Một số đề xuất đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công

Sáng 18/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội- Trần Thanh Mẫn, sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội- Vũ Hồng Thanh, các đại biểu thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn- Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long phát biểu tại hội trường sáng 18/11.

Tham gia phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn- Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND Vĩnh Long quan tâm đến một số nội dung đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công như sau:

Trước tiên, đại biểu tán thành nội dung dự thảo luật và Báo cáo thẩm tra số 1389/BC-UBKTTC15 ngày 01/11/2025 của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công cũng như các ý kiến góp ý của các đại biểu qua thảo luận Tổ những nội dung giải trình của cơ quan soạn thảo.

Thứ nhất, liên quan đến từ ngữ được sử dụng trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, đại biểu cho rằng dự thảo luật sử dụng nhiều cụm từ khác nhau như: nhà tài trợ nước ngoài, bên cho vay, bên cho vay nước ngoài... Đại biểu đề nghị sử dụng thống nhất cụm từ “nhà tài trợ nước ngoài hoặc bên cho vay nước ngoài” để rõ nghĩa ODA là nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn ODA vay được vay từ các tổ chức song phương, đa phương, các định chế tài chính quốc tế cung cấp vốn ODA.

Thứ hai, qua đối chiếu những luật đã thông qua có liên quan đến ODA, đại biểu đánh giá ODA là một trong những nguồn vốn đầu tư công rất quan trọng, nhất là mỗi kỳ thông qua kế hoạch đầu tư công trung hạn thì nguồn vốn ODA chiếm một tỷ lệ rất lớn. Thực tế, nhận thấy hạn mức vay lại của các tỉnh, thành phố được Luật Ngân sách Nhà nước mà Quốc hội vừa thông qua đã mở rộng rất nhiều, tăng 4 lần (từ 20% hạn mức vay lên tới 80%, thậm chí có nhiều tỉnh, thành phố lên tới 120%). Theo đại biểu, đây là một nguồn lực rất quan trọng, để đầu tư phát triển nên chúng ta phải vay và vay làm sao cho có hiệu quả, đó là điều mà đại biểu quan tâm.

Thứ ba, về nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước (tại khoản 4 Điều 1 dự thảo luật sửa đổi, bổ sung Điều 12): đại biểu đề nghị hiện nay quy trình là từ đề xuất khoản vay, chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, tiến hành phán, ký kết Hiệp định là tốn rất nhiều thời gian; tuy nhiên, phần thực hiện hiệp định thường cũng kéo dài, phát sinh vướng mắc thì phải đề xuất sửa đổi, bổ sung, gia hạn Hiệp định. Đây là quy trình, thủ tục cũng mất thời gian nên đại biểu đề nghị nếu được phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ để khi cần bổ sung, gia hạn tiết kiệm được thời gian, rút gọn thủ tục và tăng tính hiệu quả khoản vay, hiện chúng thực hiện quy trình sửa đổi, bổ sung, gia hạn giống như chúng ta bắt đầu một hiệp định mới. Hầu hết các hiệp định vay đều gia hạn, sửa đổi, nhiều vướng mắc. Do đó, đại biểu đề xuất phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ khi Hiệp định đó không làm thay đổi quá lớn về quy mô, tổng vốn đầu tư hay phân bổ vốn từ dự phòng sang hạng mục chi tiêu khác.

Thứ tư, về vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài (tại khoản 9 Điều 1 dự thảo luật sửa đổi, bổ sung Điều 29): quy định trình tự, thủ tục, đối với nguồn vốn ODA so với Luật Đầu tư công theo đại biểu nhận thấy quy trình và thực hiện các thủ tục là gấp đôi so với dự án đầu tư công sử dụng vốn ngân sách trong nước. Do đó, đại biểu đề nghị phải rà soát, giảm bớt thủ tục và phải hài hòa thủ tục. Cụ thể như: một dự án đầu tư công thông thường chỉ cần chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, còn dự án sử dụng ODA thì một là đề xuất khoản vay, hai là chủ trương đầu tư, ba là quyết định đầu tư, bốn là đàm phán, ký kết hiệp định... tốn rất nhiều thời gian, thậm chí kéo dài nhiều năm.

Vừa qua, đại biểu đánh giá cao Bộ Tài chính và các bộ, ngành Trung ương đã giúp cho các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long tiếp cận chương trình DPO, vay ODA, thủ tục rất nhiều và còn chờ đàm phán để tìm nguồn vốn ODA, ít nhất ít nhất phải vài năm. Do đó, đại biểu đề nghị phải hết sức cân nhắc để quy trình, thủ tục trong quá trình đàm phán với các quốc gia, tổ chức tài trợ phải hết sức hài hòa thủ tục giữa nhà tài trợ và Chính phủ Việt Nam.

Về vay đầu tư phát triển, Chính phủ đang tiếp cận nguồn vốn ODA ở cấp cao hơn (vay thương mại). Do đó, các khoản vay thông thường để đầu tư phát triển chứ không vay cho chi tiêu thường xuyên, đại biểu cho rằng rất đúng nhưng cũng có khó khăn trong quá trình triển khai dự án ODA (tức là trong dự án đầu tư phát triển có những hoạt động, những cấu phần là nâng cao năng lực, không phải đầu tư). Đại biểu đề nghị Bộ Tài chính trong quá trình đàm phán vay các dự án ODA cần lưu ý trong các hiệp định vay có những khoản chi không phải chi đầu tư thì đề nghị ngân sách của chúng ta phải đảm bảo đồng bộ.

Cuối cùng, liên quan đến điều 29 cho vay lại với các địa phương: đại biểu đề nghị nên cân nhắc vào khả năng ngân sách của từng địa phương và cho vay lại theo đúng năng lực thu của từng địa phương. Hiện nay, nhiều địa phương nói chung là cần vốn đầu tư phát triển lớn nhưng ngân sách thu không nhiều, do đó, khi địa phương vay lại thì tỷ lệ theo năng lực hỗ trợ cho các tỉnh thu còn thấp như tỉ lệ vay lại là 90:10 hay 70:30 sẽ giúp các địa phương có điều kiện đầu tư phát triển và khả năng trả nợ tốt hơn, do đó kiến nghị Quốc hội quan tâm.

HỒNG YẾN (ghi)