Những người thầy trên hành trình giữ lửa tri thức

Hành trình của giáo dục cả nước nói chung và Vĩnh Long nói riêng không chỉ được xây dựng bằng những trang giáo án tinh khôi, mà còn được viết lên từ những năm tháng ngập tràn gian khó, nơi mỗi người thầy đều là một nhân chứng của thời cuộc.

Ký ức về mái trường của thầy Trần Sâm Quế- nguyên Hiệu trưởng Trường Nội trú Lê Văn Tám được ghi trong quyển “Ký ức giáo dục Vĩnh Long thời kháng chiến” hiện lên sống động, không thể phai mờ. Đó là hình ảnh những người thầy che chắn từng em nhỏ, dìu các em băng qua những con mương, cánh đồng lúa giữa bóng tối trực thăng rập rình. Có những lễ bế giảng phải tổ chức trong tiếng bom. Có những lớp học tạm dừng vì giặc càn, nhưng chưa một ngày nào lớp học tắt. Đến khi hòa bình trở lại, học trò ôm thầy trong những giọt nước mắt như thể ôm lại cả một thời thơ dại được chở che bởi tình thầy.

Cũng từ khói lửa của thời ấy, những người thầy như thầy Bùi Chí Hiếu- đã được nuôi dưỡng bằng những tấm lòng của thầy Hồng, thầy Huyền, thầy Quang. Những nét bút “vỏ trứng” tẩn mẩn của thầy Quang, sự hiền lành của thầy Hồng, sự tận tụy của thầy Huyền đã gieo vào ông niềm tin rằng giáo dục không chỉ là nghề, mà là ơn gọi. Và khi nghỉ hưu, ông vẫn khẳng định: “Nếu có kiếp sau, tôi sẽ làm thầy giáo”.

Những ký ức ấy tạo nên nền móng vững chắc cho giáo dục hôm nay- một nền móng được đúc bằng lòng yêu thương, sự kiên cường và niềm tin bất diệt vào giá trị của tri thức.

Đi qua chiến tranh, đi qua những năm tháng còn khó khăn, hình ảnh người thầy hôm nay tuy khoác lên mình bối cảnh mới nhưng vẫn mang trong tim trọn vẹn sự tận tụy của thế hệ đi trước. Những câu chuyện về các thầy cô trẻ của Vĩnh Long như những nhịp nối tiếp tự nhiên của truyền thống đẹp đẽ ấy.

* Cô Kiên Thị Bé Ngoan- giáo viên Trường TH Đôn Châu B, xã Đôn Châu- Viên phấn vàng năm học 2024-2025.

Cô Kiên Thị Bé Ngoan.

Ngày nhận quyết định công tác tại Trường Tiểu học Đôn Châu B- nơi có đông học sinh Khmer, cô Ngoan không lo ngại mà ngược lại rất vui, bởi đây cũng chính là ngôi trường tuổi thơ của mình. “Các em chân chất, hiền lành, thật thà nhưng còn nhiều hạn chế trong sử dụng tiếng Việt…”- cô Ngoan kể lại. Chính điều đó thôi thúc cô nỗ lực nhiều hơn. Cô quan niệm: “Trong cuộc sống, nếu ai cũng chọn việc dễ dàng thì khó khăn, gian khổ thuộc về phần ai”.

Những ngày đầu đứng lớp không hề đơn giản. Học sinh Khmer chưa thạo tiếng Việt, sức học không đồng đều, đồ dùng học tập thiếu thốn… nhưng cô Ngoan không nản lòng. Từ tranh ảnh, vật thật đến đồ dùng tự làm, từ trò chơi ngôn ngữ đến những lời động viên nhẹ nhàng, cô từng bước tìm ra cách để mỗi em đều cảm thấy lớp học là nơi mình thuộc về.

Cô Ngoan kể rằng cô luôn cố gắng “nói ngắn gọn- rõ ràng- lặp lại nhiều lần”, kết hợp thẻ từ, cử chỉ minh họa và các trò chơi để giúp các em ghi nhớ tốt hơn. Bên cạnh đó, việc rèn sự chủ động trong học tập cho học sinh đòi hỏi sự kiên trì, khi nhiều em quen nghe- chép và rụt rè trong giao tiếp.

