Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công Mậu Thân, Mỹ rút dần quân khỏi Việt Nam, tăng cường bắt lính, tăng thêm quân ngụy để thay thế quân Mỹ nhưng thực chất là “thay màu da trên xác chết” và dùng các đoàn cán bộ “bình định nông thôn” để thực hiện chiến tranh tâm lý.
Chỉ có quyết thắng mở vùng giải phóng để đứng chân mới tồn tại và phát triển và nó như một khẩu hiệu hành động của toàn Đảng bộ trong thời kỳ này.
 |
| Ông Nguyễn Khắc Hiếu (trái)- từng tham gia viết Báo Kèn Giải Phóng đến Báo Quyết Thắng và ông Nguyễn Thanh Hùng (phải)- nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy trong một lần tham gia hội thảo ôn lại lịch sử báo chí cách mạng Vĩnh Long. Ảnh: HOÀNG MINH |
Phóng viên tự túc lương thực
Cuối năm 1968, Tỉnh ủy Vĩnh Long quyết định đổi tên Báo Kèn Giải Phóng thành Báo Quyết Thắng, ra định kỳ mỗi tháng 1 số. Lúc địch đánh phá ác liệt, 2, 3 tháng mới ra được 1 số. Công tác phát hành cực kỳ khó khăn, qua hệ thống giao liên của tỉnh. Hai tuyến giao liên huyết mạch Lấp Vò- Lê Hà, tuyến sông Măng Thít đều bị địch phong tỏa.
Muốn phát hành báo phải chia nhỏ và gói trong ba lô gọn nhẹ dễ mang vác, vừa vận chuyển vừa chiến đấu. Báo không in ảnh mà chỉ sử dụng tranh khắc gỗ để minh họa. Đầu năm 1973, Tỉnh ủy Vĩnh Long chủ trương tập trung kinh phí cấp cho Ban Tuyên huấn 5 triệu đồng (tương đương khoảng 830 lượng vàng) để mua chữ chì.
Ban Tuyên huấn đã nhờ đồng chí Xuân Tâm (cán bộ hợp pháp) đi Sài Gòn mượn danh nghĩa nhà in Phú Toàn và Long Hồ ấn quán ở Vĩnh Long mua 2 tấn chữ chì, chở bằng xe hàng công khai về khu vực Cái Sơn (Long Phú). Tại đây, đồng chí Trần Thị Bạch Mai (Tư Yến), giao liên bán công khai của ban, chở từ từ về vùng giải phóng bằng ghe nhỏ. “Có một chuyến, khi ghe đi ngang Bờ Xoài (ấp Bình Phú, xã Loan Mỹ, huyện Tam Bình), cách đồn Bình Phú khoảng 500-700m thì chìm. Tối hôm đó, Ban Tuyên huấn huy động cán bộ công nhân viên các tiểu ban ra lặn xuống đáy sông rồi vác từng thùng chì về vùng giải phóng”.
Theo lịch sử báo chí Vĩnh Long, việc tiếp nhiên liệu, mực in, pin thời kỳ này cực kỳ khó khăn, địch phát hiện có thể bị kết án tử hình hoặc bị đày, nhưng Nhân dân, cán bộ cơ sở, cán bộ giao liên bất chấp mọi gian nguy tiếp liệu cho báo chí tồn tại.
Cơ quan báo chí bị địch đánh phá ác liệt, di dời liên tục. Theo lịch sử báo chí: “Kinh tài cấp 6 tháng ăn, cán bộ, phóng viên phải tự túc lương thực, do đó phải mượn ruộng của nông dân sản xuất để có gạo ăn. Vào các chiến dịch, anh em phải vừa công tác, vừa tham gia rào ấp chiến đấu, đi dân công phá đồn, tải đạn, kể cả tham gia bao vây đánh lấn đồn bót”.
