Công nghệ số- xu thế tất yếu của báo chí hiện đại

Chuyển đổi số báo chí không chỉ là số hóa nội dung mà còn tích hợp các công nghệ như AI, big data và mạng xã hội, giúp báo chí tương tác tốt hơn với độc giả và tối ưu hóa quy trình sản xuất.

Ông Nguyễn Đức Lợi- Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: “Thực tiễn cho thấy công nghệ số ảnh hưởng đầu tiên, mạnh mẽ và sâu rộng tới lĩnh vực báo chí, truyền thông. Việc sử dụng công nghệ số để làm báo đã trở thành vấn đề sống còn của báo chí”.

Tọa đàm trao đổi về khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong khuôn khổ Diễn đàn Mekong về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được tổ chức tại Vĩnh Long.

Báo chí tiến bước vào công nghệ số

Thực chất của chuyển đổi số báo chí là việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào hoạt động báo chí, làm cho hệ sinh thái báo chí số được bồi đắp thêm các tính năng mới, ưu việt, giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả truyền thông.

Một trong những kết quả của chuyển đổi số báo chí là sự xuất hiện phổ biến các mô hình truyền thông mới “Tòa soạn hội tụ”, “Báo chí đa phương tiện”, “Báo chí đa nền tảng”, “Báo chí di động”... Nhiều tờ báo in, chương trình phát thanh, truyền hình cũng dịch chuyển lên nền tảng internet.

Cùng với đó, công nghệ kỹ thuật hiện đại cho phép nhà báo sáng tạo thêm nhiều hình thức truyền thông hấp dẫn... Chuyển đổi số báo chí cũng giúp lãnh đạo cơ quan báo chí thay đổi phương thức quản trị nội bộ tòa soạn, quản trị quy trình xuất bản, quản trị dữ liệu, quản trị tương tác công chúng... dựa trên phần mềm kỹ thuật số.

Báo chí đa nền tảng tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây, song song với sự bùng nổ của công nghệ số và các thiết bị di động. Các cơ quan báo chí truyền thống như báo in, phát thanh, truyền hình đang nhanh chóng thích nghi với môi trường số, chuyển mình thành các nền tảng đa phương tiện để tiếp cận độc giả ở nhiều kênh khác nhau.

Phóng viên, nhà báo cập nhật xu thế, học hỏi kỹ năng và trang bị kiến thức về chuyển đổi số để đáp ứng yêu cầu công việc.

Một đặc thù của chuyển đổi số là sự sáng tạo trên nền tảng công nghệ. Do vậy, để thích ứng, áp dụng tốt và làm chủ được AI trong công việc báo chí, truyền thông đa phương tiện, đội ngũ phóng viên, nhà báo hiện nay phải được “chuyển đổi số toàn diện”, nghĩa là đạt được nhiều phẩm chất, kỹ năng như: khai thác, kiểm chứng thông tin số; sáng tạo và tổ chức sản phẩm báo chí đa phương tiện; khai thác, xử lý tài nguyên dữ liệu số; làm việc với AI, ChatGPT; có văn hóa và đạo đức phù hợp với tác nghiệp trong môi trường số...

Tuy nhiên, một cách khách quan, nhân lực chuyển đổi số của hầu hết cơ quan báo chí Việt Nam chưa mạnh. Xu hướng số hóa đã không còn là khái niệm mơ hồ mà đã được đề ra trong Chiến lược phát triển báo chí đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030 của Chính phủ. Đây là một tất yếu mà báo chí Việt Nam buộc phải tiệm cận để tiến đến một nền báo chí hiện đại, chuyên nghiệp, đa phương tiện, đa nền tảng… phù hợp với xu thế phát triển công nghệ số, truyền thông thế giới.

