Lo lắng vì cống, đập xuống cấp

Lúa Thu Đông ngoài đồng sắp trổ, nhưng nhiều hộ dân ở xã Phú Lộc (Tam Bình) không an tâm sản xuất khi một số cống, đập quan trọng trong xã bị xuống cấp, khó chủ động điều tiết nước. Mùa lũ chính vụ đang đến gần, bà con lo “sức khỏe” của các cống, đập này khó kham nổi.

Cửa cống hở Cầu Đúc đã bị hư hỏng nặng, việc đóng mở cống rất khó khăn.

Cống hở Cầu Đúc (thuộc Ấp 5, xã Phú Lộc- Tam Bình) vắt qua tuyến hương lộ Cái Ngang, giúp điều tiết nước phục vụ sản xuất cho trên 110ha đất lúa. Hơn 1 năm nay, cửa cống đã bị hư hỏng nặng khiến cho việc đóng, mở rất khó khăn.

Ông Trần Văn Bình- Bí thư kiêm Trưởng Ấp 5 cho biết, khi phát hiện cửa cống hư hỏng, địa phương có báo cáo với xã để kiến nghị sửa chữa. Sau đó, ngành chuyên môn cũng đã đến xem xét và cho rằng cửa cống chỉ có thể thay mới chứ không còn khả năng sửa chữa vì một bên cửa cống đã bị hư hỏng nặng.

Quan sát thực tế, mặc dù cửa cống đang đóng nhưng không có tác dụng nữa vì nước vẫn có thể ra vào. Cho nên việc điều tiết nước theo mùa vụ sản xuất hầu như không thể thực hiện được.

Cũng theo ông Trần Văn Bình, ở 2 vụ lúa trước (Đông Xuân và Hè Thu) do không thể điều tiết nước kịp thời nên gây không ít khó khăn cho người dân, nhất là lúc lúa giai đoạn mạ. Để chuẩn bị ứng phó khi mùa lũ tới, người dân nơi đây đã chuẩn bị sẵn cừ, ván để chặn dòng từ bên trong, phòng khi cửa cống không chịu nổi, tràn nước.

Cống hở Cây Điều mặc dù được gia cố, thay mới cửa nhưng vẫn đe dọa sạt lở.

Theo chân ông Trần Văn Bình, chúng tôi đến khu vực đập Ông Cai (cặp tuyến sông Ba Càng- Cái Ngang, thuộc Ấp 5)- đây là khu vực có nguy cơ sạt lở rất cao và khó có thể chịu đựng nổi mùa lũ tới. Sau nhiều lần sạt lở và gia cố tạm, tuyến đường giao thông qua con đập đã bị lõm xuống mà theo ông Bình, nền đất nơi đây rất yếu nên chính quyền địa phương đã đến khảo sát để lên phương án chuẩn bị ứng phó trước mùa lũ.

Cũng nằm trên tuyến hương lộ Cái Ngang, cách không xa cống hở Cầu Đúc, cống hở Cây Điều (thuộc ấp Cây Điều, xã Phú Lộc) cũng đang gặp sự cố về cửa cống.

Ông Nguyễn Minh Tân- Bí thư kiêm Trưởng ấp Cây Điều cho biết, cách đây khoảng 2 năm, cống hở này được gia cố xung quanh và thay cửa cống mới. Tuy nhiên từ khi được thay mới thì độ mở của cửa cống chỉ được khoảng một nửa, chứ không mở ra hoàn toàn như trước đó. Điều này làm tăng áp lực nước và làm thay đổi dòng chảy.

Hiện tại khu vực này có 2 điểm sạt lở mà theo ông Tân, nhiều khả năng do ảnh hưởng từ sự thay đổi dòng chảy sau khi thay cửa cống mới. Hiện một trong 2 đoạn đã được gia cố tạm bằng cừ tre, ván và đắp đất, rải đá lên trên. Riêng đoạn còn lại là đường đan dân sinh đã bị hàm ếch khoét sâu nhưng chưa được gia cố, nếu nước tràn thì khó cầm cự nổi.

Kinh phí gia cố được địa phương tranh thủ từ nguồn tiền bán đồng cho các hộ nuôi vịt chạy đồng. Tính riêng ấp Cây Điều thì số tiền này mỗi năm khoảng 30 triệu đồng được dành ưu tiên tu bổ các công trình cống, đập, đường dân sinh, nhưng chủ yếu là gia cố tạm thời chứ chưa thể kiên cố hóa với nguồn vốn ít ỏi này. Cho nên, hàng năm những điểm xung yếu đều phải gia cố lại.

Ngoài cống hở Cây Điều, trong ấp còn có đập Rạch Mộ, đập Rạch Lá cũng đang có dấu hiệu xói lở đất và không thể đảm bảo cho việc quản lý nguồn nước hiệu quả.

Một khi những cống, đập phía trong gặp trục trặc thì người dân ấp Cây Điều phải vận hành đóng mở 3 tuyến cống cặp sông lớn. Việc vận hành các cống này khó khăn hơn và tốn nhiều công sức, nhưng không còn cách nào khác để đảm bảo điều tiết nguồn nước cho sản xuất.

Mối lo người dân về tình trạng xuống cấp của một số cống, đập trên địa bàn cũng là nỗi băn khoăn của chính quyền địa phương.

Bởi theo ông Tô Văn Tần- Chủ tịch UBND xã Phú Lộc, nguồn kinh phí để gia cố các cống, đập này nằm ngoài khả năng của xã, trong khi đó việc sửa chữa, thay mới một số thiết bị tại các cống hở cần có sự đầu tư, hỗ trợ của cơ quan chuyên môn và cả máy móc của đơn vị thi công mới có thể thực
hiện được.

• ™Bài, ảnh: THÀNH LONG