Đề nghị bổ sung chính sách khám sức khỏe định kỳ miễn phí cho người dân

Đóng góp trong phiên thảo luận ở tổ tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV về Dự án Luật Phòng bệnh, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh- Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long đề nghị bổ sung chính sách khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần cho người dân, nhằm phát hiện sớm bệnh tật, đặc biệt là các bệnh không lây nhiễm.  

Đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh cho biết: Tôi nhất trí cao với sự cần thiết ban hành Luật Phòng bệnh, đây là luật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thể chế hóa Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị năm 2025 về tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Luật được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý đầy đủ, toàn diện để chuyển mạnh từ tư duy “chữa bệnh” sang tư duy “phòng bệnh, nâng cao sức khỏe toàn dân”, phù hợp với xu thế phát triển hiện nay.

Sau khi nghiên cứu Tờ trình số 806/TTr-CP của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra số 1242/BC-UBVHXH15 của Ủy ban Văn hóa Xã hội Quốc hội, tôi xin đóng góp một số ý kiến như sau:

Thứ nhất, về quan điểm và phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật: Tôi thống nhất với ý kiến về đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ định hướng Luật Phòng bệnh là luật khung, quy định các nguyên tắc, chính sách cơ bản, còn các luật chuyên ngành như Luật An toàn thực phẩm, Luật Bảo hiểm y tế, Luật Thể dục thể thao… sẽ cụ thể hóa.

Phòng bệnh không chỉ là nhiệm vụ của ngành y tế mà là trách nhiệm của toàn xã hội. Do đó, Luật cần thể hiện rõ tinh thần “chăm sóc sức khỏe toàn dân theo vòng đời”, coi đầu tư cho phòng bệnh là đầu tư cho phát triển bền vững.

Thứ hai, về các chính sách của Nhà nước trong công tác phòng bệnh: Tôi thống nhất với 12 chính sách trong dự thảo, song đề nghị bổ sung chính sách khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần cho người dân, nhằm phát hiện sớm bệnh tật, đặc biệt là các bệnh không lây nhiễm.

Đề nghị, Luật cần luật hóa khám sức khỏe định kỳ toàn dân và quản lý sức khỏe điện tử. Nhật Bản thực hiện chương trình “Sức khỏe 100 năm cuộc đời” - mỗi người dân đều có hồ sơ sức khỏe điện tử và được khám định kỳ hằng năm. Kết quả là 80% bệnh mạn tính được phát hiện sớm, giảm 30% chi phí y tế.

Đồng thời, cần đẩy mạnh xã hội hóa công tác phòng bệnh, khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức xã hội, cá nhân tham gia vào các hoạt động tiêm chủng, tư vấn dinh dưỡng, truyền thông sức khỏe, chăm sóc tâm thần cộng đồng. Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, nhưng cần tạo điều kiện cho khu vực tư nhân và cộng đồng cùng tham gia - đúng tinh thần “mỗi người dân là một chiến sĩ trên mặt trận phòng bệnh”.

Thứ ba, về phòng chống bệnh không lây nhiễm và sức khỏe tâm thần: Thực tế cho thấy, hơn 70% gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam hiện nay là do các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, ung thư, tiểu đường, tăng huyết áp… Tuy nhiên, dự thảo Luật mới dừng ở mức nguyên tắc.

Đề nghị bổ sung quy định cụ thể về tầm soát, phát hiện sớm, quản lý bệnh mạn tính tại cộng đồng, giao Bộ Y tế hướng dẫn danh mục bệnh, đối tượng và cơ chế tài chính bảo đảm thực hiện.

Về sức khỏe tâm thần, cần xác định rõ đối tượng có nguy cơ cao như học sinh, sinh viên, phụ nữ sau sinh, người bị sang chấn tâm lý…; đồng thời, quy định cụ thể về dịch vụ tư vấn, dự phòng và hỗ trợ tại cộng đồng, cũng như cơ chế phối hợp giữa Bộ Y tế và các Bộ, Hội đoàn thể có liên quan.