Không chỉ vượt khó chuyên môn, cô còn sáng tạo hàng loạt sáng kiến phục vụ học sinh Khmer: “Góc tiếng Việt thân thiện”, mô hình “Đôi bạn cùng tiến”, dự án “Lớp học vui- học qua chơi”, hay “Quỹ nụ cười nhỏ” hỗ trợ quần áo, tập vở cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Khoảnh khắc khiến cô Kiên Thị Bé Ngoan nhớ mãi là khi một học sinh Khmer trước đây rụt rè, hầu như không nói tiếng Việt đứng lên đọc tròn vành rõ chữ rồi quay sang nói: “Cô ơi, con đọc được rồi!”. “Chỉ một câu nói ngắn nhưng là nguồn động viên to lớn, khi mà sự nỗ lực nhiều năm qua đã mang lại kết quả xứng đáng”, cô Ngoan xúc động kể.

Cô thấu hiểu rằng học sinh Khmer hiền lành, lễ phép, giàu tình cảm nhưng thiếu không gian học tập, ít được nói tiếng Việt ngoài giờ, thiếu thiết bị học tập. Vì thế, cô dành thời gian dạy tăng cường tiếng Việt, kèm riêng 1-1, lập “Góc học tập chung” và luôn động viên: “Con làm được mà, cố gắng thêm chút nữa nhé” Những lời giản dị ấy đã giúp nhiều em vượt lên chính mình.

Nhìn về tương lai, cô mong muốn tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường học liệu trực quan, xây dựng “Lớp học hạnh phúc” và tìm hiểu sâu hơn về văn hóa Khmer để lồng ghép tự nhiên vào bài giảng.

Cô Ngoan nhắn nhủ chân thành với đồng nghiệp trẻ: “Hãy kiên nhẫn, hãy yêu thương và hãy tin rằng mỗi cố gắng của chúng ta đều gieo một hạt mầm tốt đẹp trong tâm hồn trẻ nhỏ”.

* Thầy Trần Thanh Giàu- giáo viên Trường Tiểu học Tân Phong, xã Đại Điền

Thầy Trần Thanh Giàu.

Trong bối cảnh giáo dục liên tục đổi thay, nhiều giáo viên trẻ dễ bị cuốn vào áp lực công việc và sự biến động của xã hội. Nhưng với thầy Trần Thanh Giàu, trách nhiệm của một người thầy trẻ được bắt đầu từ những điều giản dị nhất: giữ được nhiệt huyết và tinh thần học hỏi mỗi ngày. Thầy nói: “Làm giáo viên không chỉ là truyền đạt kiến thức, mà còn làm gương về thái độ sống, cách cư xử, tinh thần tử tế”.

Từ quan niệm ấy, thầy Giàu xem việc lắng nghe học trò, thấu hiểu những thay đổi trong tâm lý lứa tuổi và tạo ra môi trường học an toàn là phần việc quan trọng nhất. “Trách nhiệm không nằm ở những điều lớn lao, mà ở việc mỗi ngày bước vào lớp với một trái tim còn đủ yêu thương để dạy và đủ kiên nhẫn để đồng hành”- thầy Giàu chia sẻ.

Đạt nhiều thành tích trong công tác chuyên môn, nhưng điều khiến thầy Giàu tự hào nhất lại đến từ những thay đổi nhỏ bé của học trò. Thầy bảo: “Hạnh phúc nhất là khi học sinh nói: ‘Thầy ơi, nhờ thầy mà con thích học hơn”.

Thầy Giàu cho biết, hành trình trở thành giáo viên của thầy không dễ dàng. Sau khi học xong cấp 3, vì gia cảnh khó khăn, ba mất sớm, mẹ một mình lo cho hai anh em, thầy Giàu từng nghĩ giảng đường đại học là điều quá xa vời. “Tôi đi làm đủ nghề: bảo vệ, giữ xe, vác xi măng, làm thủy sản… chỉ mong phụ mẹ và tự nuôi bản thân”- thầy Giàu nói.

Trong những tháng ngày ấy, một cuộc gặp gỡ đã thay đổi cả tương lai. Một anh sinh viên Trường Đại học Hàng hải, trước khi rời xưởng để dự lễ tốt nghiệp, đã nói với thầy: “Học không phải là con đường duy nhất để thành công, nhưng nó là con đường ngắn nhất giúp em thay đổi tốt hơn hiện tại”.

Cùng với lời khuyên ấy là một ổ bánh mì nhỏ- món quà giản dị nhưng trở thành động lực lớn. Thầy Giàu kể: “Ổ bánh mì tiếp cho tôi động lực, tôi hiểu rằng mình còn trẻ, còn cơ hội và không nên bỏ cuộc. Vậy là tôi trở về quê, tự ôn luyện, đăng ký thi lại và đỗ cả hai ngành, cuối cùng chọn Sư phạm Tiểu học”.

