Tìm chỗ đứng cho gạch không nung

Được biết đến là vật liệu xây của tương lai, gạch không nung sẽ thay thế dần gạch nung truyền thống. Dòng sản phẩm thân thiện môi trường này cần xây dựng được vị trí vững chắc trên thị trường vốn nhiều tiềm năng và còn khá mới mẻ này.

Gạch không nung cũng không tránh khỏi những khó khăn khi mới bắt đầu thâm nhập thị trường.

Vượt rào cản

Loại vật liệu xây dựng này có nhiều tính năng ưu việt như cách âm, cách nhiệt tốt, tận dụng được phế thải của ngành công nghiệp nhiệt điện, thân thiện với môi trường... Tuy nhiên, giống như tất cả các loại sản phẩm khác khi mới bắt đầu thâm nhập vào thị trường, gạch không nung cũng không tránh khỏi tâm lý dè chừng, nghi hoặc của khách hàng.

Theo Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam, gạch không nung có 3 chủng loại chính gồm: gạch block, gạch bê tông khí chưng áp AAC và gạch bê tông bọt. Ngoài ra là một số loại vật liệu xây không nung khác nhưng số lượng không đáng kể. Tuy khác nhau về thành phần nguyên liệu cũng như cách thức sản xuất, nhưng các loại sản phẩm này đều có chung những ưu điểm như giảm giá thành từ 6- 8%, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, giảm chi phí kết cấu nền móng, tiết kiệm năng lượng…

Mỗi dòng sản phẩm không nung có những ưu thế riêng. Ví như gạch AAC hay bê tông bọt do có khối lượng nhẹ nên giúp làm giảm chi phí cho kết cấu nền móng, kết cấu khung dầm. Trong khi đó, gạch block lại “ăn điểm” nhờ những lợi thế riêng như cường độ chịu lực cao, gần gũi với người sử dụng vì dùng vữa xây trát thông thường, giá thành rẻ hơn từ 10- 20% so với gạch nung.

Có nhiều tính năng ưu việt, gạch không nung đã qua bước gian nan ban đầu để dần chinh phục người sử dụng. Bên cạnh số lượng các công trình xây bằng gạch không nung ngày càng nhiều, chuyển biến tích cực của thị trường sản phẩm này còn biểu hiện qua sự xuất hiện của nhà sản xuất, các công ty thương mại, đại lý phân phối sản phẩm.

Ông Võ Thanh Phong- Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng- Thương mại Phong Dinh (xã Tân Phú- Tam Bình) cho biết: Doanh nghiệp đã đầu tư dây chuyền sản xuất gạch xi măng cốt liệu, công suất 34 triệu viên/năm. Đến nay, doanh nghiệp đã có sản phẩm bán ra thị trường và được thị trường chấp nhận. Hiện sản phẩm được tiêu thụ tại các tỉnh như Vĩnh Long, Cần Thơ, Trà Vinh, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Đồng Tháp, Hậu Giang…

Còn theo ông Vũ Khắc Hưởng- phụ trách kinh doanh Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Tân Hải Long (Khu công nghiệp Hòa Phú), hiện đầu ra của sản phẩm khá ổn định, sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó có khi không đủ sản phẩm để cung cấp cho khách hàng. Thị trường tiêu thụ ổn định và được mở rộng cả trong và ngoài tỉnh. Bên cạnh các công trình sử dụng vốn ngân sách thì hiện nay sản phẩm gạch không nung của doanh nghiệp cũng đã tiếp cận được với một số công trình dân dụng như xây dựng tường rào, tường vây, tường trang trí với khoảng 10- 15% sản lượng.

Tìm chỗ đứng

Đầu tư công nghệ hiện đại, khẳng định chất lượng, uy tín góp phần tạo chỗ đứng cho sản phẩm gạch không nung.

Đánh giá của Bộ Xây dựng, mặc dù Nhà nước đã ban hành một loạt chính sách khuyến khích, các doanh nghiệp đã chủ động, tích cực đầu tư, tuy nhiên việc tiêu thụ gạch không nung bước đầu bộc lộ một số trở ngại.

