10 sự kiện khoa học và công nghệ Việt Nam nổi bật năm 2016

CLB Nhà báo Khoa học và Công nghệ (KH-CN) Việt Nam đã công bố kết quả cuộc bình chọn 10 sự kiện KH-CN nổi bật năm 2016 thuộc các lĩnh vực cơ chế chính sách, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, nghiên cứu ứng dụng, tôn vinh nhà khoa học.

CLB Nhà báo Khoa học và Công nghệ (KH-CN) Việt Nam đã công bố kết quả cuộc bình chọn 10 sự kiện KH-CN nổi bật năm 2016 thuộc các lĩnh vực cơ chế chính sách, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, nghiên cứu ứng dụng, tôn vinh nhà khoa học.

Đại diện các sự kiện KH-CN tiêu biểu tại buổi lễ công bố.

1. Ban hành 2 nghị quyết liên quan hoạt động KH-CN. 

Hội nghị lần thứ 4 của BCH Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 05-NQ/TW về một số chủ trương, chính sách lớn nhằm tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Nghị quyết khẳng định: Ưu tiên phát triển và chuyển giao KH-CN, nhất là KH-CN hiện đại, coi đây là yếu tố trọng yếu nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Nghị quyết số 297/NQ-UBTVQH14 về nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển KH-CN nhằm thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa giai đoạn 2015- 2020, trong đó chú trọng đẩy mạnh công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo.

2. Phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”. 

Ngày 18/5/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 844/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia”.

Mục tiêu nhằm tạo lập môi trường thuận lợi để thúc đẩy, hỗ trợ quá trình hình thành và phát triển loại hình doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới.

Dự án hỗ trợ được 800 dự án, 200 doanh nghiệp khởi nghiệp, trong đó 50 doanh nghiệp gọi được vốn thành công từ các nhà đầu tư mạo hiểm, thực hiện mua bán và sáp nhập, với tổng giá trị ước tính khoảng 1.000 tỷ đồng.

3. Lần đầu tiên trao tặng “Giải thưởng Trần Đại Nghĩa”.

 Ngày 11/9, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam tổ chức lễ trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa lần thứ nhất. Giải thưởng nhằm tôn vinh tác giả của các công trình nghiên cứu có giá trị khoa học xuất sắc và đã triển khai ứng dụng, đóng góp vào sự phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng- an ninh của đất nước.

Giải thưởng còn khơi dậy tinh thần khoa học trong giới trẻ để nhiều nhà khoa học trẻ tiếp tục dấn thân trên con đường nghiên cứu khoa học. Năm nay, BTC nhận được 15 công trình tham gia thuộc 3 lĩnh vực: khoa học thông tin và khoa học máy tính; hóa học; khoa học sự sống.

4. Tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ 5. 

Từ ngày 15- 16/12 diễn ra Hội thảo khoa học Quốc tế Việt Nam học lần thứ 5, với chủ đề “Phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi toàn cầu”, do ĐH Quốc gia Hà Nội phối hợp các bộ, ngành và trung tâm nghiên cứu lớn tại Việt Nam tổ chức.

Hội thảo tập trung vào 6 nhóm lĩnh vực chuyên môn về các vấn đề: ngoại giao, hợp tác và hội nhập quốc tế; nguồn lực văn hóa; giáo dục và phát triển nguồn nhân lực; chuyển giao tri thức và công nghệ; kinh tế và sinh kế; biến đổi khí hậu.

Hội thảo giúp Việt Nam hiểu rõ hơn về chính mình, qua đó sẽ có những đóng góp trực tiếp đến việc hoạch định ra các chủ trương, chính sách cho các cấp lãnh đạo, quản lý của Việt Nam.

5. Phát hiện di tích thời đại đá cũ ở An Khê- Gia Lai. 

Sau 2 lần khai quật di tích Gò Đá (phường An Bình, TX An Khê) phát lộ tầng văn hóa nằm dưới lớp đất canh tác và trên lớp sinh thổ ở đây được bảo tồn khá nguyên vẹn.

