Công nghệ trí thông minh nhân tạo (AI) đang làm thay đổi toàn bộ ngành công nghiệp dược phẩm, giúp tiết kiệm thời gian và tiền bạc cần thiết để phát triển thuốc mới giúp điều trị COVID-19 và các bệnh nguy hiểm khác.
 |
| Tuy AI không thay thế hoàn toàn con người trong tất cả các giai đoạn nhưng AI tìm ra loại thuốc tiềm năng nhất và thu gọn công thức từ một lượng lớn dữ liệu của các nghiên cứu khoa học và thực nghiệm. |
(VLO) Công nghệ trí thông minh nhân tạo (AI) đang làm thay đổi toàn bộ ngành công nghiệp dược phẩm, giúp tiết kiệm thời gian và tiền bạc cần thiết để phát triển thuốc mới giúp điều trị COVID-19 và các bệnh nguy hiểm khác.
Đối với dịch COVID-19, phần mềm AI đã giúp một công ty dược phẩm phát triển thành công thuốc điều trị SARS-CoV-2 và đã được phê duyệt tại Mỹ chỉ trong vòng 9 tháng.
Một công ty startup công nghệ AI của Anh có tên BenevolentAI xác định baricitinib- một loại thuốc được phát triển bởi Eli Lilly giúp điều trị viêm khớp dạng thấp, có hiệu quả trong điều trị COVID-19 chỉ trong một vài ngày. Loại thuốc này đã được phê duyệt làm thuốc điều trị COVID-19 tại Mỹ và Nhật Bản.
Nhóm chuyên gia đã làm việc cùng với AI tiên tiến nhất của Công ty BenevolentAI nhằm tìm ra một loại thuốc đã được phê duyệt có thể thay đổi mục đích sử dụng cho điều trị COVID-19.
Cách tiếp cận này giúp các công ty dược vượt qua vòng kiểm duyệt của FDA để sử dụng thuốc trong trường hợp khẩn cấp trong điều trị cho bệnh nhân nhập viện do COVID-19 chỉ trong vòng 9 tháng, thay vì nhiều năm trời như cách tiếp cận thông thường.
Việc tìm ra một loại thuốc mới thường cần một công trình nghiên cứu với nhiều ứng cử viên và các cuộc thử nghiệm trên động vật để kiểm tra độ an toàn của chúng.
Công nghệ của BenevolentAI xác định loại thuốc có tiềm năng nhất thông qua dữ liệu từ các nghiên cứu lâm sàng, báo cáo khoa học và cơ sở dữ liệu của các loại bệnh, gien và dược lực. Sau khi đã xác định protein mục tiêu, AI sẽ tìm ra loại thuốc có thể tác động lên chúng.
Việc ứng dụng AI trong nghiên cứu và phát triển thuốc được kỳ vọng sẽ giúp giảm đáng kể thời gian cần thiết để tạo ra một loại thuốc mới, một quy trình thông thường thường mất từ 9- 17 năm.
Tháng 2/2020, ngay khi WHO công bố dịch COVID-19 là một vấn đề khẩn cấp toàn cầu, nghiên cứu đầu tiên của BenevolentAI về việc sử dụng baricitinib trong điều trị COVID-19 được đăng tải trên Tạp chí Lancet cho thấy loại thuốc này có khả năng ngăn chặn vi rút lây nhiễm đến tế bào phổi và từ đó giảm tình trạng viêm phổi.
Eli Lilly là công ty giữ bản quyền thuốc baricitinib và Viện nghiên cứu Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm quốc gia đã tiến hành một nghiên cứu tại Mỹ để kiểm nghiệm tính hiệu quả và độ an toàn của loại thuốc này trong điều trị cho bệnh nhân nhập viện do COVID-19.
Vì kết quả nghiên cứu cho thấy baricitinib có thể rút ngắn thời gian hồi phục và cải thiện các triệu chứng ở bệnh nhân mắc COVID-19, FDA đã phê duyệt khẩn cấp việc sử dụng loại thuốc này vào tháng 11/2020.
Theo dữ liệu do Eli Lilly công bố, baricitinib có khả năng giảm thiểu tỷ lệ tử vong lên đến 38% đối với số bệnh nhân đã nhập viện khi sử dụng kết hợp với remdesivir, là một loại thuốc kháng vi rút.
Hiện nhiều công ty dược phẩm và sinh phẩm trên toàn thế giới đã quan tâm đến AI. Như Evotec- một công ty y sinh của Đức- đã tham gia phát triển một phương thức điều trị ung thư mới với Exscientia và họ đã tìm ra loại thuốc này chỉ sau 8 tháng kể từ khi bắt đầu nghiên cứu, nhờ AI.
Hay Công ty Dược phẩm Taishio của Nhật Bản và Công ty AI Insilico Medicine của Hong Kong đã cùng tham gia một dự án nghiên cứu từ mùa thu năm ngoái nhằm tìm ra liệu pháp giúp làm chậm quá trình lão hóa của tế bào.
Insilico sử dụng mạng lưới AI của mình để xác định mục tiêu điều trị và tìm ra phân tử giống thuốc nhằm vào tế bào lão hóa là nguyên nhân dẫn đến một số loại bệnh khác nhau.
Một số công ty startup AI khác của Nhật Bản cũng góp phần vào sự thành công của những công ty hàng đầu thế giới trong lĩnh vực y dược. Hacarus- một công ty AI có trụ sở tại Kyoto- và ĐH Tokyo đã tham gia một dự án nghiên cứu thuốc điều trị bệnh Alzheimer và bệnh Parkinson.
Có hơn 120 công ty và trường ĐH tại Nhật Bản đã tham gia vào chương trình hợp tác doanh nghiệp- trường học nhằm ứng dụng AI vào khoa học thường thức (Life Intelligence Consortium).
Mối liên kết này đã tạo ra khoảng 20 nguyên mẫu chương trình AI phục vụ cho nghiên cứu và phát triển dược phẩm.
“AI sẽ sớm trở thành công nghệ thiết yếu trong quá trình nghiên cứu và phát triển dược phẩm”- Yasushi Okuno- GS. tại ĐH Kyoto cho biết. Công nghệ này tạo ra cơ hội “xét lại những kiến thức cũ mất đến 10 năm để phát triển một loại thuốc mới”.
Theo ước tính của ĐH Tufts của Mỹ, chi phí trung bình để phát triển một loại thuốc kê đơn được sử dụng rộng rãi trên thị trường khoảng 2,9 tỷ USD ở những năm 2000, khoảng 180 triệu USD vào những năm 1970.
Trong khi quá trình nghiên cứu thuốc sinh học rất phức tạp, rất đắt đỏ và có thể mất từ 9- 17 năm thì AI là một trong số các công nghệ có thể giảm chi phí phân phối thuốc nhờ khả năng cắt giảm chi phí nghiên cứu.
Từ đó làm tăng khả năng tiếp cận phương pháp điều trị mới đối với những căn bệnh khó chữa và nâng cao chất lượng cuộc sống cho tất cả mọi người.
ĐÔNG PHƯƠNG (tổng hợp)
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin