Tất cả các tranh chấp đất đai đều phải hòa giải tại UBND cấp xã?

Khi xảy ra tranh chấp đất đai, có phải tất cả đều phải hòa giải tại UBND cấp xã?

Phan Thị Thanh (Mang Thít)

Trả lời: Theo khoản 1 Điều 202 Luật Đất đai 2013 thì khi xảy ra tranh chấp, Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở.

Nếu các bên không hòa giải được thì gửi đơn đến UBND cấp xã nơi có đất để yêu cầu hòa giải.

Kết quả hòa giải tại UBND cấp xã xảy ra 1 trong 2 trường hợp sau: Hòa giải thành (sẽ kết thúc tranh chấp) và hòa giải không thành.

Khi hòa giải không thành thì được giải quyết như sau: Tranh chấp đất đai mà đương sự không có giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 thì chỉ được lựa chọn 1 trong 2 hình thức giải quyết tranh chấp sau:

Theo thủ tục hành chính: Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân do Chủ tịch UBND cấp huyện nơi có đất giải quyết; trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết.

Theo thủ tục tố tụng dân sự thì khởi kiện tại tòa án nhân dân nơi có đất đang tranh chấp.

Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP quy định: Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất (QSDĐ) mà chưa được hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện.

Như vậy, mọi tranh chấp đất đai đều phải bắt buộc hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp, nếu không hòa giải tại UBND cấp xã thì sẽ không được quyền khởi kiện tại tòa án hoặc yêu cầu chủ tịch UBND cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết.

Tuy nhiên, theo khoản 2 Điều 3 Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP thì đối với tranh chấp khác liên quan đến QSDĐ thì thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án (không cần hòa giải tại UBND cấp xã). Cụ thể, tranh chấp về giao dịch liên quan đến QSDĐ; tranh chấp về quyền thừa kế QSDĐ; tranh chấp chia tài sản chung của vợ chồng là QSDĐ...

Khi xảy ra tranh chấp đất liên quan đến đất đai như là giao dịch (mua bán nhà đất), thừa kế QSDĐ… thì sẽ không giải quyết theo quy định của Luật Đất đai (không phải hòa giải tại UBND cấp xã) mà các bên sẽ tự hòa giải, thương lượng hoặc khởi kiện tại tòa án.

PHÒNG BẠN ĐỌC