Đưa Nghị quyết số 57 vào cuộc sống

Ngày 22/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW (NQ 57) về đột phá phát triển khoa học, công nghệ (KH-CN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) quốc gia.

Sau thời gian triển khai, NQ 57 đã đi vào cuộc sống bằng sự thay đổi trong tư duy lãnh đạo, quản lý và hành động ở mọi cấp, mọi ngành; mang đến những chuyển biến và hiệu quả rất tích cực.

Kỳ 1: Đồng bộ, khẩn trương, quyết liệt vào cuộc

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt trao đổi với các đại biểu dự hội nghị tuyên truyền về đột phá phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội Việt Nam, đối với các tỉnh, thành phía Nam, tổ chức tại Vĩnh Long ngày 22/10.

Vị trí trung tâm của chiến lược phát triển

Theo đồng chí Huỳnh Thành Đạt- Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, đất nước ta đang bước vào một kỷ nguyên mới- kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam, với khát vọng phát triển phồn vinh, hạnh phúc.

Bối cảnh mới, đặt ra yêu cầu phải tăng tốc, bứt phá, nâng cao năng lực cạnh tranh, sức chống chịu và khả năng thích ứng của nền kinh tế trước những biến động nhanh, phức tạp của thời đại. Trong hành trình đó, không có con đường nào khác ngoài việc đặt KH-CN, ĐMST và CĐS ở vị trí trung tâm của chiến lược phát triển quốc gia.

Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần khẳng định: Đó không chỉ là một sự lựa chọn, mà là con đường sống còn để đất nước phát triển nhanh, bền vững, vươn tới mục tiêu hùng cường, thịnh vượng.

Do vậy, NQ 57 của Bộ Chính trị đã xác định rõ: KH-CN, ĐMST và CĐS là động lực chủ đạo để đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững; hiện thực hóa khát vọng đến năm 2045, Việt Nam trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.

Đồng thời nhấn mạnh yêu cầu đổi mới mạnh mẽ tư duy, hoàn thiện thể chế, phát huy nguồn lực trí tuệ và sáng tạo của con người Việt Nam, coi đây là yếu tố then chốt để kiến tạo nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập sâu rộng. Luật KH-CN và ĐMST năm 2025 là bước tiến lớn về thể chế, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, mở ra cơ chế tài chính đột phá, khuyến khích mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng CN mới, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên.

Đồng chí Huỳnh Thành Đạt khái quát: Sau gần một năm triển khai thực hiện NQ 57 của Bộ Chính trị, cùng với sự chỉ đạo thống nhất của Ban Chỉ đạo Trung ương, sự vào cuộc đồng bộ của các ban, bộ, ngành, địa phương, viện, trường và doanh nghiệp, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, mang tính đột phá bước đầu.

Tư duy phát triển mới đã được hình thành: KH-CN, ĐMST và CĐS không chỉ là công cụ, mà còn là trụ cột phát triển quốc gia. Ban Chỉ đạo Trung ương đã thiết lập cơ chế điều hành mới theo hướng quản trị hiện đại, ban hành 2 kế hoạch hành động, xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ và lộ trình giám sát 868 nhiệm vụ cụ thể.

Các tỉnh ủy, thành ủy, bộ, ngành đã ban hành trên 40 kế hoạch hành động và đề án cấp tỉnh, cấp ngành; các địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, bước đầu vận hành hệ thống báo cáo điện tử về kết quả triển khai. Nhận thức của cán bộ, đảng viên, Nhân dân, doanh nghiệp về vai trò của KH-CN, ĐMST và CĐS đã chuyển từ “hưởng ứng” sang “chủ động hành động”.

Quyết liệt vào cuộc

Theo đồng chí Huỳnh Thành Đạt, NQ 57 đã đi vào cuộc sống bằng sự thay đổi trong tư duy lãnh đạo, quản lý và hành động ở mọi cấp, mọi ngành. Thể chế và chính sách về KH-CN, ĐMST đã có bước đột phá mạnh mẽ. Luật KH-CN và ĐMST năm 2025 vừa được Quốc hội thông qua, là kết quả nổi bật của quá trình thể chế hóa NQ 57.

Luật đã mở rộng quyền tự chủ cho viện, trường; cho phép triển khai sandbox, đầu tư mạo hiểm, cơ chế đặt hàng nghiên cứu, thương mại hóa sản phẩm, tạo không gian pháp lý mới cho sáng tạo. Chính phủ đã ban hành danh mục 11 nhóm CN chiến lược và 35 nhóm sản phẩm CN chiến lược, mở ra hướng đầu tư trọng điểm cho địa phương và doanh nghiệp.

