Truyện ngắn: Ông Hai "Nam Bộ kháng chiến"

Trong hơi men rượu đế Xuân Thạnh ngà ngà say, ông Hai kể vanh vách về mấy cái ngày người dân ở đây đứng lên khởi nghĩa làm tụi Tây, tụi Việt gian bán nước chạy tán loạn, hồn vía lên mây. Hàng chục người khách trẻ có, già có ngồi nghe chuyện kể bảy mươi mấy năm về trước mà mặt xanh như tàu lá.

 

TAM ANH

Kính tặng ông Hai Ớt (quê xã Hậu Lộc- Tam Bình)

Trong hơi men rượu đế Xuân Thạnh ngà ngà say, ông Hai kể vanh vách về mấy cái ngày người dân ở đây đứng lên khởi nghĩa làm tụi Tây, tụi Việt gian bán nước chạy tán loạn, hồn vía lên mây. Hàng chục người khách trẻ có, già có ngồi nghe chuyện kể bảy mươi mấy năm về trước mà mặt xanh như tàu lá.

Tiếng trống múa rộn ràng trên khoảng sân rộng rợp mát của vùng đất ven sông. Khói nhang bay mù mịt từ khu di tích Bia Truyền thống Công an tỉnh Vĩnh Long lan xa trong khoảng không gian lồng lộng mát dịu cuối tháng 9.

Lũ con nít thì chăm chú theo dõi các tiết mục văn nghệ hấp dẫn của các đoàn ca múa. Người chật cứng. Cũng dễ hiểu thôi, lễ hội kỷ niệm ngày Nam Bộ kháng chiến.

Tranh minh họa: Trần Thắng

Ngày đó…

Tiếng con bìm bịp kêu ra rả dưới mé sông. Trời tối đen như mực. Trong mấy cái nhà lá dừa nước nằm sâu trong cái xẻo ấp Danh Tấm (xã Hậu Lộc) đầy ắp lục bình, hàng chục người đàn bà đang ngồi may cờ cho Việt Minh dưới ánh sáng phát ra từ những chiếc đèn hột vịt nhỏ xíu. 

- Hai Ớt ơi! Bây coi chừng mấy chiếc xuồng dùm. Xuồng mới “xảm” chay hổng biết nước có vô mấy cái be hông. Tối nay là “oánh” quyết liệt “nhứt chín nhì bù” đó nghe bây- tiếng dì Tư Hậu nhắc khẽ.

- Tui biết rồi. Dì khỏi lo. Mà mà...

- Mà mò cái gì nữa đây ông thần đèn. Sắp ra trận mà ông cà lăm hoài, chắc chút nữa đạn bắn kẹt nòng quá!

- Dì nói xui quá. Hổng hên chút nào, coi chừng có “huông” đó nghe. Tui nói mấy dì, mấy chú cho tui đi theo làm thịt thằng quan hai của Tây để trả thù cho cha tui. Tui… tui...

Nói tới đó, Hai Ớt bật khóc hu hu. Cả gian nhà lá im phăng phắc. Tiếng dì Tư nấc lên nghèn nghẹn làm mấy người phụ nữ cũng khóc theo rưng rức. Mấy lá cờ rơi xuống những chiếc đệm lác.

Ai chớ vụ chú Bảy Thôn bị tụi Tây bắn banh xác, chặt đầu treo lủng lẳng ở cột cờ nhà việc Tam Bình vì cái tội đi theo Việt Minh thì ai cũng quá rành. Mấy lần du kích định tấn công lấy đầu, lấy xác nhưng bất thành do bọn địch canh gác ngày đêm cẩn mật.

Ban đêm, lũ kên kên nghe mùi tanh tưởi tìm đến tha hồ cắn mổ cái đầu và cái xác của người cộng sản kiên trung biến dạng.

Đau quá, xót xa quá nhưng lực bất tòng tâm. Anh em thằng Hai Ớt ngày đêm quanh quẩn bên cái xác cha mình mà nước mắt nước mũi tèm lem cùng với sự căm phẫn tột độ. Nửa tháng sau, gia đình mới mang được thi thể về chôn cất. Anh em Hai Ớt đồng loạt xin đi cách mạng để rửa hờn từ đó.

