Thận trọng nhưng không quá lo ngại
Tại hội thảo nhận diện và giải pháp quản lý sâu keo mùa thu tổ chức tại Vĩnh Long mới đây, các chuyên gia cho rằng tuy là đối tượng rất khó phòng trừ nhưng sâu keo mùa thu chỉ gây hại nặng khi mật độ cao. Thực tế cho thấy sâu keo mùa thu dễ nhận biết và dễ dàng tiêu diệt nếu được phát hiện sớm.
 |
| Sâu keo mùa thu nguy hiểm nhưng vẫn có thể quản lý tốt nếu được phát hiện sớm. |
Không quá lo ngại
Theo Cục Bảo vệ thực vật (BVTV), sâu keo mùa thu xuất hiện tại Việt Nam từ giữa tháng 4/2019. Đến tháng 7/2019, có 12/19 tỉnh- thành tại Nam Bộ như: TP Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Long An, Đồng Nai, Hậu Giang, Vĩnh Long,... bùng phát sâu keo mùa thu.
Đến nay, tại các tỉnh- thành phía Nam, sâu keo mùa thu đã gây hại trên 656ha. Hiện diện tích trồng bắp toàn vùng khoảng 30.650ha.
Tính đến ngày 18/7/2019, diện tích hiện nhiễm ngoài đồng là 462,2ha. Riêng tại Vĩnh Long, trong tổng số khoảng 100ha bắp của tỉnh đã có trên 50ha bị sâu keo mùa thu tấn công.
Qua đánh giá thì sâu keo mùa thu là đối tượng rất khó phòng trừ nhưng chỉ gây hại nặng khi mật độ cao sâu keo có khả năng di trú xa, nhất là di trú theo gió. Sâu keo có thể phòng trừ bằng thuốc BVTV. Tuy nhiên, thuốc chỉ có hiệu quả cao khi sâu ở tuổi 1- 3, tuổi 4- 6 sâu không chết.
Vì vậy, sâu nhanh chóng kháng thuốc khi nông dân phun thuốc nhiều lần. Sâu non có thể gây hại khi bắp từ 2- 3 lá non, hạt đông sữa nhưng tập trung ở giai đoạn bắp từ 3- 7 lá.
Theo PGS, TS Lê Văn Vàng- Trưởng Khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng (ĐH Cần Thơ), trong điều kiện ấm, 1 con ngài cái có thể đẻ từ 6-10 ổ trứng.
Mỗi ổ từ 100- 300 trứng. Ngài cái sau khi giao phối thường bị hấp dẫn mạnh bởi các hợp chất dễ bay hơi từ cây bắp, ánh sáng đen. Đây là loài di cư hàng năm ở Mỹ.
Theo khuyến cáo từ FAO thì cây bắp có thể bù đắp do sâu keo mùa thu gây ra. Ở mật số cao, mất năng suất từ 10- 20%. Năng suất giảm rất ít khi có ít hơn 25% số cây bị hại.
ThS Lâm Thị Mỹ Nương- Phó Giám đốc Trung tâm BVTV phía Nam- cho rằng đừng quá lo ngại đối với loại dịch hại này nếu có biện pháp quản lý và hướng đi đúng.
Giải pháp canh tác vẫn là giải pháp quan trọng nhất. Kế đến là giải pháp vật lý thủ công, cắt tỉa, sử dụng bẫy, bã để quản lý đối tượng dịch hại này. Thuốc BVTV là giải pháp cuối cùng sau khi đã sử dụng tất cả các giải pháp trên. Việc áp dụng các biện pháp này chặt chẽ thì việc quản lý sâu hại mới bền vững.
Thận trọng khi can thiệp thuốc BVTV
Thông tin về biện pháp phòng trừ sâu keo mùa thu trong thời gian tới, ThS Lâm Thị Mỹ Nương cho biết thêm, trước mắt, cần tăng cường công tác tập huấn, hướng dẫn nông dân nhận biết và biện pháp phòng trừ sâu keo.
Khuyến cáo áp dụng các biện pháp sinh học như nhân thả ong mắt đỏ và bọ đuôi kìm. Ở giai đoạn bắp còn nhỏ, trứng sâu được đẻ thành ổ chủ trên mặt lá, dễ dàng phát hiện và tiêu hủy bằng cách bẻ bỏ. Dùng bẫy diệt sâu trưởng thành, phun trừ sâu non nhỏ tuổi.
Ngành nông nghiệp các địa phương cần theo dõi, nắm sát các diện tích nhiễm sâu keo để có biện pháp xử lý thích hợp. Khi mật độ cao, có thể tạm thời sử dụng 4 hoạt chất để phòng trừ như: Bacillus thuring giensis, Indoxacrad, Spinetoram, Lufennuron.
Áp dụng biện pháp phòng trừ sâu keo theo quy trình kỹ thuật của Cục BVTV. Cục BVTV cũng đã khuyến cáo các doanh nghiệp đăng ký thuốc BVTV phòng trừ sâu keo mùa thu, ưu tiên thuốc sinh học.
Về lâu dài, cần nghiên cứu đánh giá khả năng ứng dụng và biện pháp phòng trừ nhập nội, nhân nuôi loài thiên địch có hiệu quả kiểm soát sâu keo mùa thu. Các địa phương cần áp dụng quản lý sâu keo bằng biện pháp IPM, trong đó lấy sinh học làm nòng cốt.
Hiện Viện Lúa ĐBSCL cũng đang nghiên cứu một chế phẩm sinh học 3M (nấm xanh) trong điều kiện ngoài đồng, bước đầu có tín hiệu khả quan, thấy diệt được sâu non, một phần sâu trưởng thành. Ngoài ra, nấm còn ký sinh trên con ngài giúp giảm vật chủ lây lan sâu keo.
Ông Nguyễn Văn Liêm- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp- PTNT mong muốn trong thời gian tới, các cơ quan nghiên cứu tiếp tục phối hợp với tỉnh Vĩnh Long để tìm ra giải pháp tốt nhất để quản lý sâu keo mùa thu, khống chế không để thiệt hại, bảo vệ sản xuất.
Ông cũng chỉ đạo ngành trồng trọt và BVTV tiếp tục tập huấn tuyên truyền hỗ trợ các địa phương, đặc biệt là giúp nông dân nhận diện được loại sâu hại này để có biện pháp quản lý phù hợp, thay đổi tập quán sản xuất, tránh lạm dụng thuốc BVTV trong việc phòng trừ sâu keo mùa thu.
|
Quản lý sâu keo mùa thu Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV, để quản lý, phòng trị sâu keo mùa thu, cần áp dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp trên cây trồng. Theo đó, biện pháp canh tác: Làm đất, phơi đất khô để ấu trùng, nhộng trong đất chết hoặc dễ bị thiên địch tiêu diệt. Làm sạch cỏ dại xung quanh vườn trồng bắp để hạn chế nơi trú ẩn của sâu. Trồng luân canh, xen canh để giảm mật số sâu hại trước khi trồng vụ mới, gián đoạn nguồn thức ăn và xua đuổi sâu hại. Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng, chú ý giai đoạn bắp 3- 6 lá để phát hiện ổ trứng, ngắt tiêu hủy. Biện pháp sinh học: Hạn chế sử dụng hóa chất, thuốc BVTV để bảo vệ thiên địch của sâu keo mùa thu. Tăng cường sử dụng chế phẩm nấm xanh, nấm trắng, vi khuẩn Bt, vi rút NPV để phun trừ khi sâu tuổi nhỏ. Nhân thả ong ký sinh trứng (ong mắt đỏ,…), các loại bắt mồi ăn thịt như bọ đuôi kìm để kiểm soát sâu non mới nở- tuổi nhỏ. Biện pháp bẫy, bã nhằm diệt con trưởng thành: Bẫy bã, bẫy đèn: Sử dụng bẫy dính màu vàng có pheromone giới tính, bẫy bã chua ngọt hoặc bẫy đèn để diệt con trưởng thành. Bẫy cây trồng: Trên cánh đồng trồng bắp, trồng một số diện tích cỏ voi, bắp nếp sớm hơn với thời vụ chung để dẫn dụ con trưởng thành đến đẻ trứng. Sử dụng bẫy diệt trưởng thành, ngắt ổ trứng và phun trừ sâu non trên các diện tích bẫy cây trồng. Biện pháp hóa học: Sâu keo mùa thu có khả năng kháng thuốc rất cao. Sử dụng các hoạt chất thuốc BVTV được phép sử dụng như Bacillus thuringiensis, Spinetoram, Inoxacarb, Iufenuron… để phun trừ khi sâu non đa số ở tuổi 1- 3 (giai đoạn bắp 3- 6 lá), nên phun vào sáng sớm hoặc chiều tối, sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc “4 đúng”. |
Bài, ảnh: THÀNH LONG