Thứ tư, về dinh dưỡng trong phòng bệnh: Tôi đề nghị thể chế hóa rõ hơn nguyên tắc dinh dưỡng suốt vòng đời, bảo đảm cân đối về khẩu phần, chất lượng bữa ăn và phù hợp điều kiện kinh tế, văn hóa của người Việt Nam. Đặc biệt, nên mở rộng chính sách hỗ trợ dinh dưỡng cho tất cả phụ nữ mang thai có nhu cầu, không chỉ giới hạn ở vùng đặc biệt khó khăn, vì đây là chính sách nhân văn, góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Cần bổ sung quy định về ngân hàng sữa mẹ hỗ trợ trẻ sơ sinh không có sữa mẹ, đề nghị đưa vào phạm vi quyền lợi để khi một đứa trẻ cần được sữa mẹ hiến tặng thì được bảo hiểm y tế chi trả. Điều này sẽ giúp cho các ngân hàng sữa mẹ có được nguồn lực để tăng cường công suất tối đa thanh trùng. Khi đó mọi trẻ sinh non bệnh lý mà chưa có sữa mẹ đều có thể tiếp cận, giảm gánh nặng bệnh tật, giảm chi phí điều trị BHYT.

Khi bổ sung sữa mẹ hiến tặng thanh trùng vào phạm vi quyền lợi của người được hưởng BHYT trong Dự thảo Luật cũng sẽ chi tiết hóa quy định, quy trình, tiêu chí chỉ định sử dụng sữa mẹ thanh trùng. Việc làm này sẽ tránh chỉ định sai, lạm dụng sử dụng sữa mẹ hiến tặng.

Hiện nay rất nhiều nước trên thế giới đưa sữa mẹ hiến tặng vào chính sách quốc gia và bảo hiểm y tế chi trả. Trong đó, ngoại trừ Phillipines, tất cả các quốc gia Đông Nam Á đều đã thực hiện chính sách này.

Thứ năm, về chuyển đổi số và hợp tác quốc tế: Luật cần quy định rõ về chuyển đổi số trong công tác phòng bệnh, bao gồm hồ sơ sức khỏe điện tử, hệ thống giám sát dịch tễ, cảnh báo sớm và dữ liệu y tế quốc gia, đồng thời bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin cá nhân. Hiện nay, An toàn thông tin nói chung và bảo mật, quyền riêng tư của hồ sơ bệnh án điện tử nói riêng hiện nay cơ bản đã được quy định tại nhiều văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên tôi cũng đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, bổ sung các quy định có liên quan để bảo đảm tính bảo mật, quyền riêng tư và khả năng liên thông dữ liệu bệnh án điện tử giữa các cơ sở y tế. Song song cần có cơ chế khuyến khích nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) trong dự báo dịch bệnh và quản lý sức khỏe cộng đồng.

Thứ sáu, có chính sách tăng cường cơ chế hợp tác công - tư (PPP) trong cung cấp dịch vụ phòng bệnh, tiêm chủng, dinh dưỡng, tầm soát bệnh mạn tính; đầu tư hoàn thiện hệ thống y tế dự phòng cơ sở, bảo đảm năng lực cho trạm y tế xã về nhân lực, trang thiết bị và dữ liệu sức khỏe.

Luật Phòng bệnh không chỉ là văn bản pháp lý, mà còn là cam kết chính trị về một Việt Nam khỏe mạnh, văn minh và phát triển bền vững.

Tôi tin rằng, với sự chuẩn bị công phu của Chính phủ và sự đóng góp trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội, Luật Phòng bệnh sẽ trở thành một đạo luật có tính nhân văn sâu sắc, mang lại lợi ích thiết thực cho sức khỏe Nhân dân. 

BT (ghi)