Ứng xử với mùa nước nổi
Sau 40 năm, căn nhà sàn bề thế của chú Sáu vẫn y vậy, chỉ có cái sân và con đường thì được tôn cao lên, còn lại tất cả các căn nhà lớn nhỏ trong xóm chài này đều đã đổi thay.
Hai Lúa tui muốn nhắc cái mốc 40 năm và căn nhà của chú Sáu là để nhắc lại một sự đổi thay của thời tiết, khí hậu, cũng như sự đổi thay trong cách ứng xử, ứng phó của con người đối với mùa nước nổi.
Đúng 40 năm trước, con nước kinh hoàng năm 1978 nhấn chìm cả cánh đồng lúa thần nông bạt ngàn, con nước làm người dân miền Tây giật mình bởi sự đổi tính nết bất thình lình của mùa nước hiền hòa hàng năm. Nhưng mùa nước năm đó, chỉ mới lé đé sàn nhà của chú Sáu.
Còn năm nay, dù chưa bước qua đỉnh con nước tháng 9 âl mà nước đã ngập sàn nhà chú Sáu lố 5 phân rồi.
Mấy năm gần đây, nông dân đồng bằng mình dần nhận diện sự “biến đổi khí hậu” không còn là cụm từ khoa học xa xôi gì cả, nó đang hiện hữu rất gần và ngày càng diễn ra với tần suất nhặt hơn và mức độ gay gắt hơn.
Nếu hồi xưa, dân cư thưa thớt, kiến trúc nhà cửa vốn thuận theo tự nhiên, tập quán sinh hoạt cũng thuận theo tự nhiên, nên cảm nhận về sự thiệt hại do mùa nước nổi bất thường đem lại là không lớn lắm.
Còn ngày nay thì khác à. Đô thị hóa ngày càng nhiều, công trình kiến trúc hạ tầng giăng giăng khắp chốn, mọi sinh hoạt không thể hưỡn đãi như lối sống thuần nông ngày xưa, nên sự tác động, sự ảnh hưởng của những cơn triều cường là rất lớn.
Do đó, cũng không thể nói đơn giản là quay trở lại lối ứng xử của người xưa với mùa nước nổi, nhưng ngược lại cũng không thể nói một cách cực đoan là xem mùa nước nổi như một yếu tố có hại.
Đã thời gian dài vì mưu sinh, vì còn khó khăn mà chúng ta đành bấm bụng chọn cách ứng xử “chống lũ”, thay vì xem mùa nước nổi là một tài sản.
Vấn đề là cần có cách ứng xử chủ động, văn minh, văn hóa, kế thừa tập quán sống thuận thiên nhiên của người xưa đồng thời biết ứng dụng sáng tạo sao cho phù hợp với hoàn cảnh hiện tại, để có thể giảm thiểu thiệt hại những mùa nước bất thường, cùng với việc khai thác di sản vô giá của mùa nước nổi bình thường hàng năm ở đồng bằng.
Hailua@.com