Chuyện cái gà mên
Bây giờ mà nói cái gà mên chắc lứa tuổi 9X trở đi sẽ khó mà biết được. Gà mên hay còn được gọi là cà mên, gà mèn,… tùy theo từng vùng miền, bởi có lẽ từ này được mượn của tiếng Pháp là “gamellle”.
Hồi tôi còn nhỏ, mỗi khi thấy má xách cái gà mên 3 ngăn bằng nhôm được lau chùi sáng bóng là mừng húm, vì biết thế nào cũng được ăn hủ tiếu. Đây thường là những dịp “trọng đại” của gia đình, như ba được lên lương hoặc anh chị đi học được phần thưởng. Quan trọng và thú vị như vậy nên anh bạn tôi có “bệnh ghiền” nho nhỏ là cứ hễ đi siêu thị thấy gà mên đẹp là anh đòi mua, nói thấy xách gà mên đi mua hủ tiếu, nó… sang làm sao!
Giờ chúng tôi thường nửa đùa nửa thật, rằng sau thời kỳ đồ đá, đồ đồng, tương lai sẽ “gọi tên” đây là thời kỳ đồ nhựa. Bởi nhựa đang có mặt khắp nơi trong cuộc sống. Nhựa đương nhiên là thành tựu của nhân loại. Nhựa đã thay thế được tre, gỗ để làm rổ rá, tủ giường, bàn ghế,… thay thế cả gốm sứ, kim loại để có mặt trong từng cái chén, cái ly cho đến máy tính, ô tô, máy bay…
Nhưng đồng thời, ở một khía cạnh khác, nhựa- ny lông đang đặt ra nhiều vấn đề khiến chúng ta đau đầu không kém, như vấn đề rác thải từ nhựa dùng một lần. Giờ đây, cháo, phở, hủ tiếu nóng hổi vẫn được đựng trong túi ny lông, hộp xốp, ly nhựa để bán cho thực khách (trong đó, không ít là sinh viên, học sinh).
Như dịp tết rồi, nhiều bà nội trợ đã “cảm thấy khủng khiếp” với số lượng túi ny lông mang về nhà rồi trở thành rác thải sau những buổi chợ tết. Rồi hộp nhựa đựng kẹo mứt, chai nước, ly chén dùng một lần trong các chuyến du xuân…
Và, phải kể đến những món tết như chả lụa, chả hoa, nem, bì,… tất cả đều được gói bằng túi ny lông (nhiều lớp), cột bằng dây thun hoặc dây ny lông và đưa vào nồi đun nấu hàng trăm độ C trong vài giờ liền. Chuyện gì sẽ xảy ra… chưa biết, nhưng trước hết, những món tết ngon lành lẽ ra được gói đựng trong lá chuối, lá dừa, được cột bằng sợi lạt mềm mại vừa đúng Tết cổ truyền vừa an toàn thực phẩm… đã không còn nữa.
Cũng như nhiều người nội trợ khác, tôi chưa biết nếu không dùng túi ny lông, hộp nhựa thì… làm sao cho tiện? Nhưng thói quen “nhựa tiện lợi” đang gây hại cho sức khỏe và rác thải nhựa đang tổn hại đến môi trường… Tôi bỗng nhớ cái gà mên!
PHƯƠNG