Việc phát hiện hệ thống các di tích sơ kỳ Đá cũ ở TX An Khê là bằng chứng khẳng định, vùng đồi gò, thung lũng bồn địa An Khê ở thượng du sông Ba thuộc dạng hình chuyển tiếp từ cao nguyên xuống vùng đồng bằng, từ rất sớm đã là địa bàn sinh sống của Người vượn đứng thẳng, giai đoạn bình minh của lịch sử nhân loại.

Đây là dấu tích sớm nhất của loài người không chỉ ở Việt Nam mà còn ở cả khu vực Đông Nam Á.

6. Các chương trình KH-CN trọng điểm cấp nhà nước trong giai đoạn 2011- 2015 đang góp phần tích cực cho sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội của đất nước.

Hệ thống 15 chương trình KH-CN trọng điểm cấp nhà nước được triển khai trong giai đoạn trên bao gồm 10 chương trình thuộc lĩnh vực KH-CN (chương trình KC) và 5 chương trình thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn (chương trình KX).

Sau 5 năm triển khai, các chương trình đã đạt được những thành tựu đáng kể, không chỉ góp phần nâng cao tiềm lực KH-CN quốc gia, mà còn đóng góp thiết thực cho quá trình phát triển kinh tế- xã hội đất nước.

7. Việt Nam sản xuất thành công vắc xin sởi- rubella. 

Tháng 11/2016, Bộ Y tế công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng cho vắc xin phối hợp sởi- rubella (MR) do Trung tâm Nghiên cứu, Sản xuất vắc xin và Sinh phẩm Y tế (POLYVAC), đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, sản xuất.

Đây là vắc xin MR đầu tiên được chuyển giao công nghệ sản xuất thành công tại Việt Nam. Việt Nam hoàn toàn có thể tự hào là 1 trong 25 quốc gia sản xuất được vắc xin trên thế giới và là nước thứ tư tại Châu Á có thể sản xuất vắc xin MR sau Nhật Bản, Ấn Độ và Trung Quốc.

8. Bản đồ công nghệ, lộ trình công nghệ và đổi mới công nghệ áp dụng cho ngành chọn tạo giống lúa, sản xuất lúa gạo tại Việt Nam. 

Bản đồ công nghệ là một bộ tài liệu cung cấp nhiều thông tin liên quan thị trường, liên quan công nghệ và liên quan đến sản phẩm.

Xây dựng bản đồ công nghệ là một cách tiếp cận phù hợp trong việc đánh giá toàn diện và khách quan hiện trạng, năng lực công nghệ trong các ngành, lĩnh vực sản xuất, cụ thể ở đây là chọn tạo và sản xuất giống lúa trong nông nghiệp. 

9. Sản xuất thành công máy Plasma lạnh. 

Sau 4 năm nghiên cứu và thử nghiệm, TS Đỗ Hoàng Tùng cùng các cộng sự đã sáng chế thành công máy phát tia plasma lạnh có tên PlasmaMed ứng dụng công nghệ hồ quang trượt (Gliding arc plasma- GAP).

Bộ Y tế đã cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu hành sản phẩm trang thiết bị y tế, Bộ KH-CN đã cấp bằng sáng chế cho TS Đỗ Hoàng Tùng và các cộng sự.

Hiện có khoảng 11 máy PlasmaMed đang được đặt ở nhiều bệnh viện lớn. Ngoài ra, một số thẩm mỹ viện cũng sử dụng máy này trong thẩm mỹ và cho phản hồi tốt.

10. 5 người Việt Nam thuộc nhóm các nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới. 

Theo công bố của Thomson Reuters (tổ chức hàng đầu thế giới về thông tin tri thức), năm 2016 có 5 người Việt lọt vào tốp 3.000 nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới.

Trong đó, PGS, TS Nguyễn Xuân Hùng (lĩnh vực khoa học máy tính) là nhà nghiên cứu có địa chỉ liên hệ ở Việt Nam.

TS Nguyễn Xuân Hùng cùng với GS.TS Nguyễn Sơn Bình là 2 nhà khoa học người Việt 3 năm liên tiếp lọt vào tốp các nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới. 3 nhà khoa học khác là: GS.TS Nguyễn Thục Quyên; GS.TS Võ Văn Ánh; TS Trần Phan Lam Sơn.

ĐÔNG PHƯƠNG (Theo VTV/khoahoc.tv)