Công nghệ nâng cao chất lượng nông sản

06:04, 19/04/2014

ĐBSCL là vựa lúa, vựa trái cây của cả nước với các sản phẩm đa dạng. Tuy nhiên, nông sản chất lượng thấp không đáp ứng nhu cầu xuất khẩu qua các thị thường khó tính, giá thành xuất khẩu vì vậy cũng thấp hơn. Vì vậy, giải pháp công nghệ giúp nâng cao chất lượng nông sản là vấn đề được nhiều nhà khoa học quan tâm.

Nông sản sạch, giá bán cao.

Công nghệ sóng siêu âm

Theo TS Nguyễn Phước Minh- Hội đồng khoa học Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long, ĐBSCL có 3 sản phẩm chủ lực: lúa gạo, rau quả và thủy sản, thường xuất khẩu dạng thô sơ, có nhiều tạp chất, hóa chất làm cho giá bán thấp.

Công nghệ hóa siêu âm là giải pháp giúp loại bỏ dư lượng hóa chất và rửa sạch bùn đất; diệt vi sinh; vô hoạt enzyme gây bất lợi tronghóa trình chế biến; duy trì các thông số chất lượng trên rau quả.

Công nghệ hóa siêu âm là việc sử dụng sóng siêu âm làm sạch lượng thuốc bảo vệ thực vật còn tồn trên nông sản. Có 2 dạng sóng siêu âm: siêu âm đơn và siêu âm đôi.

Trong đó, sử dụng sóng siêu âm đơn có diệt vi sinh vật gây bệnh và vi sinh vật gây hư hỏng trong rau quả. Phương thức sử dụng là việc kết hợp các yếu tố: vật lý (sự khuấy trộn, dòng đối lưu và lực xé), hóa học: gốc tự do H và OH, các yếu tố vật lý khác: nhiệt độ và áp suất cục bộ cao.

Sóng siêu âm đôi (hóa siêu âm) là sự kết hợp giữa sóng siêu âm và hóa chất hay còn là hóa siêu âm. Phương pháp hóa siêu âm giúp duy trì các thông số kỹ thuật trên rau quả. Ứng dụng công nghệ hóa siêu âm: chống biến đen trên thủy sản, ngăn chặn hóa nâu trên rau quả, kéo dài thời gian bảo quản nấm rơm tươi, loại bỏ dư lượng thuốc trừ sâu và vi sinh vật gây bệnh trên rau quả, diệt vi sinh vật trên các sản phẩm thủy sản chế biến.

Việc sử dụng phương pháp chống biến đen trên rau quả qua các quy trình: tác nhân hóa học chống oxy hóa, chế biến nhiệt, xử lý bằng áp suất thủy tĩnh cao, chiếu tia gamma, trường xung điện, CO2 siêu tới hạn và hóa siêu âm.

Nấm rơm là một mặt hàng xuất khẩu rất cần kéo dài thời gian bảo quản mà vẫn đảm bảo chất lượng. Thực tế, nấm rơm có hạn sử dụng ngắn, tốc độ hô hấp cao, mất nước, vi khuẩn tấn công. Ứng dụng hóa siêu âm áp dụng cơ chế hóa nâu enzyme giúp giữ sắc tố; Enzyme và cơ chất xảy ra mạnh hơn, nhất là khi nấm rơm bị bầm dập, cắt hoặc hỏng do vi sinh vật.

Công nghệ sấy lúa

Theo số liệu thống kê gần đây, diện tích lúa khu vực ĐBSCL chiếm hơn 3 triệu hecta sản lượng trên 21 triệu tấn. Trong đó, lượng gạo xuất khẩu chiếm 95% lượng gạo xuất khẩu cả nước.

Theo TS Nguyễn Huy Bích- Trưởng Khoa Cơ khí- Công nghệ Đại học Nông lâm TP Hồ Chí Minh: Tổn thất và chất lượng sau thu hoạch là vấn đề cần được quan tâm giải quyết. Có khoảng 13,7% tổng sản lượng lúa bị tổn thất sau thu hoạch (tương đương 13.700 tỷ đồng). Chất lượng xuất khẩu thấp, giá thành xuất khẩu thấp hơn gạo Thái Lan từ 35 đến 100 USD/tấn.

Trong đó, sấy lúa là khâu quan trọng nhưng tới hơn 60% lúa được phơi nắng. Vấn đề này phụ thuộc vào thời tiết, mưa ẩm mốc, nắng nóng gây vỡ hạt khi xay xát. Năm 1995, Trường ĐH Nông lâm TP Hồ Chí Minh đã thiết kế máy sấy lúa SRR-1, đến năm 2003 đã có 1.400 nông dân mua máy.

Kết quả khảo nghiệm máy SRR-1 với 10 tấn lúa vào vụ Hè Thu 1995 tại Cần Thơ. Thời gian sấy hạt khoảng 2-3 phút, giảm độ ẩm của hạt từ 31% xuống 21%. Nhiệt độ sấy 115 độ C. Độ rạn nứt của hạt qua xay xát so với phơi trong bóng râm là không khác biệt, độ trắng của gạo cũng
như nhau.

Việc sử dụng máy sấy lúa là một trong những giải pháp nâng cao chất lượng hạt gạo. Tuy nhiên, với mức trung bình 1,1 ha lúa/ hộ nông dân việc đầu tư máy sấy cho mỗi hộ là không khả thi.

Theo số liệu thống kê năm 2012, ĐBSCL có 10.166 máy sấy lúa. Đứng đầu là An Giang 2.617 máy, Vĩnh Long có 497 máy. Hiện nay, công nghệ máy sấy đa dạng hơn với các loại máy sấy vỉ ngang, máy sấy tháp, máy sấy tuần hoàn và mới đây là máy sấy tầng sôi nhiên liệu đốt bằng củi trấu.

Bài, ảnh: CAO HUYỀN