Kỳ 2: Thuận lợi chưa từng có nhưng thách thức cũng rất lớn

Nhà báo Thúy Hằng tác nghiệp đa phương tiện khi theo chân BCĐ Phòng chống dịch COVID- 19 của tỉnh Vĩnh Long kiểm tra công tác phòng chống dịch.

(VLO) Thời hiện đại với công nghệ phát triển như vũ bão, cơ sở vật chất đầy đủ, hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện… đã tạo cho người làm báo môi trường làm việc thuận lợi chưa từng có nhưng cũng tạo ra những thách thức mới rất lớn, đòi hỏi người làm báo phải có bản lĩnh để vượt qua.

Thuận lợi nhất từ trước đến nay

Sau khi tách tỉnh Vĩnh Trà, Ban Tuyên huấn tỉnh Vĩnh Long chủ trương ra tờ báo Hòa Bình Thống Nhất, tòa soạn báo đóng tại nhà dân ở xã Tân Long Hội (Mang Thít).

Là 1 trong 3 người về Vĩnh Long làm báo lúc đó, ông Ngô Ngọc Bỉnh (Sáu Kỳ) nhớ lại, lúc đó làm báo trong chuồng gà hoặc trong buồng nhà dân, địch tới thì giấu đồ nghề, trốn xuống hầm bí mật.

Khi đi mua giấy mực phải cải trang, in tờ báo xong thì chở đi phát hành bằng xuồng và giả đi bán hột vịt, rau cải…

Chiến tranh ác liệt, công tác tuyên truyền lúc đó đầy nguy hiểm. Người cán bộ tuyên truyền phải giỏi để ở trong dân thì dân thương và sáng tạo để “tự tay làm đủ thứ việc”.

Đến nay, có thể thấy công nghệ thông tin nói chung và “công nghệ” làm báo đã có những bước tiến rất xa. Ngày nay, người làm báo có nhiều phương tiện hiện đại để tác nghiệp từ “dưới đất” như máy ảnh kỹ thuật số, máy ghi âm, máy vi tính, điện thoại thông minh… đến “trên trời” như flycam, giúp cho ra đời những hình ảnh bao quát từ trên cao hàng kí lô mét mà không cần leo trèo nguy hiểm như trước đây.

Nhờ vậy, rất thuận lợi trong phát hiện đề tài, khai thác thông tin dễ dàng, tiếp cận rất nhiều thông tin đa dạng, nhiều chiều, rút ngắn thời gian truyền tải thông tin và tương tác với độc giả nhanh chóng.

Nhà báo Tấn Anh (Báo Vĩnh Long) cho biết, người làm báo hiện nay ngoài máy ảnh, laptop… giúp làm tin nóng hổi ngay ở “hiện trường” thì chỉ cần chiếc điện thoại thông minh là có thể “làm báo”: ghi nhận thông tin, chụp ảnh, quay phim, đánh chữ…

Tác phẩm báo chí được hình thành nhanh, đăng tải kịp thời và có ngay lượt xem, thích, bình luận, chia sẻ…

Nhà báo Lê Ngọc Thúy- Phó Tổng biên tập Báo Vĩnh Long- nhận định: Cơ sở vật chất đầy đủ, công nghệ hỗ trợ tối đa, được sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời, người làm báo có trình độ cao… nên làm báo ngày nay thuận lợi chưa từng có.

Nhà báo Huỳnh Tấn Phát- Phó Giám đốc Đài Phát thanh- Truyền hình Vĩnh Long cho biết, thuận lợi lớn nhất là sử dụng được công nghệ trong các loại hình báo chí, thể hiện rất rõ đối với báo hình và báo nói- từ khâu sản xuất đến phát sóng đều trang bị, áp dụng được công nghệ.

Trong đó, làm phát thanh không cần đi xa, ở tại chỗ vẫn làm sinh động được. Hiện đài đang đầu tư 3 phòng thu- kết nối qua internet, live streams tương tác với khán giả… Nghĩa là “phát thanh có hình- người làm chương trình tương tác với thính giả” nên tăng tính sinh động.

Truyền hình cũng có nhiều thuận lợi, đặc biệt khi dịch COVID-19 xảy ra càng thấy rõ hiệu quả của công nghệ, có thể làm talkshow với diễn giả bất cứ nơi đâu, người dẫn chương trình, thu hình không cần đi trực tiếp…

“Vừa rồi, Truyền hình Vĩnh Long làm chương trình tết xa quê kết nối được với người Việt Nam ở 7 nước trên thế giới mà không cần đi một nước nào.

Chương trình được làm ngay trong đêm giao thừa, tạo được ấn tượng lớn mà nếu không có công nghệ thì không làm được”- nhà báo Huỳnh Tấn Phát nói.

Thách thức đến từ nhiều phía

Nhà báo Tấn Anh tác nghiệp viết bài về những người lo “hậu cần” cho thành phố sáng, xanh.

Tác nghiệp đưa tin cùng lúc 3 thể loại gồm: tin ảnh, tin văn bản và tin truyền hình, nhà báo Thúy Hằng (Cơ quan thường trú Thông tấn xã Việt Nam tỉnh Vĩnh Long) cho biết, vừa đeo máy ảnh, ôm chân máy và cầm máy quay nên thao tác liên tục và dùng hết giác quan để thu thập thông tin.

“Bấm máy quay rồi buông đó, lấy máy ảnh chụp liền, quay lên lia máy quay thay đổi khung hình. Không thể ghi sổ nên phải ghi âm hoặc lúc thu phát biểu thì trao đổi nhiều để lấy thông tin, về nghe lại”.

Tin thời sự sáng thì đầu giờ chiều gửi, tin chiều thì tối gửi. Nếu một ngày có chừng 2 sự kiện- làm 6 tin thì không nghỉ trưa, làm tới 20- 21 giờ.

Nhà báo Tấn Anh trăn trở: “Thông tin thời nay rất dễ “bùng nổ” nên tạo cho người làm báo một áp lực lớn, vừa phải nhanh, vừa phải linh động kiểm chứng nguồn tin cho chính xác nên đôi khi quá sức”.

Một tác phẩm báo chí sau khi được đăng tải thì còn cần thăm dò như ăng ten phải rà đủ đài để biết được mức độ quan tâm của độc giả.

Theo nhà báo Lê Ngọc Thúy, làm báo thời hiện đại có rất nhiều thách thức, trong đó có cả thách thức từ sự “quá thuận lợi”.

“Một sự việc xảy ra, người làm báo dù không có mặt nhưng vẫn tiếp cận được thông tin như thể đang có mặt.

Đó là thuận lợi nhưng cũng chính vì không đến tận nơi, gặp trực tiếp… nên thiếu cảm xúc, dễ dẫn đến chủ quan, võ đoán”- nhà báo Lê Ngọc Thúy phân tích.

Cùng với đó, việc có quá nhiều thông tin nhưng thật giả, hay dở lẫn lộn khiến người làm báo gặp khó trong xử lý, ảnh hưởng cả về số lượng và cả chất lượng. Chưa kể, cạnh tranh thông tin giữa báo chí với nhau và báo chí với mạng xã hội gây áp lực thời gian cho người làm báo.

Đồng ý kiến này, nhà báo Huỳnh Tấn Phát cho rằng, chỉ riêng từ mạng xã hội, người nhà báo có thể nắm nhiều thông tin, kết nối, xác minh bằng nhiều cách khác nhau, từ đó có nhiều đề tài tốt.

Tuy nhiên, thuận lợi đó không tốt hoàn toàn vì không đến tận nơi để mắt thấy, tai nghe… dễ dẫn đến mắc bẫy, chủ quan, đưa thông tin sai lệch, không có chiều sâu và thiếu cảm xúc.

“Công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, mở mạng xã hội ra là đầy rẫy thông tin nhưng thật giả lẫn lộn. Như vậy, báo chí có trách nhiệm làm rõ những thông tin đó để định hướng dư luận. Tôi cho rằng đây là thách thức rất lớn”- nhà báo Huỳnh Tấn Phát nói.

Nhà báo Huỳnh Tấn Phát nhấn mạnh, về mặt nội dung và tư tưởng, phải thể hiện được sự việc hết sức trung thực và tích cực, phải góp phần đấu tranh chống luận điệu xuyên tạc của những phần tử chống đối trong xã hội, giúp xã hội tốt đẹp hơn.

Kỳ cuối: Luôn giữ cho “mắt sáng, lòng trong, bút sắc”

Bài, ảnh: TUYẾT HIỀN- XUÂN TƯƠI