giới hành chính mới và định hướng liên kết vùng mạnh mẽ.

ThS Dương Thị Tuyết Trinh cho rằng: Cần hoàn thiện văn bản pháp luật lĩnh vực KHCN, ĐMST và CĐS ở vùng ĐBSCL; trên cơ sở đó tạo điều kiện xây dựng và phát triển các trung tâm đổi mới sáng tạo của vùng. Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao công nghệ sinh học, chú trọng nghiên cứu ứng dụng KHCN để tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp chủ lực của vùng.

Bên cạnh đó, cần nhân rộng mô hình canh tác chính xác, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ; phát triển nguồn nhân lực KHCN, ĐMST và nguồn nhân lực phục vụ CĐS đủ về số lượng và nâng cao về chất lượng; tăng cường hoạt động hợp tác giữa các tỉnh trong khu vực ĐBSCL về KHCN, ĐMST và CĐS.

TS Hoàng Văn Khải- Học viện Chính trị khu vực IV cũng cho rằng: Phát triển KHCN, ĐMST và CĐS không chỉ là định hướng mang tính chiến lược của quốc gia, mà còn là yêu cầu tất yếu đối với ĐBSCL- vùng sản xuất nông sản chủ lực của Việt Nam.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, cạnh tranh thị trường khốc liệt và yêu cầu hội nhập sâu rộng, KHCN, ĐMST và CĐS trở thành động lực cốt lõi để nâng cao giá trị gia tăng, bảo đảm sinh kế bền vững và giữ vững vị thế của vùng trên thị trường quốc tế. Nghị quyết số 57-NQ/TW đã vạch ra chiến lược phát triển, song vấn đề là biến định hướng thành hành động cụ thể, đo đếm được ở từng tỉnh, từng ngành hàng, từng chuỗi giá trị.

Khi các giải pháp được triển khai nghiêm túc, đồng bộ, ĐBSCL có nhiều triển vọng trở thành trung tâm nông nghiệp số- xanh- thông minh hàng đầu khu vực, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

Bài, ảnh: SONG THẢO