Đồng chí Phạm Hùng sinh ngày 11/6/1912 trong một gia đình nông dân ở làng Long Hồ, tổng Long Bình, huyện Vĩnh Bình, tỉnh Vĩnh Long (nay là xã Long Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long), tên khai sinh là Phạm Văn Thiện.
| Bà ĐẶNG THỊ NGỌC THỊNH (Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Long) |
Thời niên thiếu
Đồng chí Phạm Hùng sinh ngày 11/6/1912 trong một gia đình nông dân ở làng Long Hồ, tổng Long Bình, huyện Vĩnh Bình, tỉnh Vĩnh Long (nay là xã Long Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long), tên khai sinh là Phạm Văn Thiện.
Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân khá giả và nền nếp, ngay từ nhỏ Đồng chí đã được sự giáo dục chu đáo, toàn diện từ gia đình. Ở nhà, Phạm Văn Thiện luôn giúp đỡ cha mẹ việc nhà, việc đồng áng khi học ở trường làng và sau đó được cha mẹ cho vào học tại Trường Tiểu học Vĩnh Long, Đồng chí luôn là học trò ngoan, chăm chỉ, luôn đạt kết quả học tập tốt. Năm 1927, sau khi tốt nghiệp tiểu học, học sinh Phạm Văn Thiện là một trong số chín học sinh của Trường Tiểu học Vĩnh Long thi đậu vào Trường Trung học Mỹ Tho. Đây là một trong hai trường trung học của cả vùng Tây Nam Bộ thời đó được Pháp xây dựng để đào tạo người bản xứ phục vụ cho bộ máy cai trị của Pháp ở Việt Nam nói riêng và toàn Đông Dương nói chung. Đồng chí học giỏi nên được nhận học bổng suốt các năm học tại trường.
Thời gian Đồng chí học tại Mỹ Tho cũng là lúc phong trào kháng Pháp ở Nam Kỳ và cả nước sôi động do những người yêu nước và những người cộng sản phát động. Mặc dù theo học chương trình do người Pháp giảng dạy và quản lý, học bằng tiếng Pháp nhưng càng học lên cao, Đồng chí càng nhận thức rõ về dân tộc, tinh thần yêu nước, về những bất công, hà khắc của chế độ thực dân đô hộ đối với nhân dân ta. Từ đó chàng thanh niên Phạm Văn Thiện tích cực tham gia và sớm trở thành người lãnh đạo phong trào yêu nước của thanh niên học sinh Trường Trung học Mỹ Tho, là thành viên tích cực của tổ chức Nam Kỳ học sinh Liên hiệp hội và Thanh niên Cộng sản đoàn.
Tháng 4/1930, Tỉnh ủy tỉnh Mỹ Tho được thành lập và lãnh đạo cách mạng, phong trào đấu tranh cách mạng lên cao, nhiều tổ chức cơ sở của Đảng được thành lập, Đồng chí được kết nạp vào Đảng Cộng sản và được cử làm bí thư chi bộ đầu tiên ở Trường Trung học Mỹ Tho. Những hoạt động yêu nước của Phạm Văn Thiện không qua mắt được chính quyền thực dân. Tháng 10 năm 1930 Thiện bị đuổi học và bị xóa tên trong danh sách học sinh của trường. Thế là Phạm Văn Thiện phải rời ghế nhà trường khi năm học cuối cùng ở Trường Trung học Mỹ Tho chỉ hơn một tháng và Đồng chí bước vào trường học mới- trường học đấu tranh cho độc lập dân tộc và tự do, hạnh phúc cho nhân dân, cũng từ đây Đồng chí lấy tên Phạm Hùng. Năm 1931, với tài năng và nhiệt huyết cách mạng, năm 1931 Đồng chí được Đảng tin cậy giao trọng trách Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho. Dưới sự lãnh đạo của Đồng chí, phong trào cách mạng ở Mỹ Tho đã bùng lên mạnh mẽ, chống lại chế độ áp bức của chính quyền thực dân và được nhân dân hưởng ứng tích cực.
Người chiến sĩ cộng sản từng lãnh án tử hình!
Cũng như nhiều chiến sĩ cộng sản tiền bối khác, Đồng chí Phạm Hùng có nhiều năm bị thực dân Pháp bắt giam, tra tấn, đày khổ sai.
Ngày 2/6/1931, khi đang trực tiếp lãnh đạo cuộc đấu tranh của nhân dân địa phương, trong một cuộc truy lùng gắt gao, mật thám Pháp bắt được Đồng chí Phạm Hùng, Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho. Tuy nhiên, sau bao trận đòn tra tấn dã man, tàn bạo, thực dân Pháp không khai thác được bất cứ điều gì về tổ chức, về cơ sở của Đảng từ Đồng chí Phạm Hùng. Bất lực trước ý chí kiên cường của người cộng sản trẻ tuổi, ngày 20/9/1932, tòa án thực dân vẫn mở phiên tòa đại hình tại Mỹ Tho xét xử và kết án tử hình Đồng chí Phạm Hùng cùng hai người khác. Pháp sau đó đã chuyển Đồng chí Phạm Hùng về Khám Lớn Sài Gòn giam giữ chờ ngày đưa lên máy chém.
Tuy đối mặt với kẻ thù, xà lim biệt giam và án tử hình nhưng cũng không làm nhụt ý chí cách mạng kiên cường của người cộng sản, Bí thư Tỉnh ủy Phạm Hùng mới 20 tuổi đời. Dù đối mặt với cái chết đến từng ngày, nhưng Đồng chí Phạm Hùng vẫn ung dung, tự tin, lạc quan và truyền tinh thần ấy cho những người tử tù cùng bị biệt giam ở Khám Lớn.
Do phong trào đấu tranh mạnh mẽ của nhân dân Sài Gòn, cả nước và của người dân Pháp tiến bộ đòi thả tù chính trị Đông Dương buộc chính quyền Pháp tại Đông Dương phải xóa án tử hình Phạm Hùng, thay bằng mức án khổ sai chung thân. Ngày 17/1/1934, chính quyền thực dân Pháp đã chuyển Đồng chí Phạm Hùng ra giam cầm ở nhà tù Côn Sơn.
Côn Sơn- Côn Đảo ngày nay là một hòn đảo đẹp và thơ mộng nhưng từng bị thực dân Pháp biến thành địa ngục trần gian. Đưa tù nhân ra đày ở Côn Sơn, thực dân Pháp âm mưu dùng roi vọt, xiềng xích, lao động khổ sai để hủy diệt tinh thần, ý chí và cuộc sống tù nhân. Trong cảnh tù đày vô cùng nghiệt ngã ở Côn Sơn, đồng chí Phạm Hùng vẫn tỏ rõ tinh thần gang thép của một đảng viên của người chiến sĩ cộng sản kiên cường, giữ vững niềm tin vào Đảng, vào một ngày cách mạng thắng lợi. Đồng chí nhanh chóng tham gia chi bộ Đảng bí mật trong nhà tù và từ năm 1934, liên tục tham gia cấp ủy, tham gia lãnh đạo các cuộc đấu tranh của tù chính trị chống đàn áp và cải thiện chế độ nhà tù. Đồng thời, duy trì tổ chức tuyên truyền, học tập lý luận cách mạng nâng cao trình độ nhận thức của tù chính trị, góp phần đào tạo cán bộ trung kiên cho Đảng. Những năm trước Cách mạng Tháng Tám, đồng chí trực tiếp làm Bí thư Đảo ủy, là một trong những người lãnh đạo chủ chốt của phong trào đấu tranh của tù nhân ở nhà tù Côn Sơn.
Hơn một tháng sau ngày Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 23/9/1945 tàu Phú Quốc cùng 25 thuyền nhỏ đưa 1.800 tù chính trị về đất liền. Đồng chí Phạm Hùng cùng một số đồng chí trong ban lãnh đạo Đảng ủy đặc biệt nhà tù Côn Sơn đi trên chiếc ca nô do chính tay người thợ máy Tôn Đức Thắng điều khiển trở về đất liền và bắt tay vào cuộc chiến đấu mới. Không một ngày ngơi nghỉ, Đồng chí tham gia ngay vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở miền Nam, Đồng chí tham gia Xứ ủy Nam Kỳ lâm thời. Đầu năm 1946 được cử làm Bí thư Xứ ủy và kiêm Giám đốc Quốc gia tự vệ cuộc.
Đồng chí Phạm Hùng- Nhà lãnh đạo có uy tín lớn của Đảng và Nhà nước
Với tư cách là Bí thư Xứ ủy và Giám đốc Quốc gia tự vệ cuộc, Đồng chí Phạm Hùng đã trực tiếp chỉ đạo xây dựng lực lượng công an cách mạng ở Nam Bộ, xây dựng củng cố mặt trận đoàn kết dân tộc, đặc biệt là tăng cường công tác xây dựng Đảng.
| Thế hệ măng non tỉnh Vĩnh Long nghe kể về cuộc đời hoạt động vì nước, vì dân của bác Phạm Hùng. Ảnh: HOÀNG NAM.
|
Đánh giá cao tài năng và những cống hiến to lớn của Đồng chí Phạm Hùng đối với cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Bộ, tại Đại hội toàn quốc lần thứ II của Đảng (1951), Đồng chí được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương– khi thành lập Trung ương Cục Miền Nam (1952) Đồng chí được chỉ định làm ủy viên, sau đó làm phó Bí thư Trung ương Cục Miền Nam.
Trong những năm kháng chiến chống Pháp, Đồng chí đã cùng Xứ ủy Nam Bộ và Trung ương Cục Miền Nam vận dụng sáng tạo đường lối của Đảng vào điều kiện cụ thể Nam Bộ, cuộc kháng chiến không ngừng đẩy mạnh và vùng giải phóng ngày càng được mở rộng, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của cả nước trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
Khi Hiệp định Genève về Việt Nam được ký kết, những năm 1954-1955, Đồng chí được phân công làm Trưởng đoàn Quân đội Nhân dân Việt Nam trong ban liên hiệp đình chiến Nam Bộ và làm Trưởng phân đoàn liên lạc Quân đội nhân dân Việt Nam cạnh Ủy ban Quốc tế tại Sài Gòn. Năm 1956 tại Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II), Đồng chí được bầu làm Ủy viên Bộ Chính trị, cũng năm này được phân công làm Trưởng ban thống nhất Trung ương và những năm sau đó Đồng chí được phân công giữ những trọng trách của Đảng và Nhà nước như Bộ trưởng phủ Thủ tướng, Ủy viên Bộ Chính trị - Ban Bí thư Trung ương Đảng và là Phó Thủ tướng Chính phủ. Khi Đồng chí Nguyễn Chí Thanh, Bí thư Trung ương Cục từ trần Đồng chí Phạm Hùng được Bộ Chính trị chỉ định làm Bí thư Trung ương Cục Miền Nam. Trải qua gần 8 năm làm Bí thư Trung ương Cục và Chính ủy các lực lượng vũ trang quân Giải phóng trong thời kỳ chống Mỹ, cứu nước với cương vị là người lãnh đạo cao nhất trên chiến trường miền Nam, Đồng chí Phạm Hùng luôn luôn quan tâm theo dõi và chỉ đạo sát sao phong trào cách mạng miền Nam, trong đó đặc biệt là ở thành phố Sài Gòn- Chợ Lớn.
Ngay trong năm 1968, Đồng chí Phạm Hùng và Thường vụ Trung ương Cục đã ra những chỉ thị cấp bách nhằm thực hiện “chủ trương đẩy mạnh phong trào tiến công chính trị công khai ở các thành phố, thị xã”, “thúc đẩy phong trào đấu tranh ở đô thị”, ra Nghị quyết quân sự “đối với các khu trọng điểm ở nội thành Sài Gòn”, Nghị quyết về tổ chức chỉ đạo, kế hoạch tổng công kích; tổng khởi nghĩa khu Sài Gòn- Chợ Lớn”. Tính từ cuối năm 1968 đến hạ tuần tháng 4 năm 1975, dưới sự chỉ đạo của Đồng chí Bí thư Phạm Hùng, Trung ương Cục đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, công văn, công điện nhằm chỉ đạo phong trào đấu tranh của quần chúng trong đô thị, xác định rõ thành thị là một trong ba vùng chiến lược của cách mạng miền Nam và có vị trí quyết định về chiến lược để giành thắng lợi cuối cùng.
Mùa Xuân năm 1975, sau khi chiến dịch Tây Nguyên và chiến dịch Huế- Đà Nẵng kết thúc thắng lợi, thời cơ giải phóng hoàn toàn miền Nam đã đến. Ngày 25/3/1975, Bộ Chính trị Trung ương Đảng chủ trương tập trung nhanh nhất lực lượng để giải phóng Sài Gòn. Chiến dịch giải phóng Sài Gòn vinh dự mang tên Chiến dịch Hồ Chí Minh do Đồng chí Phạm Hùng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Cục Miền Nam làm Chính ủy, Đại tướng Tổng tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng làm Tư lệnh cùng với đại diện Bộ Chính trị- đồng chí Lê Đức Thọ và Đồng chí Phạm Hùng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân 2 miền Nam- Bắc giao phó.
Sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng, Đồng chí được tiếp tục bầu là Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ kiêm Bộ trưởng Bộ Nội vụ (Bộ Công an ngày nay). Tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa VIII (6/1987) Đồng chí được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng cho đến khi qua đời (1988).
Đồng chí Phạm Hùng- Người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Cuộc đời và sự nghiệp của Đồng chí Phạm Hùng là một tấm gương của người cộng sản chân chính, tỏa sáng những đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, một học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. 76 năm tuổi đời, 60 năm hoạt động cách mạng liên tục đồng chí Phạm Hùng được Đảng và nhân dân giao giữ nhiều trọng trách lớn lao. Dù trong những điều kiện khó khăn phức tạp của đất nước, Đồng chí Phạm Hùng vẫn luôn thể hiện bản lĩnh của một nhà lãnh đạo có tầm chiến lược và giàu kinh nghiệm, luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, sự nghiêm túc mẫu mực, luôn chăm lo giữ gìn đoàn kết thống nhất trong Đảng, đem hết nhiệt huyết và trí tuệ phục vụ cho Đảng, cho nhân dân.
Trong cuộc đời hoạt động cho Đảng, vì dân của mình, Đồng chí Phạm Hùng luôn gắn liền với sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, với các sự kiện trọng đại của cách mạng Việt Nam trong thế kỷ 20. Dù bất cứ nhiệm vụ nào, khó khăn gian khổ đến đâu Đồng chí cũng không từ nan và hoàn thành xuất sắc, cống hiến trọn đời cho sự nghiệp giành độc lập, tự do, bảo vệ và xây dựng đất nước. Đồng chí xứng đáng là người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đồng chí Phạm Hùng- Người con kiên trung của quê hương Vĩnh Long
| Năm 2004, tỉnh Vĩnh Long hoàn thành việc xây dựng Khu tưởng niệm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Hùng. Lãnh đạo Đảng, Chính phủ và lãnh đạo tỉnh Vĩnh Long cắt băng khánh thành khu tưởng niệm. Ảnh: V. HIỂN
|
Đồng chí Phạm Hùng sinh trưởng tại quê hương Vĩnh Long- mảnh đất giàu truyền thống đấu tranh cách mạng. Trải qua hàng trăm năm khai hoang, mở đất, con người nơi đây đã hình thành nên những phẩm chất tốt đẹp: cần cù, chịu thương, chịu khó, tương thân tương ái, hào hiệp. Mỗi người dân Vĩnh Long luôn luôn tỏ rõ ý chí phấn đấu, vượt lên số phận không chịu lùi bước trước khó khăn, thách thức. Con người Vĩnh Long trọng nghĩa, thẳng thắn, cương trực, sẵn sàng chống lại bất công và cường quyền xã hội để bảo vệ lẽ phải, chân lý; sẵn sàng xả thân chống ngoại xâm giữ gìn nền độc lập, thống nhất của Tổ quốc. Chính từ tinh hoa văn hóa truyền thống của quê hương, tinh thần Vĩnh Long là môi trường nuôi dưỡng và góp phần hun đúc nên một nhân cách lớn, một người con kiên trung của quê hương- nhà Cách mạng Phạm Hùng. Đồng thời, chính tấm gương đạo đức sáng ngời, sự nghiệp cách mạng cao cả của Đồng chí Phạm Hùng đã góp phần bồi đắp, tô điểm thêm truyền thống tốt đẹp của quê hương Vĩnh Long.
Kỷ niệm lần thứ 100 năm Ngày sinh của Đồng chí Phạm Hùng, nhà lãnh đạo uy tín, mẫu mực, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người con ưu tú của quê hương, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Vĩnh Long với niềm vinh dự tự hào nguyện học tập và noi gương Đồng chí, ra sức xây dựng tỉnh Vĩnh Long phát triển, Đảng bộ vững mạnh, cuộc sống người dân ngày càng nâng cao, xứng đáng là quê hương cách mạng anh hùng, nơi xuất thân nhiều nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng và Nhà nước.
ĐẶNG THỊ NGỌC THỊNH (Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Long)
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin