Vì sao còn trên 50% giấy chứng nhận theo dự án VLAP chưa được chuyển đổi?

Ông Roãn Ngọc Chiến- Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường trả lời chất vấn.

Trả lời những ý kiến và kiến nghị của cử tri tại kỳ họp thứ 15 HĐND tỉnh khóa VIII, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường giải trình một số vấn đề liên quan đến chương trình VLAP.

* Đại biểu chất vấn: Qua phản ánh của cử tri và qua nắm tình hình ở một số địa phương, đến nay còn trên 50% giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất của người dân theo Chương trình VLAP chưa được chuyển đổi. Xin cho biết lý do vì sao? Giải pháp thực hiện như thế nào? Thời gian nào hoàn thành?

Ông Roãn Ngọc Chiến- Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường giải trình như sau: Tổng số thửa toàn tỉnh cần cấp trong phạm vi dự án VLAP là 608.637 thửa. Thời gian qua, sở phối hợp với UBND cấp huyện, đã chỉ đạo tổ chức đăng ký và xét duyệt cho 565.752 thửa đất (đạt 93% số thửa cần cấp).

Tính đến 30/11/2015, tổng số thửa đủ điều kiện cấp đổi theo kết quả đo đạc của dự án là 429.378 thửa (chiếm 76% số thửa đăng ký), trong đó đã tổ chức cấp đổi cho người sử dụng đất là 395.983 giấy, đạt 92% số GCN đã ký. Còn lại 33.395 giấy đã ký nhưng chưa trao đến chủ sử dụng đất.

Lý do chủ sử dụng đất đang vay vốn tại ngân hàng, chưa đổi GCN được do hình thể, kích thước, diện tích trên GCN mới có thay đổi so với GCN cũ. Ngoài ra, một số chủ sử dụng đất đi vắng hoặc xâm canh hoặc chưa đến nhận giấy và GCN mới được cấp thẩm quyền ký xong đang phát hành thư mời.

Về số lượng các trường hợp chưa đủ điều kiện cấp đổi và nguyên nhân là tổng số thửa chưa đủ điều kiện cấp đổi theo kết quả đo đạc của dự án VLAP là 136.374 thửa (chiếm 24% tổng số thửa đã đăng ký), trong đó phân theo từng dạng như sau: chuyển quyền sử dụng (chuyển nhượng, thừa kế, cho tặng...) chưa làm thủ tục chiếm 49,04% số trường hợp chưa đủ điều kiện; chuyển quyền kết hợp chuyển mục đích sử dụng đất, chưa làm thủ tục chiếm 8,22%; chuyển mục đích sử dụng đất chưa làm thủ tục chiếm 7,92%; lấn chiếm đất công cộng (kinh, rạch, lộ…) chiếm 17,27%; đất trong tuyến dân cư vùng lũ (không được cấp GCN và chuyển nhượng trong thời hạn 10 năm tính từ lúc giao đất) chiếm 0,66%; lý do khác (đang tranh chấp, đã có quyết định thi hành án, thu hồi đất hoặc vắng chủ thường xuyên…) chiếm 16,89%.

Hiện nay để thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND cấp huyện cũng đã có ban hành văn bản chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường kết hợp UBND cấp xã lập kế hoạch thực hiện công tác cấp đổi GCN và hướng dẫn người dân bổ sung các thủ tục.

Tuy nhiên, tiến độ triển khai vẫn còn chậm do các nguyên nhân sau: người dân đã được cấp GCN lần đầu và hiện vẫn sử dụng GCN này (giấy đỏ) để thực hiện các quyền nên ít quan tâm đến việc cấp đổi lại GCN.

Đối với những trường hợp có nhận chuyển nhượng, cho tặng, chuyển mục đích sử dụng sang đất ở chưa làm thủ tục... thì phải đổi GCN mới (giấy hồng cánh sen). Khi đến thực hiện cấp đổi GCN, người sử dụng đất phải bổ sung một số thủ tục đất đai theo quy định như hợp đồng cho tặng, chuyển nhượng và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính thì người dân không tiếp tục đến làm thủ tục nữa (mặc dù UBND cấp xã đã mời nhiều lần và có hướng dẫn việc ghi nợ nếu không có khả năng thực hiện nghĩa vụ tài chính ngay). Nhiều trường hợp không cung cấp được hợp đồng chuyển nhượng do bên bán không còn ở địa phương.