Làm báo giai đoạn này khá đông, ngoài những người giai đoạn trước, những cây bút văn nghệ hỗ trợ còn có nhiều tri thức trẻ mới cũng tham gia viết báo. Đồng chí Nguyễn Thanh Hùng (Tư Hùng) vừa phụ trách tổ in, vừa viết bài công tác, vừa phụ trách khắc gỗ cho báo. Ngoài tham gia các lớp báo chí ngắn hạn, thì giai đoạn này, anh chị em tự đào tạo theo cách “người trước dạy người sau”.
Thời kỳ từ năm 1968 đến cuối năm 1972, đồng chí Nguyễn Ngọc Sương (Chín Kiên)- Phó Trưởng Ban Tuyên huấn trực, kiêm Trưởng Tiểu ban Thông tấn- Báo chí trực tiếp phụ trách tờ báo. Tiểu ban luôn cử phóng viên sang Văn phòng Tỉnh ủy để viết tin tổng hợp gửi về đăng báo và đưa tin về Đài Giải Phóng, Thông tấn xã Giải Phóng, do các đồng chí Nguyễn Khắc Hiếu (Chín Hiếu), Văn Tước, Tám Quang, Ba Long, Phù Sa, Bảy Chiến tuần tự thay phiên làm nhiệm vụ này.
 |
| Đội Tuyên truyền chiếu phim bằng đèn măng sông phục vụ đồng bào xã Chánh Hội huyện Mang Thít. Ảnh: TL |
Báo chí đi lên cùng dân tộc
Ngoài tờ Báo Quyết Thắng, giai đoạn này Tiểu ban Thông tấn- Báo chí còn có tờ tin Vĩnh Long, chủ yếu lấy nguồn tin đọc chậm của Đài Phát thanh Giải Phóng, của Thông tấn xã Giải Phóng, từ các bản tin của Thông Tấn… đánh máy trên giấy tăng xin rồi in ronéo. Giai đoạn này, “khổ nhất là Đài Minh Ngữ” do thiết bị nặng nề, cồng kềnh và do tính chất đặc biệt của nó là phát tin dễ bị địch phát hiện nơi ở”.
Ngày 1/5/1975, bộ phận chính của Tiểu ban Thông tấn- Báo chí do các đồng chí Nguyễn Thanh Hùng, Trần Văn Ngừa (Ba Lâm), Nguyễn Minh Toàn (Tám Quang) dẫn đầu, vào TX Vĩnh Long tiếp quản Trụ sở Ty Thông tin dân vận của địch trên đường Gia Long. Riêng đồng chí Đoàn Hải Nhân theo một cánh của Ủy ban Khởi nghĩa tỉnh vào chiếm thị xã, đồng chí Nguyễn Kiệt (Bảy Chiến) theo Bộ Chỉ huy chiến dịch tiếp quản dinh tỉnh trưởng ngụy quyền, làm nhiệm vụ phản ánh về những ngày đầu thắng lợi của quân dân ta về Đài Phát thanh Giải Phóng.
Theo lịch sử báo chí Vĩnh Long, đêm hôm trước ở TX Vĩnh Long, cơ sở nội thành của ta, thừa lúc tinh thần địch hoang mang, đã vào cơ quan Thông tin dân vận của địch chiếm xe thông tin, trưng dụng tài xế suốt đêm chạy khắp TX Vĩnh Long tuyên truyền chính sách 10 điểm của Ủy ban Mặt trận dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.
Đồng chí Nguyễn Thanh Hùng, lúc đó là Thường trực Ban Tuyên huấn Vĩnh Long, kiêm Trưởng Tiểu ban Thông tấn- Báo chí Vĩnh Long chỉ đạo đưa hệ thống truyền thanh là chiến lợi phẩm ở Ty Thông tin dân vận ngụy quyền vào hoạt động và trưng dụng một nhân viên của chế độ cũ làm xướng ngôn viên.
Ban Tuyên huấn Vĩnh Long sau đó kịp thời chỉ đạo, công việc ở Tiểu ban Thông tấn- Báo chí dần đi vào nền nếp. Báo “Quyết Thắng” được đổi tên thành Báo “Vĩnh Long Giải Phóng”, bộ phận Thông tấn đi vào hoạt động theo chức năng nhiệm vụ. Đài Truyền thanh Vĩnh Long được thành lập.
Nói về tờ Báo Vĩnh Long Giải Phóng, theo lịch sử báo chí thì số 1 ra ngày 23/6/1975, có 4 trang, khổ 30x42cm, in typô 2 màu có ảnh in bảng kẽm, phát hành mỗi kỳ vào ngày thứ 2 hàng tuần, dưới măng sét ghi: “Tuần báo, năm thứ I, Tiếng nói của Nhân dân Vĩnh Long. Tòa soạn số 17, đường Hùng Vương”. Ngay số báo đầu tiên, báo có xã luận nhan đề: “Phấn khởi trước thắng lợi vĩ đại của dân tộc, kiên quyết quét sạch tàn dư phản cách mạng, xây dựng chính quyền, xây dựng cuộc sống mới”.
Đến số 5 (ra ngày 28/7/1975), báo có xã luận nói về nhiệm vụ chính quyền nhan đề: “Xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng, một nhiệm vụ cấp bách trong giai đoạn hiện nay”. Từ hai bài xã luận trên hai số báo gần nhau trên cho thấy Báo Vĩnh Long Giải Phóng đã thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, kịp thời nắm bắt chủ trương của Tỉnh ủy trong định hướng tư tưởng. Vĩnh Long Giải Phóng ra được 46 số thì đổi tên thành Báo Vĩnh Trà do sự hợp nhất hai tỉnh Vĩnh Long- Trà Vinh thành Cửu Long.
Nói về sự phát triển báo chí cách mạng Vĩnh Long giai đoạn này, Nhà báo Đoàn Hải Nhân (Phù Sa)- nguyên Tổng Biên tập Báo Vĩnh Long cho rằng, lực lượng làm báo lúc ấy không nhiều, nhưng rất yêu nghề, tích cực, chịu khó, chịu khổ, đi theo bộ đội, đi theo chiến dịch.
Dù là với tên gọi nào thì báo chí cũng đồng hành với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, tất cả đều có sự tin tưởng của Đảng, của cách mạng, của Nhân dân. Những điều này góp phần đưa thông tin, định hướng của tỉnh kịp thời, đúng định kỳ đến bạn đọc.
| TS Nguyễn Bách Khoa- nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Dòng chảy báo chí cách mạng Việt Nam nói chung, báo chí tỉnh Vĩnh Long nói riêng đã được hình thành từ rất sớm, đồng hành cùng lịch sử đấu tranh của dân tộc và xây dựng đất nước. Một trong các vai trò rất quan trọng của báo chí là thông tin tuyên truyền, định hướng dư luận. Từ năm 1922, tại Pháp, Bác Hồ đã tham gia thành lập báo chí và viết báo tại đây. Từ khi Đảng ta chưa thành lập, đây chính là nền móng rất quan trọng ngay từ buổi đầu của sự nghiệp báo chí cách mạng. Thông qua thông tin, tuyên truyền, báo chí là một trong những kênh để cho dân thông, hiểu, tin và làm theo và nền báo chí cách mạng của chúng ta có vai trò rất quan trọng ngay từ buổi đầu trong dòng chảy lịch sử ấy. 100 năm nền Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), báo chí cách mạng của chúng ta đã đóng góp rất lớn vào việc thông tin tuyên truyền, giác ngộ, giáo dục, định hướng dư luận, động viên Nhân dân trong cả sự nghiệp cách mạng. Trong định hướng dư luận xã hội, báo chí đã là một kênh để bàn bạc, nêu ý kiến, qua đó cung cấp thông tin chính thống, góp phần giải thích, định hướng dư luận xã hội, để dư luận xã hội hiểu đúng bản chất vấn đề, bản chất của sự việc. |
T.PHƯỚC- H.MINH- M.THÁI
(Còn tiếp)
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin