Nhân lực khoa học- công nghệ hiện còn là điểm yếu của Việt Nam. Cả nước mới có khoảng 167.700 người tham gia nghiên cứu và phát triển (R&D), trong đó quy đổi toàn thời gian gần 73.000 người, bình quân 7,6 người/1 vạn dân. Con số này thấp so với yêu cầu phát triển, trong khi lực lượng lại tập trung ở đô thị, thiếu hụt tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.
Nghị quyết số 57 đặt mục tiêu đến năm 2030 nâng tỷ lệ này lên 12 người/1 vạn dân, đồng thời hình thành 40-50 tổ chức khoa học và công nghệ được xếp hạng khu vực và thế giới. Đây không chỉ là yêu cầu số lượng mà còn đòi hỏi chất lượng, uy tín và khả năng hội nhập quốc tế.
Để đạt mục tiêu, cần đồng thời tăng số lượng và nâng chất lượng nhân lực. Trước hết, phải xây dựng đội ngũ chuyên gia đạt chuẩn quốc tế, thành thạo ngoại ngữ, có năng lực công bố quốc tế và chuyển giao công nghệ. Cơ cấu ngành nghề phải ưu tiên các lĩnh vực mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, vật liệu mới, chuyển đổi số. Việc phân bổ nhân lực hợp lý cũng là yêu cầu cấp thiết để giảm chênh lệch giữa các vùng miền.
Chiến lược phát triển nhân lực cần bao gồm mở rộng quy mô đào tạo gắn với nhu cầu xã hội, phát triển ngành học mới, đẩy mạnh đào tạo sau ĐH, ứng dụng công nghệ số trong tuyển sinh, giảng dạy. Song song, chương trình đào tạo phải chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế, tích hợp kỹ năng nghiên cứu, tư duy phản biện, làm việc nhóm và sáng tạo. Cần khuyến khích nghiên cứu, khởi nghiệp, tăng học bổng, mở rộng truyền thông STEM, nhất là tại khu vực khó khăn.
Một trọng tâm khác là phát triển nhóm nghiên cứu mạnh, liên ngành, có khả năng dẫn dắt. Các cơ sở đào tạo và nghiên cứu cần đầu tư phòng thí nghiệm trọng điểm, thiết bị hiện đại, áp dụng quản trị số; mở rộng hợp tác quốc tế, tham gia mạng lưới nghiên cứu đa phương và đồng công bố với học giả nước ngoài.
Phát triển nhân lực khoa học- công nghệ là điều kiện để Việt Nam nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo, tự chủ công nghệ lõi và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đạt mục tiêu Nghị quyết số 57 sẽ giúp đất nước hình thành hệ sinh thái nghiên cứu hiện đại, thu hút nhân tài, tạo ra sản phẩm công nghệ cạnh tranh, góp phần thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững.
VĨNH PHÚC
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin