Ông là hiện thân của một nhân cách lớn, một nhà khoa học yêu nước và chân chính

Trích phát biểu của đồng chí Trương Văn Sáu- Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long tại buổi lễ kỷ niệm 90 năm ngày sinh của cố Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa (13/9/1913- 13/9/2003)

(...) Với những gì ông đã cống hiến cho Tổ quốc, cho nhân dân, một lần nữa, đã chứng minh sâu sắc rằng: trí thức là nguồn lực rất quan trọng trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước.

Hai chữ “ Đại Nghĩa” mà Bác Hồ đặt tên cho ông đã sáng lên trong gần nửa thế kỷ qua, đã thật sự trở thành tình cảm thiêng liêng, động viên các thế hệ trẻ hy sinh tất cả vì sự nghiệp lớn lao của Tổ quốc, của đồng bào.

Công việc mà Bác Hồ giao cho ông là vì đại nghĩa, và những gì ông đã cống hiến cho Tổ quốc rất xứng đáng với tên này. Ông là hiện thân của một nhân cách lớn, một nhà khoa học chân chính và yêu nước.

Thời gian sẽ đi qua, cuộc sống với những đổi thay, phát triển, nhưng tấm gương về lòng hiếu thảo, yêu nước và tinh thần say mê học tập, sáng tạo khoa học của ông sẽ mãi mãi là tấm gương sáng ngời giáo dục các thế hệ trẻ trong công cuộc bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Có những con người, những sự việc sẽ phai mờ theo năm tháng, nhưng cũng có những con người mà qua thời gian, chúng ta càng cảm nhận sâu sắc hơn tình cảm và những cống hiến to lớn, quý báu. Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa là một người như thế.

Thế hệ trẻ hôm nay, qua tấm gương sống, lao động và chiến đấu hào hùng, bất khuất của những người đi trước, càng tự hào hơn về thế hệ cha anh của mình trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, tiếp thêm sức mạnh cho chúng ta trên đường đi tới.

Suốt cuộc đời của mình, Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa đã cống hiến trọn vẹn cho khoa học và trên hết là cho cả dân tộc Việt Nam . Nhà vật lý Nguyễn Văn Hiệu đã khẳng định: “Đối với thế hệ chúng ta, công lao và đạo đức của nhà khoa học ấy đã đi vào lịch sử như một thiên thần thoại truyền kỳ”; còn Đại tướng Võ Nguyên Giáp thì gọi Trần Đại Nghĩa là “ông Phật chế tạo vũ khí”.

Lúc sinh thời, mỗi khi có dịp về thăm quê hương, ông luôn nhắc nhở các cấp lãnh đạo quan tâm đến việc đào tạo lực lượng khoa học của tỉnh nhà, tạo điều kiện để cán bộ khoa học cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương, đất nước.
 
Ông thường động viên thế hệ trẻ phải cố gắng học tập: “Tuổi trẻ phải có hoài bão lớn. Hãy cố gắng giữ gìn và phát triển đất nước. Đó là mong mỏi của đời tôi. Không có đất nước nào trên thế giới này phải chống trả mười bốn cuộc xâm lăng như nước mình”.

Những lời động viên, nhắc nhở đó thật ý nghĩa và thiết thực biết bao khi hiện nay chúng ta đang từng bước xây dựng nền kinh tế tri thức và hội nhập với thế giới.

Nhân dịp này, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Vĩnh Long kêu gọi toàn thể cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trong tỉnh, đặc biệt là thế hệ trẻ hãy tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, ra sức thi đua học tập và lao động sản xuất; hãy học tập vì chính tương lai của bản thân mình, của gia đình mình và góp phần xây dựng quê hương, đất nước; hãy sống và làm việc thật xứng đáng với sự hy sinh, cống hiến của những thế hệ đi trước.

Tỉnh ủy và UBND tỉnh Vĩnh Long đã có chủ trương sưu tầm những tài liệu, hiện vật về cuộc đời và sự nghiệp của cố Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa để trưng bày tại Bảo tàng của tỉnh, nhằm giáo dục lòng yêu nước sâu sắc, tinh thần cần cù và say mê sáng tạo khoa học của ông đối với thế hệ trẻ ở tỉnh nhà và giới thiệu với bạn bè gần xa.

Được sự đồng ý của gia đình, tỉnh Vĩnh Long đã tổ chức vận động gây quỹ học bổng mang tên Trần Đại Nghĩa, để hỗ trợ những học sinh hiếu học và học giỏi. Rồi đây những con đường, trường học trong tỉnh sẽ vinh dự được mang tên ông, thể hiện tấm lòng và tình cảm trân trọng của người dân Vĩnh Long đối với người con ưu tú của quê hương.

Ngày nay, bạn bè gần xa không chỉ biết đến Vĩnh Long là vùng đất trù phú, cây trái xum xuê mà còn biết đến Vĩnh Long qua những con người có lòng yêu nước sâu sắc với những cống hiến to lớn cho Tổ quốc và nhân dân.

Vinh dự và tự hào về ông, Đảng bộ, quân và dân Vĩnh Long đã, đang và sẽ tiếp tục ra sức xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, quyết tâm cùng cả nước thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây là lời hứa đối với các thế hệ đi trước và cũng là lời cam kết của chúng ta đối với các thế hệ mai sau.

Tất cả những gì có được hôm qua và hôm nay, sẽ là nguồn lực quý giá giúp Vĩnh Long vững bước trên con đường xây dựng và phát triển quê hương. (...)