"Pháp luật" và "luật pháp"- dùng như thế nào cho đúng?

Trong một tài liệu giải thích về pháp luật, một cơ quan văn hóa nọ có viết: “Mọi công dân đều phải tuân theo pháp luật về trật tự an toàn xã hội, nhất là trật tự an toàn công cộng. Mặt khác, cần nâng cao cảnh giác và phải thi hành nghiêm chỉnh pháp luật về việc giữ gìn bí mật Nhà nước, bí mật công tác,…”.

Trong đoạn văn bản trên, từ “pháp luật” cả 2 lần đã bị dùng không đúng chỗ. Lẽ ra trong ngữ cảnh đó phải dùng từ “luật pháp” mới đúng. Bởi vì, từ “pháp luật” (với từ tố pháp đứng trên) thường được dùng để chỉ khái niệm chung, còn từ “luật pháp” (với từ tố luật đứng trước) được dùng để chỉ một ý niệm cụ thể.

Ví dụ: Thông thường, người ta nói: “Sống và làm việc theo pháp luật”. “Mọi công dân đều phải tuân theo pháp luật” hoặc “Học sinh ở nhà trường cũng cần phải được giáo dục về pháp luật”, chứ người ta không nói (chí ít trong các văn bản viết): “Sống và làm việc theo luật pháp”, “Mọi công dân đều phải tuân theo luật pháp”, hoặc “Học sinh ở nhà trường cũng cần được giáo dục về luật pháp”.

Song người ta lại nói: “Mọi công dân đều phải tuân theo luật pháp về trật tự an toàn xã hội”, “Mọi công dân đều phải thi hành nghiêm chỉnh luật pháp về việc giữ gìn bí mật Nhà nước, bí mật công tác…, hoặc “Học sinh ở nhà trường phổ thông cũng cần có những hiểu biết tối thiểu về một số luật pháp thông thường”.

Không thể nói: “Pháp luật về trật tự an toàn xã hội”, “Pháp luật về việc giữ gìn bí mật Nhà nước”, hoặc “Các pháp luật thông thường của Nhà nước”, v.v… như văn bản giải thích pháp luật ở trên đã viết.

Nói tóm lại, để phân biệt rõ sắc thái ngữ nghĩa của 2 từ “pháp luật” và “luật pháp”, chúng ta hãy xem xét chúng trong ngữ cảnh sau: “Người công dân sống và làm việc theo pháp luật là người công dân- bất kể trong sinh hoạt hàng ngày hay trong công tác- luôn luôn nghiêm chỉnh tuân theo các luật pháp đã được Nhà nước ban hành”.

Rõ ràng 2 từ “pháp luật” và “luật pháp” trong câu trên đây không thể đổi chỗ cho nhau được.

Hoàng Nguyễn