- Thôi được rồi. Bây còn nhỏ, tao phân công bây có nhiệm vụ đốt hết sổ sách, giấy nợ của bà con với địch và phụ trách đánh cái trống cái của nhà việc để thông báo việc quân mình đánh chiếm trụ sở. Bây chịu hông?

- Nhưng… tui… tui muốn lụi thằng quan hai giết cha tui… Tui ức lắm!

- Biết rồi. Nhưng sức bây chưa làm được chuyện động trời đó đâu. Để tụi tao mần cho. Nếu hổng chịu thì ở nhà. Tính sao thì mặc bụng.

Biết không lay chuyển được tánh nết dì Tư bí thơ, Hai Ớt im re gật đầu lia lịa trong hai hàng nước mắt với cái miệng méo xệch vì thất vọng.

Khí thế Nam Bộ kháng chiến ở Tam Bình thật khẩn trương, sôi nổi. Mé bên rạch Cái Ngang, hàng trăm chiếc xuồng nhỏ chuẩn bị xuất phát.

Thấp thoáng những chiếc khăn rằn quấn cổ nhẹ nhàng leo lên. Dưới xuồng, hàng bó truyền đơn, giáo, mác, mã tấu, tầm vông vạt nhọn được ém chặt dưới những cái nóp quấn gọn gàng dưới đáy xuồng. Những đôi mắt sáng rừng rực trong đêm đang chờ giờ hành động.

Tiếng bơi xuồng ào ào hướng về phía Tam Bình. Ra sông cái, cả đoàn tách ra hai hướng. Dì Tư Hậu dẫn trên sáu mươi chiếc xuồng vượt sông qua phía Tường Lộc.

Chú Tư Cà cùng mấy mươi chiếc xuồng còn lại tiến về nhà việc phía Mỹ Thạnh Trung. Khí thế đấu tranh ngất trời. Ầm… Ầm... Bầu trời đen phía Vĩnh Long bỗng sáng lòa kèm với những tiếng súng nổ ầm ầm trong đêm lạnh thâm u. 

Tờ mờ sáng, du kích đã chiếm lĩnh nhà việc Tam Bình. Bọn lính tề bỏ chạy tán loạn theo mấy con đê ruộng, toán khác lột sạch quần áo rồi bơi xuồng chạy trốn vô mấy con rạch rồi lẩn về quê.

Lá cờ tam tài ba màu của Tây bị thằng Ớt leo lên cột cờ chặt đứt dây rơi xuống con mương rồi trôi theo dòng nước. Chú Tư Cà lấy cái búa bửa củi phang mạnh vô mấy cái tủ cây chứa đầy giấy tờ, trong đó có khá nhiều giấy nợ mà bọn địch bắt dân phải ký để chúng tha hồ lấy xâu lúa mùa, tha hồ chiếm đất.

Thằng Ớt rưới lên đống hồ sơ khổng lồ kia mấy lít dầu “Ga dôn” rồi đốt cháy bừng bừng coi bộ hả hê lắm. Ít ra nó cũng đã có mặt trong đoàn quân giải phóng tham gia Nam Bộ kháng chiến theo lời hiệu triệu của Bác Hồ để đánh Tây trả thù cho cha nó, cho bà con chòm xóm bị địch giết chết oan ức...

Sân nhà việc càng lúc càng đông người. Ai cũng muốn có mặt trong giờ phút này, được tận mắt dòm thấy xác thằng quan hai của Tây bị du kích chém mười mấy nhát bằng cây phảng phát cỏ. Nó chết mà hai mắt mở trừng trừng vì sợ hãi, vì bất ngờ.

Cuộc mít tinh diễn ra rôm rả. Ai cũng hả hê khi chứng kiến cảnh trống huơ, trống hoác của nhà việc, chỉ còn sót lại mấy mươi bộ quần áo bọn lính làng, mấy chiếc nón kê- pi của quan Pháp còn để trên bàn làm việc.