Vĩnh Long tích cực hội nhập kỷ nguyên số

Chuyển đổi số báo chí sẽ là xu thế tất yếu ở tất cả các cơ quan báo chí từ Trung ương đến địa phương. Hòa vào làn sóng chuyển đổi số, tỉnh Vĩnh Long thực hiện Quyết định số 348/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt “Chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 77/KH-UBND về việc Triển khai Chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Thống kê trong giai đoạn trước khi sáp nhập 2 đơn vị Báo Vĩnh Long và Đài Phát thanh- Truyền hình Vĩnh Long, đối với Báo Vĩnh Long, đơn vị đã sử dụng kênh YouTube để đăng tải video và trở thành cánh tay nối dài của báo chí với công chúng. Hiện trang YouTube đã đăng tải hơn 2.300 video. Đang nâng cấp phiên bản website mới áp dụng những kỹ thuật tiên tiến nhất nhằm tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.

Đồng thời, đổi mới nội dung, thiết kế các tính năng giao diện trên Vĩnh Long online cho phép người dùng truy cập trang thông tin qua các trình duyệt phổ dụng. Số lượng truy cập trên trang Báo Điện tử và kênh YouTube của Báo Vĩnh Long không ngừng tăng, năm 2024 số lượt truy cập tăng hơn 10% so với năm 2023.

Trong kỷ nguyên số, ngành phát thanh và truyền hình đứng trước nhiều cơ hội và khó khăn thách thức. Đài Phát thanh và Truyền hình Vĩnh Long đã số hóa toàn bộ dữ liệu, quy trình sản xuất, lưu trữ và phát sóng tự động. Đài đã sớm triển khai việc phân phối nội dung số trên các nền tảng mạng xã hội, ra mắt nền tảng OTT với tên gọi THVLi giúp khán giả xem truyền hình trực tuyến miễn phí trên thiết bị di động. Cùng với đó, ứng dụng nghe phát thanh trực tuyến miễn phí THVLaudio, đáp ứng nhu cầu thông tin và giải trí của người dân mọi lúc mọi nơi. 

Hiện nay, đài có trang thông tin điện tử, 53 kênh YouTube, 68 trang Facebook, 4 kênh TikTok, 5 kênh Zalo và các tài khoản mạng xã hội khác. Trong đó, có đến 8 kênh YouTube đạt nút Vàng và 35 kênh đạt nút Bạc, có khoảng 50 triệu lượt khán giả đăng ký theo dõi, 26 tỷ lượt người xem.

Đặc biệt, Truyền hình Vĩnh Long đã thành công trong việc cung cấp phim truyện Việt Nam đến với khán giả nước ngoài thông qua nền tảng số. Trong 2 năm 2023-2024, Đài Phát thanh và Truyền hình Vĩnh Long vào Top 10 cơ quan báo chí trong nước đạt mức xuất sắc về mức độ trưởng thành chuyển đổi số báo chí.

Trong bối cảnh mới, sau khi sáp nhập, Báo và Đài Phát thanh- Truyền hình tỉnh Vĩnh Long tiếp tục phát triển đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là ứng dụng công nghệ AI vào quy trình sản xuất, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng tính sáng tạo, đa dạng nội dung và hình thức thể hiện để đáp ứng nhu cầu của công chúng.

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn- Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, từ rất sớm, Đài Phát thanh- Truyền hình Vĩnh Long đã tiến hành số hóa nội dung, phát triển các nền tảng số riêng và khai thác YouTube, Facebook để tăng cường khả năng tiếp cận và thương mại hóa sản phẩm. Việc một đài địa phương có hàng triệu người theo dõi trên nền tảng số là minh chứng cho năng lực thích ứng công nghệ vượt trội.

Đây chính là điều kiện nền tảng để Vĩnh Long có thể tiến tới xây dựng một hệ sinh thái công nghiệp nội dung số hoàn chỉnh, trong đó truyền hình là trung tâm, kết nối với ngành quảng cáo, truyền thông kỹ thuật số, thương mại điện tử và dữ liệu người dùng. Chính việc đầu tư bài bản này sẽ giúp Vĩnh Long “nhảy vọt” vào nền kinh tế tri thức trong tương lai gần.

Bài, ảnh: HẢI YẾN- PHƯƠNG THÚY