Lãnh đạo tỉnh tham quan, trải nghiệm hệ thống giải pháp phục vụ hành chính công.

Hệ thống pháp luật, chính sách KH-CN và ĐMST đã chuyển từ cơ chế “xin- cho” sang cơ chế “trao quyền- chịu trách nhiệm”, khơi thông nguồn lực và khuyến khích sáng tạo xã hội. Sự liên kết vùng và phối hợp đa ngành được thúc đẩy, hình thành nền tảng cho phát triển bền vững và đồng bộ.

Khu vực ĐBSCL, thông qua các sáng kiến của Vĩnh Long, Cần Thơ, Đồng Tháp, An Giang đã bắt đầu hình thành “vùng ĐMST xanh”- gắn KH-CN với nông nghiệp thông minh, logistics, năng lượng tái tạo, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. Mô hình liên kết 3 nhà “Nhà nước, nhà trường, nhà doanh nghiệp” đang được cụ thể hóa tại ĐH Cửu Long, tạo chuỗi giá trị từ đào tạo- nghiên cứu- ứng dụng- sản xuất.

Đây có thể coi là bước đột phá: từ nhận thức đến hành động liên kết vùng, mở ra phương thức phát triển mới, phát triển theo hệ sinh thái ĐMST, không theo địa giới hành chính. Bên cạnh, công tác tuyên truyền, dân vận, báo chí, truyền thông có nhiều ĐMST, góp phần lan tỏa tinh thần NQ 57. Con người, văn hóa và ĐMST đã thực sự trở thành trung tâm của tiến trình phát triển. Các địa phương và cơ sở giáo dục, doanh nghiệp đã đặt con người vào vị trí trung tâm của CĐS và ĐMST.

Tại hội nghị sơ kết tình hình triển khai thực hiện NQ 57 trong quý III/2025 và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cuối năm 2025, Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Võ Thành Hưng cho biết, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai NQ 57 tiếp tục được thực hiện khẩn trương, quyết liệt và đồng bộ trong toàn hệ thống chính trị. Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục vào cuộc quyết liệt, thành lập, kiện toàn ban chỉ đạo với người đứng đầu làm trưởng ban, ban hành các kế hoạch, chương trình hành động cụ thể để triển khai. Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế có nhiều đột phá quan trọng. Các văn bản được ban hành kịp thời, tháo gỡ những rào cản cố hữu, khơi thông nguồn lực tài chính, ngân sách và hỗ trợ hệ sinh thái ĐMST.

Khơi thông nguồn lực xã hội

Tổng Bí thư Tô Lâm- Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển KH-CN, ĐMST và CĐS nhấn mạnh, việc triển khai NQ 57 là nội dung rất quan trọng, là động lực chính để thực hiện thành công các đột phá chiến lược, chuyển đổi mô hình phát triển đất nước, trong đó có xác lập mô hình tăng trưởng.

Tổng Bí thư nêu rõ phải kiên định triển khai theo nguyên tắc điều hành mới đã được Hội nghị lần thứ 13, BCH Trung ương Đảng khóa XIII thống nhất: “Kỷ cương đi trước- Nguồn lực đi cùng- Kết quả là thước đo”. Đây phải là tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt, là kim chỉ nam cho mọi hoạt động.

Phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là con đường đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững.

Tổng Bí thư yêu cầu, phải lấy việc tháo gỡ điểm nghẽn thể chế làm nhiệm vụ đột phá hàng đầu; kiến tạo hệ sinh thái, khơi thông mạnh mẽ nguồn lực xã hội, lấy doanh nghiệp làm trung tâm, từ “Nhà nước làm sang Nhà nước kiến tạo” nhằm giải phóng và huy động tối đa nguồn lực tư nhân cho phát triển KH-CN, ĐMST. Phải lấy sự hài lòng và niềm tin của người dân và doanh nghiệp làm thước đo; phải quyết liệt số hóa toàn diện quy trình, triển khai dịch vụ công “một cửa- một lần khai” trên nền dữ liệu liên thông.

Tổng Bí thư lưu ý, tất cả các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là người đứng đầu, cần phải nêu gương, chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và trước Nhân dân về việc triển khai các nhiệm vụ, đảm bảo hoàn thành mọi nhiệm vụ đúng hạn, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, mang lại hiệu quả. Các cơ quan Đảng từ Trung ương đến địa phương triển khai đề án CĐS trong các cơ quan Đảng bảo đảm hiệu quả, theo đúng lộ trình đã đề ra.

(Còn tiếp)

Bài, ảnh: TUYẾT HIỀN