Hoàn thiện cơ chế đặc thù tạo đột phá cho giáo dục trong giai đoạn mới

Thảo luận ở tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (GD-ĐT), đại biểu Nguyễn Trúc Sơn- Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long bày tỏ sự đồng thuận cao với các cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết.

Bên cạnh đó, đại biểu quan tâm góp ý thêm một số nội dung nhằm góp phần hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, cụ thể như sau:

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn- Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long phát biểu tại Tổ 13, ngày 17/11/2025.

Thứ nhất, về cơ chế trong tuyển dụng, sử dụng và quản lý nhân lực ngành giáo dục (khoản 1 Điều 2). Tại điểm a khoản 1 Điều 2 dự thảo Nghị quyết quy định Giám đốc Sở GD-ĐT thực hiện thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận đối với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành thì việc tuyển dụng nhà giáo thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã. Do đó, để quy định được cụ thể, tránh chồng chéo trong hệ thống pháp luật nên cần quy định rõ Giám đốc Sở GD-ĐT có thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận đối với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và nhân viên trong tất cả các cơ sở giáo dục công lập hay chỉ áp dụng đối với các cơ sở giáo dục công lập liên quan đến phạm vi từ 2 đơn vị hành chính cấp xã trở lên.

Bên cạnh đó, qua thực tế hiện nay cho thấy, công tác tuyển dụng giáo viên của UBND cấp xã đang gặp nhiều khó khăn do sau khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thì chính quyền cấp xã chưa có nhiều kinh nghiệm trong công tác tuyển dụng, tiếp nhận giáo viên cũng như cán bộ quản lý về giáo dục; một số xã chỉ có nhu cầu tuyển dụng từ 1 đến 2 giáo viên cho một cấp học trong một năm học nhưng nếu phải thành lập Hội đồng tuyển dụng thì sẽ rất phức tạp, khó khăn trong triển khai thực hiện. Do đó, để chính sách đi vào thực tiễn nên cần quy định linh hoạt đối với trường hợp các xã có nhu cầu tuyển dụng giáo viên nhưng không đủ điều kiện để tự thực hiện được thì Giám đốc Sở GD-ĐT có thẩm quyền tuyển dụng và phân bổ giáo viên cho các xã đó nhằm tạo điều kiện cho các xã ở vùng xa, xã có điều kiện đặc biệt khó khăn.

Thứ hai, chính sách đặc thù, vượt trội về đãi ngộ đối với nhân lực trong ngành giáo dục (khoản 2 Điều 2). Tại điểm b khoản 2 Điều 2 dự thảo Nghị quyết quy định các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học được tự chủ quyết định mức thu nhập tăng thêm cho nhà giáo, viên chức và người lao động từ nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách nhà nước cấp, phù hợp với quy chế chi tiêu nội bộ và kết quả hoạt động của đơn vị. Theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các luật có liên quan đã cho phép các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học công lập có tự chủ về tài chính, tự chủ về chi thường xuyên, tự chủ về chi đầu tư được tự quyết định mức thu nhập tăng thêm cho nhà giáo, viên chức và người lao động. Chính sách này đã được áp dụng phổ biến đối với các đơn vị sự nghiệp công lập nên chưa được xem là chính sách vượt trội. Để chính sách thực sự đặc thù, vượt trội về chế độ đãi ngộ đối với nhân lực ngành giáo dục thì ngoài chế độ phụ cấp theo khu vực, theo vùng cần quy định cụ thể hơn về các chế độ đặc thù khác mà nhân lực của ngành giáo dục sẽ được hưởng.

Thứ ba, về chuyển đổi số và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực GD-ĐT (Điều 4). Tại khoản 2 Điều 4 dự thảo Nghị quyết quy định cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học và tổ chức khoa học - công nghệ được chủ động tổ chức hội nghị, hội thảo khoa học quốc tế, không phải thực hiện các quy định về thủ tục xin phép tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế theo các quy định hiện hành đối với một số lĩnh vực. Với quy định này tiềm ẩn nguy cơ rủi ro rất lớn, có khả năng ảnh hưởng đến an ninh quốc gia vì liên quan đến việc tổ chức các hội nghị có yếu tố nước ngoài. Do đó, đề nghị nên quy định rõ khi cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học và tổ chức khoa học - công nghệ tổ chức hội nghị, hội thảo khoa học quốc tế sẽ đăng ký với cơ quan chủ quản về việc tổ chức hội nghị, hội thảo khoa học quốc tế nhằm bảo đảm an toàn và có thể kiểm soát được.

Thứ tư, về ưu đãi đầu tư cho GD-ĐT (Điều 6). Tại khoản 2 Điều 6 dự thảo Nghị quyết quy định UBND cấp tỉnh có trách nhiệm ưu tiên bố trí đủ quỹ đất cho hệ thống GD-ĐT; ưu tiên bố trí quỹ đất đã được bồi thường, giải phóng mặt bằng trong quy hoạch sử dụng đất của địa phương để thu hút các dự án đầu tư trong lĩnh vực GD-ĐT. Tuy nhiên, để chính sách thực sự vượt trội, đại biểu đề nghị quy định rõ địa phương có trách nhiệm quy hoạch quỹ đất sạch, cho thuê đất không thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất miễn tiền thuê đất để thu hút các dự án đầu tư trong lĩnh vực GD-ĐT. Bên cạnh đó, khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương sắp xếp các trụ sở dôi dư đề nghị ưu tiên bố trí cho lĩnh vực GD-ĐT trên những địa bàn có nhu cầu cao về giáo dục, đặc biệt là ưu tiên cho khu vực giáo dục tư nhân nhằm thu hút nguồn lực đầu tư của tư nhân vào lĩnh vực GD-ĐT.

Thứ năm, về kỹ thuật trình bày. Một số điều, khoản trong dự thảo Nghị quyết quy định về các cơ chế, chính sách ưu tiên cho “vùng hải đảo”, “vùng đồng bào”. Tuy nhiên, hai thuật ngữ chưa được quy định rõ ràng, thống nhất và phù hợp với thực tiễn hiện nay. Do đó, để có cơ sở triển khai thực hiện thống nhất các cơ chế, chính sách đặc thù trong phát triển GD-ĐT, đại biểu đề nghị xem xét, điều chỉnh quy định cho phù hợp.

HỒNG YẾN (ghi)