Khắp đường làng, khẩu hiệu treo dày đặc trên các thân cây, trên các cột đèn với những hàng chữ “Đả đảo thực dân Pháp và chính quyền tay sai”, “Nam Bộ kháng chiến nhất định thắng lợi muôn năm”, “ Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn năm”…

- Vậy mà… vậy mà…

- Sao đang kể mà ông ngừng ngang vậy? Mà sao tía má ông đặt cho ông cái tên Ớt vậy, nghe chua lè, cay thấy bà “cố”- tiếng thằng Quang đưa ông về thực tại.

- Ai mà biết hồi nhỏ ra làm sao. Chắc tại tía má tao khoái ăn gia vị nêm nếm nên sáu anh em tao có tên: Ớt, Chanh, Khế, Tỏi, Muối, Đường. May mà có sáu người chớ nếu có thêm nữa chắc sẽ có thêm tên: Bột Ngọt, Mắm Nêm… chú Hai Ớt cười hề hề.

- Tao buồn. Tao nhớ mấy cái ngày Nam Bộ kháng chiến hồi xưa vui nhưng trả giá cũng nhiều lắm.

- Là sao? Ông kể tiếp nghe đi.

- Thì tụi Pháp dùng vũ lực quay lại tàn sát cán bộ Việt Minh của mình, đàn áp phong trào của người dân. Nhiều gia đình phải bỏ quê để tránh sự trả thù của chúng. Nhiều cán bộ “nòi” của mình bị chúng đày đi tù khắp nơi. Xã này vắng hoe, chiều chiều nhà nhà nhìn nhau thót ruột luôn tụi bây ơi. Cũng may…

- Thì may là sau đó phong trào đấu tranh ở đây bắt đầu khởi sắc lại, bộ đội, du kích “dìa” đây đông nghẹt. Xứ này lại bừng bừng khí thế đánh giặc như hồi trước. Nói thiệt nghe, chắc hổng có ở đâu người dân chịu đựng chết chóc, tù đày, bom đạn chiến tranh như ở đây.

Nói chi cho xa, nhà tao có tới 4 người là liệt sĩ. Còn xung quanh gia đình liệt sĩ, thương binh, nuôi chứa cách mạng đếm không có xuể đâu. Hòa bình rồi mà tao cứ nhớ những người đã mất.

Tháng 9 mùa thu. Trời xanh trong cao vời vợi. Trong khoảng không gian bạt ngàn cây trái đang đơm hoa kết trái say oằn, ông nghe thoang thoảng bên mình mùi ngọt ngào của hương bưởi Năm Roi, hương dịu dàng của cam mật, cam xoàn, nhãn tiêu. Ông soi bóng mình xuống dòng sông rộng mênh mông sáng nay sao trong vắt đến lạ thường.

Trong đó, hình ảnh cậu bé Hai Ớt chăn vịt chạy đồng lóc chóc trên đồng ruộng hực vàng màu phèn đã không còn để thay vào đó là một ông già Hai Ớt râu tóc bạc phơ đang trầm ngâm trước thế thái nhân tình, trước bao biến cuộc thế gian.

Trong hương đồng gió nội của làng quê Hậu Lộc, ông mơ màng lắng nghe tiếng trống nhà việc Tam Bình năm nào cứ đánh liên hồi ngày mỗi lớn hơn, dồn dập hơn; nhận ra những đống lửa đốt tài liệu cháy rần rần không tắt.

Và trên sông rộng, hàng trăm chiếc xuồng đang hăm hở lao đi với một sức mạnh vô bờ. Trên đó, những lá cờ Việt Minh phất phơ bay để báo hiệu thời khắc Nam Bộ kháng chiến đã bắt đầu.

Tiếng ai hát trên chiếc loa truyền thanh đầu xóm cứ vang vang hào khí “… Mùa thu rồi, ngày hăm ba ta đi theo tiếng kêu sơn hà nguy biến…”; “… Nóp với giáo nhưng thân trai nào kém oai hùng…”