Đối với trường hợp thừa kế, nhiều trường hợp người đồng thừa kế theo pháp luật không có ở địa phương và cũng không lập thủ tục từ chối thừa kế theo quy định nên không thể hoàn thành thừa kế. Do người dân trong quá trình sử dụng đất có lấn kinh rạch, đường đi… vì vậy cần phải có thời gian để các cơ quan có thẩm quyền xác nhận phần diện tích lấn chiếm.

Phần lớn các chủ sử dụng đất đang thế chấp, tín chấp GCN tại các cơ quan tín dụng, khi cấp đổi GCN do có thay đổi về diện tích, hình thể, loại đất… nên ngân hàng còn lúng túng trong việc đổi GCN theo phương thức “ba bên” mà chỉ khi chủ sử dụng đất thanh toán nợ xong mới trả GCN về cho chủ sử dụng đất thực hiện thủ tục cấp đổi.

Về giải pháp khắc phục tới và thời gian hoàn thành, để khắc phục những tồn tại, hạn chế trên, UBND tỉnh đã có Công văn số 2799 chỉ đạo UBND cấp huyện và Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp thực hiện các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện.

Tuy nhiên, có thể thấy việc cấp đổi GCN theo dự án VLAP hiện nay phụ thuộc nhiều vào sự phối hợp của người sử dụng đất. Để đẩy nhanh tiến độ, sở tiếp tục phối hợp với UBND cấp huyện tăng cường công tác tuyên truyển giải thích với người dân về những lợi ích trong việc cấp đổi GCN cũng như hướng dẫn bổ sung các thủ tục theo hướng đơn giản nhưng đúng quy định pháp luật.

Đối với những trường hợp phải bổ sung thủ thục chuyển quyền, chuyển mục đích sử dụng đất, UBND cấp huyện chỉ đạo giao chỉ tiêu cho UBND cấp xã phối hợp cơ quan chuyên môn hướng dẫn để người dân bổ túc hồ sơ chuyển nhượng, cho tặng, thừa kế, trong đó áp dụng ngay quy định tại Điều 82, Nghị định số 43 của chính phủ để xử lý đối với trường hợp đã chuyển quyền nhưng chưa thực hiện thủ tục theo quy định.

Đối với những trường hợp lấn chiếm đất, chuyển mục đích sử dụng chưa làm thủ tục (trước ngày 1/7/2014) nhưng hiện trạng sử dụng đất phù hợp với quy hoạch thì không phải lập thủ tục trình UBND cấp huyện ban hành quyết định giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất mà thực hiện theo quy định tại khoản 3, Điều 22 của Nghị định số 43.

Đối với GCN đã in, được cấp thẩm quyền ký nhưng chưa trao cho chủ sử dựng đất, UBND huyện- thị- thành phố chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND cấp xã, tổ chức tín dụng tại địa phương trao GCN cho chủ sử dụng đất đảm bảo đúng theo quy định của pháp luật về đất đai. Trường hợp người sử dụng đất không có khả năng nộp nghĩa vụ tài chính thì hướng dẫn người sử dụng đất có đơn xin ghi nợ nghĩa vụ tài chính.

Về thời gian hoàn thành, dự kiến cuối năm 2016 sẽ cơ bản hoàn thành công tác cấp đổi GCN cho 90% số thửa đất cần cấp tại 5 huyện- thị (TX Bình Minh; các huyện: Bình Tân, Tam Bình, Trà Ôn, Vũng Liêm). Riêng 2 huyện Long Hồ, Mang Thít và TP Vĩnh Long, thời gian hoàn thành đến quý II/2017.

Bài, ảnh: THANH TÂM- CẨM HUỆ