Tốt nghiệp, thầy xin về chính ngôi trường nơi mình từng học, bắt đầu hành trình làm thầy với niềm biết ơn và sự trân trọng sâu sắc. “Mình đã từng rất vất vả để có được ngày hôm nay, nên càng phải cố gắng để xứng đáng với nghề mà mình đã chọn”- thầy Giàu tâm sự.

Đối với thầy, chính những năm tháng lao động nhọc nhằn đã giúp thầy hiểu giá trị thật sự của tri thức. Và có lẽ, cũng từ những trải nghiệm ấy mà trái tim của một giáo viên trẻ càng thêm bền bỉ, nhân hậu- đủ để nâng đỡ học trò bằng sự chân thành của chính cuộc đời mình.

Dù ở bất cứ giai đoạn nào thì hình ảnh người thầy mãi đẹp trong lòng học trò. Quà 20/11 tặng thầy không gì quý bằng sự nỗ lực của trò, thành công trong cuộc sống, trong công việc và quan trọng hơn là trở thành người tử tế. Những lời tri ân từ trái tim của bao thế hệ, đã nâng đỡ bước chân bao thế hệ nhà giáo gắn bó với nghề.

Hành trình trở thành Đại sứ Văn hóa đọc tiêu biểu toàn quốc năm 2025, Trần Đình Khôi luôn nhắc đến thầy Trần Thanh Giàu như một người thầy đặc biệt- người đã gieo vào em không chỉ niềm say mê đọc sách mà còn cả cách sống tử tế. Với Khôi, thầy Giàu là người thầy nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, kiên nhẫn hướng dẫn từng chi tiết trong bài dự thi, từ cách đọc trước gương đến từng sắc thái thể hiện trước ống kính. Thầy không áp đặt mà luôn động viên, giúp em hiểu rằng học giỏi thôi chưa đủ, cần phải “sống có lòng nhân ái”. Chính sự bình tĩnh, chân tình và bao dung của thầy đã trở thành tấm gương cho Khôi noi theo. Cậu học trò nhỏ nói rằng thầy là người giúp em biết đối diện với khó khăn bằng sự điềm tĩnh, biết nhìn nhận lỗi sai để trưởng thành hơn mỗi ngày.

Nhân dịp Ngày Nhà giáo Việt Nam, như bao thế hệ học sinh, Khôi trân trọng gửi đến thầy cô lời chúc chân thành nhất, trích nguyên văn từ trang vở nắn nót của em: “Em xin hứa sẽ luôn chăm ngoan, cố gắng học tập thật giỏi, vâng lời thầy cô. Đó chính là món quà ý nghĩa nhất mà chúng em muốn dành tặng cho thầy cô giáo kính yêu của mình. Em chúc thầy cô luôn khỏe mạnh, hạnh phúc và mãi là người dẫn đường trong cuộc đời học sinh của chúng em!”

Đối với Hồ Ngọc Lan Anh- học sinh Trường THPT Chuyên Nguyễn Thiện Thành, hành trình trưởng thành của mình, có những bài học không nằm trong sách vở mà được viết bằng chính trái tim của người thầy. Và người đã để lại dấu ấn sâu đậm nhất trong em chính là cô Võ Thanh Thúy- giáo viên Ngữ văn, người thầy em luôn ngưỡng mộ và trân quý.

Lan Anh chia sẻ: Em quý mến cô Thúy không chỉ qua những giờ giảng cuốn hút hay những bài học văn chương giàu cảm xúc, mà qua câu chuyện cô đã từng trải qua thời điểm khó khăn nhất của cuộc đời. Tình thầy trò không chỉ là sự truyền dạy tri thức mà còn là sự nâng đỡ, đồng hành đầy nhân văn. “Nhìn cô tận tụy chuẩn bị từng bài giảng, đổi mới từng phương pháp, dõi theo từng bước trưởng thành của học sinh, em càng thêm kính trọng và biết ơn. Cô không chỉ dạy em học tốt môn Văn, mà dạy em biết yêu cái đẹp, biết sống có trách nhiệm và biết trân trọng những yêu thương giản dị”.

Theo Lan Anh, cô Võ Thanh Thúy không chỉ là một người giáo viên giỏi, mà là tấm gương sáng, là nguồn cảm hứng để cố gắng mỗi ngày. Tình cảm của các bạn học sinh dành cho cô- trong đó có Lan Anh- luôn là thứ thiêng liêng nhất, bền bỉ nhất, không bao giờ phai nhạt.