Đầu tiên là sự phát triển không đồng đều trong thị trường này. Theo tổng hợp của Bộ Xây dựng, gạch không nung block, nhờ chất lượng tốt và giá thành cạnh tranh, đang tiêu thụ rất tốt với sản lượng bán ra đạt khoảng 85- 90% lượng sản xuất. Trong khi đó, tình hình tiêu thụ gạch nhẹ, đặc biệt là gạch AAC còn hạn chế, chỉ tiêu thụ được 50- 60% sản lượng do giá thành cao hơn gạch đất sét nung khoảng 20- 25%.

Làm việc tại Vĩnh Long mới đây, bà Đỗ Thị Minh Trâm- Phó cục trưởng Cục Công nghiệp địa phương cho rằng, hiện người dân vẫn còn e ngại do chưa hiểu đúng và chưa tin tính năng, tác dụng của gạch không nung. Sản phẩm gạch không nung đến nay vẫn còn khá xa lạ, kể cả sự hoài nghi của người tiêu dùng cho nên cần có những bước đi thích hợp trong việc tìm kiếm thị trường trên cơ sở uy tín và chất lượng sản phẩm.

Một số doanh nghiệp sản xuất than rằng giá thành cũng là một yếu tố cản trở. Gạch đất nung vẫn đang phát triển khó kiểm soát, giá thành nguyên liệu rẻ vì không bị đánh thuế tài nguyên, tiền mua đất nguyên liệu rẻ... Hiện chỉ có một số loại gạch block kích thước lớn, lỗ rỗng mới có ưu thế về giá, các loại gạch block đặc và đặc biệt là gạch nhẹ thì giá thành vẫn cao hơn gạch đất nung.

Một nguyên nhân khác là do doanh nghiệp còn thiếu kinh nghiệm, nguồn vốn hạn chế nên phần lớn chỉ nhập dây chuyền công nghệ với trình độ trung bình, thiếu đồng bộ. Các nhà máy sản xuất bê tông nhẹ ra đời đúng vào lúc nền kinh tế khó khăn, lạm phát cao, đầu tư công bị cắt giảm, thị trường bất động sản trầm lắng..., do đó sản phẩm tiêu thụ chậm, hàng tồn nhiều dẫn tới sản xuất bị ngừng trệ. Đó là chưa nói đến khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp cũng rất khó khăn đã đẩy giá thành sản xuất gạch AAC hiện cao hơn gạch đất sét nung từ 20- 25% cũng là rào cản khiến người dân không mặn mà với sản phẩm mới này.

Ông Vũ Khắc Hưởng cho biết thêm, khó khăn hiện nay là nguồn nguyên liệu đầu vào đa phần phải nhập từ tỉnh khác nên giá thành sản phẩm vẫn còn cao do tác động của chi phí vận chuyển. Dự kiến trong năm nay, doanh nghiệp đầu tư dây chuyền công suất lớn hơn để phát triển sản xuất. Hiện doanh nghiệp đang kiếm mặt bằng thuận lợi giao thông thủy, bộ để giảm bớt chi phí vận chuyển nguyên liệu đầu vào, giúp hạ giá thành, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm.

Theo ông Vũ Ngọc Tú- Phó Giám đốc Sở Công thương, trong điều kiện thị trường gạch không nung còn nhiều bỡ ngỡ, hoài nghi, thời gian qua, các doanh nghiệp sản xuất gạch không nung trên địa bàn tỉnh đã tìm kiếm được thị trường, phát triển ổn định, công suất tương đối lớn đây là tín hiệu tích cực để gạch không nung ngày càng tìm được chỗ đứng vững chắc hơn. Xu hướng hiện đại đang dần chuyển sang gạch không nung, do đó bên cạnh hỗ trợ chuyển đổi công nghệ sản xuất gạch nung hạn chế ô nhiễm thì ngành công thương tiếp tục giới thiệu công nghệ tiên tiến khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất gạch không nung.

Bài, ảnh: LÊ SƠN