Để ĐBSCL không thiếu nước ngọt

Hạn hán, xâm nhập mặn ở ĐBSCL ngày càng gay gắt.

Làm việc với các địa phương ĐBSCL về chủ động ứng phó với nguy cơ hạn, xâm nhập mặn mùa khô năm 2020- 2021, tại Tiền Giang ngày 23/9, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ “bằng mọi cách chúng ta phải bảo đảm nước uống, nước sinh hoạt cho người dân, không để tình trạng thiếu nước ngọt diễn ra”.

Hạn mặn ĐBSCL sẽ tiếp tục gay gắt

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp- PTNT và nhận định của Bộ Tài nguyên- Môi trường cho thấy mùa khô năm 2020- 2021, ĐBSCL có nguy cơ tiếp tục xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn và có thể sẽ còn tiếp tục xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn trong những mùa khô tới do gần 90% nguồn nước về ĐBSCL phụ thuộc bên ngoài lãnh thổ và chịu tác động điều tiết của thủy điện ở thượng nguồn.

Theo Bộ Tài nguyên- Môi trường, các địa phương cần triển khai phương án tăng khả năng trữ lũ, giữ nước ngọt quy mô phù hợp với ĐBSCL nhằm tăng cường trữ nước, điều tiết nguồn nước.

Bộ Nông nghiệp- PTNT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ ưu tiên nguồn lực trong kế hoạch trung hạn 2021- 2025 đầu tư cho công trình thủy lợi để chủ động sản xuất, thích ứng với điều kiện hạn hán, xâm nhập mặn.

Đề nghị các địa phương ĐBSCL theo dõi chặt chẽ tình hình xâm nhập mặn, áp dụng các biện pháp kỹ thuật về thủy lợi và canh tác lúa để hạn chế tác hại do nhiễm mặn; hướng dẫn nông dân chỉ gieo sạ lúa ở những nơi bảo đảm được nguồn nước tưới.

Bộ Nông nghiệp- PTNT cho biết, với tình hình nguồn nước như dự báo, dự kiến diện tích sản xuất vụ Đông Xuân 2020- 2021 cao nhất tổng cộng 1,6 triệu héc ta.

Những vùng có nguy cơ xâm nhập mặn cao (ven biển các tỉnh Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Kiên Giang) với khoảng 400.000ha cần xuống giống sớm để né mặn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho rằng cần có các giải pháp để thích nghi và chủ động ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn có thể xảy ra thường xuyên hàng năm.

Tập trung theo dõi, tính toán, dự báo kịp thời về quy mô, mức độ hạn hán, xâm nhập mặn, đủ tin cậy để phục vụ công tác chỉ đạo, ứng phó.

Tiếp tục đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng, nhất là các công trình cấp bách ứng phó với hạn, mặn; công trình hạ tầng thủy lợi phục vụ chuyển đổi sản xuất nông nghiệp, công trình kiểm soát mặn.

“Thuận thiên” và chủ động

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ chúng ta đã dần hình thành ý thức, kể cả chủ trương, biện pháp cũng như những giải pháp khoa học công nghệ để triển khai, hạn chế thấp nhất hạn mặn.

“Chúng ta cần nhận thức hạn hán, xâm nhập mặn là vấn đề không thể tránh, chỉ có thể hạn chế từ nay phải là câu chuyện bình thường trong đời sống của ĐBSCL.

Nói là nguy cơ nhưng đồng thời cũng xuất hiện những thời cơ nếu biết ứng phó, thích nghi”- Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm “thuận thiên” trong Nghị quyết 120 và cho rằng chúng ta cần sống, sinh hoạt, thích nghi với điều kiện và môi trường mới.

Nhiều nguyên tắc đầu tư, sản xuất kinh doanh được đề ra trong Nghị quyết 120 dựa trên tinh thần ấy. Trong đó, lưu ý các vấn đề mới của thời đại nhưng đồng thời nghiêm túc kế thừa nhiều nghiên cứu rất sâu sắc về ĐBSCL trước đây, từ thời cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt.

Thủ tướng một lần nữa quán triệt tinh thần không để hộ dân nào thiếu nước sinh hoạt; bảo đảm sản xuất trong tình hình mới, giữ được cả sản lượng nông nghiệp, cả lương thực xuất khẩu, cả trái cây và thủy sản tại ĐBSCL, khu vực sản lượng nông nghiệp chiếm trên 50%, lương thực xuất khẩu trên 90%, cây ăn trái và thủy sản 70% cả nước.

Về các biện pháp trước mắt, Thủ tướng nêu rõ, tiếp tục làm tốt công tác truyền thông đến từng hộ gia đình về nguy cơ hạn hán, xâm nhập mặn trong mùa khô để người dân chủ động các biện pháp ứng phó phù hợp. Phát huy tinh thần “4 tại chỗ”, bắt đầu “từ người dân, từ cơ sở là chính”.

Mỗi hộ gia đình, cơ sở sản xuất, kinh doanh, chủ vườn cần chủ động trữ nước ngọt cho sinh hoạt, sản xuất kinh doanh, “tự lo cho mình trước”. Nhà nước tập trung chăm lo, hỗ trợ cho các hộ nghèo, cận nghèo, gia đình khó khăn.

Thường xuyên theo dõi chặt chẽ diễn biến nguồn nước, dự báo đủ tin cậy, thông tin kịp thời về nguồn nước để triển khai các biện pháp ứng phó phù hợp. Thủ tướng cũng yêu cầu cần nghiên cứu, đánh giá cụ thể, khoa học, làm cơ sở đề ra và triển khai đồng bộ các biện pháp cả trước mắt và lâu dài.

Các địa phương tập trung rà soát lại phương án sản xuất nông nghiệp, trong đó cần đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp- PTNT; chủ động kiểm soát mặn, trữ nước ngọt.

Các bộ và địa phương cần nghiên cứu để có các chính sách phù hợp hỗ trợ các hộ nghèo, hộ gia đình khó khăn xây bể trữ nước cho sinh hoạt.

Bài, ảnh: LÝ AN