Trong những chia sẻ đầu tiên khi chọn nghề, cô Võ Thanh Thúy- Giáo viên Trường THPT chuyên Nguyễn Thiện Thành (cô giáo của Lan Anh) luôn nhắc về cô giáo cấp ba của mình- cô Hứa Thị Tuyết Vân- bằng tất cả sự biết ơn và trân trọng. Giữa những năm tháng mà đời sống của người giáo viên còn muôn vàn thiếu thốn, cô Vân đã dành cho cô Thúy không chỉ kiến thức mà còn cả thời gian, công sức và tình thương. Cô mang học trò về nhà, kiên nhẫn giảng từng câu thơ, từng trang văn, nắn nót từng cảm xúc để rồi từ đó, một nữ sinh say mê chữ nghĩa bước vào đội tuyển học sinh giỏi quốc gia môn Ngữ văn. Chính sự tận tụy và tâm huyết của cô Vân đã mở ra cho cô Thúy con đường sư phạm, giúp cô hiểu rằng tình yêu văn chương đôi khi bắt đầu từ ánh mắt của người thầy nhìn học trò với tất cả niềm tin.

“Đó là cơ duyên tôi trở thành một cô giáo dạy Văn. Và tôi muốn truyền điều này đến cho các thế hệ học trò của tôi, dù có lẽ tôi không được như cô tôi”- cô Thúy bộc bạch. Bởi hơn ai hết, cô hiểu rằng tình yêu văn chương không chỉ đến từ bài học, mà từ tấm lòng của người gieo chữ- điều cô luôn cố gắng giữ gìn và tiếp nối, như một món nợ ân tình đẹp nhất của đời mình.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Quyên Thanh.

Ngày Nhà giáo Việt Nam là ngày tôn vinh vai trò, công lao của đội ngũ nhà giáo trong sự nghiệp trồng người, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đồng chí Nguyễn Thị Quyên Thanh- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh trong Thư chúc mừng 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam. Đồng chí trân trọng ghi nhận tinh thần trách nhiệm, sự tận tụy và trái tim đầy yêu thương mà mỗi thầy, cô đã dành cho học sinh- những người “không chỉ hướng dẫn học sinh mở ra chân trời tri thức mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng nhân cách, nuôi dưỡng khát vọng và phát triển năng lực học tập suốt đời”.

Những thành tựu của ngành giáo dục tỉnh là kết tinh của “sự cống hiến không mệt mỏi của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý trong toàn ngành” suốt nhiều năm qua.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh- Nguyễn Thị Quyên Thanh khẳng định: “Với lòng nhiệt huyết và tình yêu thương đối với học sinh, quý thầy cô hãy phát huy truyền thống nhà giáo Việt Nam, giữ vững ngọn lửa tâm huyết, không ngừng đổi mới, sáng tạo, xây dựng môi trường học tập hạnh phúc”.

Trong không khí trang trọng và ấm áp của buổi họp mặt kỷ niệm 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam, trong lời phát biểu, Phó Bí thư Tỉnh ủy- Kim Ngọc Thái đã đặt nền cho một câu chuyện rộng lớn về tri ân và kỳ vọng. Đồng chí nhấn mạnh, đội ngũ thầy cô, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ngành GD-ĐT đã luôn tận tụy, bền bỉ và đầy tâm huyết trong từng nhiệm vụ được giao, xứng đáng nhận những lời tri ân sâu sắc nhất.

Trong bối cảnh năm 2025 trở thành dấu mốc đặc biệt với việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển GD-ĐT. Nghị quyết này vừa đem lại cơ hội, vừa đặt ra nhiều thách thức mới, đòi hỏi toàn ngành phải chuyển mình mạnh mẽ và chủ động trong từng quyết sách. Việc tham mưu Chương trình hành động của Tỉnh ủy, việc quán triệt các định hướng, nâng cao chất lượng giáo dục, đầu tư cơ sở vật chất và công nghệ, chăm lo cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn hay mở rộng xã hội hóa giáo dục… tất cả đều phải vận hành trong một nhịp thống nhất, liên tục và hiệu quả.

Ngày hiến chương Nhà giáo Việt Nam không chỉ là kỷ niệm, mà là hành trình nhìn lại để bước tiếp. Những người thầy của Vĩnh Long, từ thời kháng chiến, thầy cô thời bao cấp đến những giáo viên trẻ hôm nay- đã viết nên câu chuyện của nghề “cao quý nhất trong những nghề cao quý” bằng những hành động thầm lặng nhất.

Và trong những trang sử mới của ngành GD-ĐT, vẫn sáng mãi hình ảnh người thầy: kiên trì- nhân hậu- sáng tạo- tận tụy, để tri thức không chỉ là con chữ mà còn là niềm tin, là khát vọng, là ánh sáng dẫn đường cho tương lai.

----------------------------------

Nội dung: CAO HUYỀN
Trình bày: MỸ HẠNH